زگیل تناسلی بیماری عفونی ناحیه تناسلی است که معمولا" از راه تماس جنسی منتقل می شود . عامل بیماری « ویروس پاپیلومای انسانی » است که خود بیش از صد نوع دارد و برخی از آنها قادر به ایجاد این بیماری هستند. ویروس های عامل زگیل معمولی که روی سایر نقاط بدن مانند دست و پا دیده می شود با ویروسی که باعث زگیل تناسلی می شود متفاوتند.

زگیل تناسلی چگونه منتقل می شود ؟ ویروس در اثر تماس نزدیک با پوست یا مخاط فرد آلوده به فردسالم منتقل می شود. این بیماری بسیار مسری است یعنی به راحتی از فردی به فرد دیگر سرایت می کند به طوری که بعد از تماس جنسی با فرد آلوده ، احتمال ابتلا حدود 60 درصد است. همیشه در فرد آلوده ( به ویژه در مردان ) زگیل را به طور مشخص نمی توان دید.
کودکانی که مادرانشان به این ویروس آلوده باشند ممکن است حین زایمان ، آن را ازمادرخودبگیرند . پزشکان بایستی در مواجهه با این بیماری در کودکان ، احتمال کودک آزاری را نیزمدنظرداشته باشند.

شیوع این بیماری تا چه حد است؟ زگیل تناسلی یکی از شایع ترین بیماری های منتقل شونده از راه تماس جنسی محسوب می شود. شیوع عفونت گردن رحم با این ویروس بین 20 تا 45 درصد گزارش شده. تشخیص عفونت درمردان سخت تر است ولی احتمالا" شیوع آن در بین مردان نیز درهمین حدود می باشد. بیشترین سن شیوع بیماری در دوره نوجوانی و جوانی است.

این بیماری با سرطان چه ارتباطی دارد؟ برخی از انواع این ویروس باعث سرطان گردن رحم می گردند. برخی دیگر می توانند موجب سرطان مقعد ، سرطان آلت تناسلی درمردان ، یا سرطان دهان و گلو شوند. یک فرد ممکن است به بیش از یک نوع ویروس مبتلا شود. شدت و خطرات بیماری در کسانی که به دلیلی دچار نقص سیستم ایمنی هستند ( مانند مبتلایان به ایدز یا گیرندگان پیوند عضو که از داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند ) بیشتر است.

زگیل تناسلی به چه شکل دیده می شود؟ این زگیل معمولا" اندازه ای حدود یک تا چند میلی متر داشته و به شکل برجستگی هایی با سطح صاف یا ناصاف به رنگ پوست یا کمی تیره تریا روشن تر دیده می شود . گاهی منفرد بوده و گاهی به هم پیوسته و به شکل توده های گل کلمی شکل مشاهده می گردد. باید دانست که زگیل در بسیاری از موارد آنقدر کوچک است که براحتی قابل مشاهده نیست. محل شایع ایجاد ضایعه درزنان درناحیه ولو (فرج) ، واژن (مهبل) ، سرویکس (گردن رحم) ، مقعد و کشاله ران و در مردان شامل آلت تناسلی ، اسکروتوم ، ران ، و کشاله ران است.

علائم این بیماری چیست ؟ اغلب بیماران بویژه مردان فاقد علامتند. تعداد کمی از زنان مبتلا از درد، خارش ، سوزش ، یا خونریزی محل ضایعه شکایت دارند.
چه مدت بعد از آلوده شدن به ویروس بیماری ظاهر می شود؟ این مدت از چند ماه تا چند سال متفاوت است . البته باید به یاد داشت که در بعضی افراد هم سیستم ایمنی با ویروس مبارزه کرده و مانع از ایجاد بیماری می شود.

فرد مبتلا چه موقع باید به پزشک مراجعه کند؟ به محض آگاهی از ابتلا به این ضایعات باید جهت درمان و پیگیری به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. بهتراست خوددرمانی نکرده و از مصرف داروهایی که بدون نسخه برای درمان زگیل معمولی به فروش می رسند، خودداری نمایید.

پزشک چگونه بیماری را تشخیص می دهد ؟ پزشک معمولا" با دیدن شکل ضایعات و سوالاتی که از بیمارمی کند به تشخیص می رسد . در موارد اندکی ممکن است لازم باشد زگیل یا بخشی از آن برای تایید تشخیص به آزمایشگاه فرستاده شود. گاهی نیز در ضایعات مشکوک ناحیه گردن رحم لازم است با اسید استیک پنج درصد محل را آغشته کرده و با « کولپوسکوپ » بررسی نمایند.

درمان بیماری چگونه است ؟ هیچ درمانی وجود ندارد که باعث ریشه کن شدن ویروس و عدم عود همیشگی آن شود. روش های گوناگونی برای درمان به کار می رود که برخی از آنها با استفاده از دارو بوده و برخی هم از روش های عملی استفاده می کنند. از داروهای مورد استفاده می توان به ترکیبات « پودوفیلین » ، یا « انترفرون آلفا » اشاره کرد. ازروش های عملی می توان از « کرایوتراپی » ( منجمد کردن ضایعه با نیتروژن مایع ) ، الکتروکوتر ( از بین بردن ضایعه با جریان الکتریکی ) ، لیزر ( از بین بردن ضایعه با پرتوهای لیزر ) نام برد .

اگردرمان ویروس را ریشه کن نمی کند پس چه فایده ای دارد؟ اولا" احتمال گسترش و پراکنده شدن ویروس را کم می کند. ثانیا" درد یا خارش را برطرف می کند . ثالثا" زگیل ها را که ازنظر ظاهری ناخوشایند هستند و ممکن است تمیز نگه داشتن آنها هم مشکل باشد ، برمی دارد.
آزمایش پاپ اسمیر در زنان مبتلا به این بیماری چه ضرورتی دارد؟ این آزمایش باید در کلیه زنانی که عفونت ویروس پاپیلومای انسانی داشته اند به طور مرتب انجام شود تا بتوان به موقع هرگونه ناهنجاری را در سلول های واژن و گردن رحم شناسایی و درمان نموده و از این طریق احتمال سرطان را کاهش داد.
آیا این بیماری واکسن هم دارد؟ بلی . دو واکسن « گارداسیل » و « سرواریکس » وجود دارد که با ایمن سازی بدن در مقابل برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی ، می تواند از ابتلا به آن پیشگیری نماید. « گارداسیل » در مقابل چهار نوع ویروس پاپیلوما مصونیت می دهد و برای زنان و مردان توصیه شده است. « سرواریکس » در برابر دونوع ویروس شایع مصونیت ایجاد می کند و برای زنان توصیه شده است. برای اینکه واکسن بیشترین تاثیر را داشته باشد باید در سه نوبت طی شش ماه تزریق شود. هزینه آزاد تزریق هر نوبت در امریکا 120 دلار ( یعنی سه نوبت 360 دلار) است ولی برنامه هایی برای کاهش قیمت یا عرضه رایگان برای گروههای سنی درمعرض خطرتدوین و اجراشده است.

با توجه به قیمت نسبتا" بالای واکسن هنوز درایران به طور عمومی عرضه نشده است .
راه های دیگری نیز برای پیشگیری از این بیماری وجود دارد؟ بلی . ذیلا" به برخی از این راهها اشاره می کنیم :
هنگام مقاربت جنسی از کاندوم استفاده کنید. کاندوم های لاتکس احتمال ابتلا به زگیل تناسلی را کم می کنند. البته کاندوم همه پوست ناحیه تناسلی را نمی پوشاند. بنابراین صددرصد نمی تواند از انتقال ویروس جلوگیری کند.

تعداد شرکای جنسی خود را کاهش دهید. داشتن شرکای جنسی متعدد احتمال آلودگی به ویروس پاپیلومای انسانی را بالا می برد. وفادار بودن به یک فرد این خطر را کاهش می دهد.
سیگار نکشید. تحقیقات نشان داده که در سیگاری ها خطر ابتلا به زگیل تناسلی بیش از غیرسیگاری هاست. علت این امر هنوز مشخص نشده است.

دکتر فرشید دبیرزاده – متخصص پوست، مو و زیبایی