در صورتی که جنین خانم مبتلا به توکسوپلاسما به بیماری مبتلا شود منجر به کوری ، بی حسی موضعی ، عقب ماندگی ذهنی میشود تا آخر عمرشان باید تحت مراقبت باشند و والدین هزینه درمان زیادی را باید تحمل کنند
عامل بیماری انگلی به نام توکسوپلاسما گوندی است که توسط گربه منتقل می شود.
این عامل در بدن گربه وجود دارد که با مدفوع حیوان دفع می گردد و باعث کیست در بافتهای بدن دیگر حیوانات می شود.
انتقال به انسان بیشتر از طریق تماس دهانی (خوردن) با بافتهای حیوانات آلوده مثل گاو ، گوسفند ، ( درگوشت خام یا نیمه پخته ) و در کشورهای غیر اسلامی از طریق خوک است و یا اینکه انسان از خود مدفوع تازه گربه بیماری را بگیرد .
انتقال بیماری به طریق زیر است :
1- انتقال از طریق گوشت : گوشت نیمه پخته ممکن است به تعداد زیادی بیماری را منتقل کند در گوشت پرندگان مثل بوقلمون نیز وجود دارد
- گوشت پخته شده ویا یخ زده خطرناک نیست
- میکروب توکسوپلاسما در اثر حرارت بیش از 66 برای چند دقیقه یا یخ زده با 20- در مدت 18 تا 24 ساعت و یا از طریق خشک کردن از بین می روند. معمولا گوشت گاو ، گوسفند کمتر از خوک مبتلا به عفونت است .
2- ممکن است انتقال از طریق خوردن انگل موجود در خاک آلوده نیز باشد ( سبزی یا میوه آلوده که درست شسته نشود )
3- انتقال از طریق مدفوع گربه : توکسوپلاسما گوندی فقط در حیوانات هم خانواده گربه وجود دارد ولی حیوان بیمار می تواند در مدت 2 هفته روزانه حدود 10 میلیون انگل از طریق مدفوع دفع کند این نوع مدفوع حاوی انگل تا 2 یا 3 روز بعد از دفع بیماری زا است اما در مناطق گرم و مرطوب بیشتر از یکسال میتواند در محیط زنده بماند.
- گربه های جوانتر بیشتر حامل این بیماری هستند ، بیشترین خطر مبتلا به این بیماری برای شخصی است که مدفوع گربه را تمیز می کند.
عوامل بیماری زا در خانم های باردار و یا کلأ در انسان :
- خوردن گوشت خام یا نپخته
- خوردن سبزی یا میوه شسته نشده یا خوب شسته نشده
- استفاده از چاقوی آشپزخانه ای که خوب شسته نشده است ( مثلا بدنبال خرد کردن سبزی آلوده یا گوشت آلوده )
- تمیز کردن دشتشوی گربه ( نه در اثر دست زدن به گربه یا بغل کردن آن فقط در اثر تمیز کردن مدفوع تازه گربه )
حدود 1% خانم های حامله ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
توجه : وقتی توکسوپلاسما مد نظر باشد نباید به تماس با گربه زیاد تاکید داشت انتقال بیماری همانطور که ذکر کردیم می تواند بدون تماس مستقیم بیمار با گربه و از طریق آب ، سبزیجات آلوده اتفاق بیفتد.
علائم بیماری در خانم های باردار
بیشتر زمانی مورد سوال و شک قرار میگیرند که سابقه سقط قبلی به دنبال این بیماری داشته باشند ولی به هر حال
1- غدد لنفاوی بزرگ شده ، بدون تب
2- علائم سرماخوردگی یا درد گلو ، خستگی ، تب ، بثورات پوستی
3- علائم بیماری از بین می رودولی بزرگی غدد لنفاوی تا هفته ها باقی می ماند.
عفونت در جنین از حدود هفته 10 حاملگی شروع می شود و هرچه سن حاملگی پائین باشد ، عفونت در جنین سفت تر و بیشتر است و عفونت در 3 ماه اول خیلی خطرناک است و باعث شود.
در صورتی که عفونت حاد 6 ماه قبل از شروع بارداری اتفاق بیفتد برای جنین خطری وجود ندارد.
تشخیص : تشخیص از طریق آزمایش خون با چک کردن آنتی بادی بر علیه بیماری توکسوپلاسما است که آزمایش ساده ای است و در صورت مثبت بودن بیمار در مسیر درمان قرار می گیرد.
درمان : در صورتی که فعلا مادر مبتلا شده باشد درمان مادر صورت می گیرد که با معرف آنتی بیوتیکهای مناسب که توسط پزشک متخصص عفونی تجویز می شود. در صورتی که در مسیر درمان مشخص شود که جنین نیز مبتلا شده است باید درمانی انجام گیرد یا تا آخر حاملگی درمان صورت پذیرد و بعد از تولد نیز نوزاد درمان شود.
دکتر مرتضی ثناگوئی ، متخصص بیماریهای عفونی