chemical peels لایه برداری شیمیایی یكی ازمتدهای رایج برای بازسازی  ( resurfacing) پوست میباشد و با ایجاد زخم كنترل شده دراپیدرم وجایگزینی بخشی ازاین لایه ویاتمام آن موجب نوسازی كلاژن ( collagen remodenig ) گشته كه نتیجه ی آن بهبودفرایندهای تخریبی ناشی ازنورخورشید ، چروك ، ناهنجاری های رنگدانه ای ، وجای زخم میشود . لایه برداری شیمیایی برحسب عمق زخمی كه ایجاد می كنندبه سه گروه سطحی ، نیمه عمقی وعمقی  تقسیم میشوند . در لایه برداری سطحی (superficial) فقط به لایه اپیدرم نفوذمیكنند درحالی كه لایه برداری متوسط ( medium-depth) تمامی اپیدرم و لایه پاپیلاری درم تا بخش فوقانی رتیكولاردرم را برداشته ودرلایه برداری عمقی ( deep) تابخش میانی رتیكولاردرم زخمی میگردد . هركدام ازاین متدها بخشی ازآسیب های ناشی از نور خورشید و ناهنجاری های رنگدانه ای راموردهدف قرار میدهند . مدت زمان بهبودی وعوارض نیزبه همین نسبت متفاوت هستند وبرخی ازانواع لایه برداری برای بعضی ازانواع پوست مناسب ترهستند . بنابراین برای به حداكثررسایدن تاثیرلایه برداری وبه حداقل رسیدن عوارض جانبی بایستی بتوانیم لایه بردارشیمیایی مناسب بیماررا انتخاب كنیم.

لایه برداری سطحی (superficial chemical peels)

این متدلایه برداری خودبه دو گروه بسیارسطحی (very light)  و سطحی (light) تقسیم میگردد كه درذیل به تفكیك شرح داده میشود :

در لایه برداری بسیارسطحی ( very light chemical peeling) از تری كلرواستیك اسید (TCA) باغلظت 15-10 درصد ؛ آلفاهیدروكسی اسید (A.H.A) مثل گلیكولیك اسیدبا غلظت 50-30 درصد ؛ بتاهیدروكسی اسید همانند سالیسیلیك اسید ؛ رزورسینول %30-20 ؛ ترتینویین موضعی ؛ محلول جسنر (jessner’s solution) كه تركیبی از %14 رزورسینول و %14 سالیسیلیك اسید و %14 لاكتیك اسید واتانول میباشد .  تركیبات ذكرشده دربالا توانایی نفوذبه لایه استراتوم كرنئوم ( لایه شاخی خارجی ترین لایه اپیدرم ) و تاحدودی استراتوم اسپونیوزوم ( لایه دانه دار كه لایه زیرین شاخی میباشد ) را دارندكه به دلیل همین نفوذ بسیار سطحی دراپیدرم گزینه مناسب وایمنی برای تمامی انواع پوست میباشند .

باتوجه به اینكه پس ازانجام لایه برداری بسیارسطحی پوسته ریزی خفیفی (Exfoliation) ایجاد میشود میتوان فهمیدكه برای رسیدن به نتیجه ی مطلوب انجام لایه برداری یك نوبت كافی نبوده و بایستی درجلسات متوالی صورت پذیرد . نتیجه برداشته شدن لایه شاخی بهبود نمای ظاهری پوست ، بهبود لكهای پوست همانند ملاسما و لكهای ناشی ازنورخورشید (Solar Lentiges) میباشد . تغیررات رنگدانه ای بدنبال التهاب ایجادشده كه اصطلاحا ( post inflammatory hyperpigmentation)  وبصورت مخفف PIH نامیده میشوند پس از این نوع لایه برداری مرسوم نبوده ولی ممكن است اتفاق بیفتند .

ازگلیكولیك اسید كه جزو گروه آلفاهیدركسی اسیدها A.H.A میباشد ونیز سالیسیلیك اسید میتوان برای درمان آكنه ولگاریس كمك گرفت . این اسیدها بااثركراتولیتیك به كاهش كومدون هانیزكمك مینمایند علی الخصوص سالیسیلیك اسید كه تركیبی چربی دوست ( لیپوفیل ) بوده وقادربه نفوذ به واحدهای چربی میباشد . پس ازمصرف این اسیدها پوسته ریزی واضح (Scaling) ، قرمزی (Erythema) ، وPIH  عمدتااتفاق میافتد وعموما خودبخودبدون به جاماندن آثارطولانی مدت بهبود میابد . بایستس خاطرنشان كرد كه بهتراست دربیماران دارای تیپ پوستی IV تا VI گروه بندی فیتزپاتریك ( پوستهای تیره ازسبزه تیره تاسیاه ) در صورت استفاده ازسالیسیلیك اسید برای پیلینگ بسیارسطحی  احتمال ایجاد PIH كاهش میابد  .

در لایه برداری سطحی (Light chemical peeling) از تری كلرواستیك اسید (TCA) باغلظت %35-20 درصد ؛ گلیكولیك اسید%70-50 ، رزورسینول %50-30 ونیزمحلول جسنر میتوان بهره برد . این سبك لایه برداری به نسبت روش قبلی بسیارسطحی دردرمان ضایعاتی همچون آكتینیك كراتوزیس ، سولار لنتیگو و كراتوزسبورئیك موثرتر است و طبیعی است كه نمای ظاهری پوست (Skin Texture)  نیز بهبودمیابد . پس ازاین نوع پیلینگ قرمزی و پوسته ریزی واضح خواهیم داشت ودرصورتی كه بیمارراازدوهفته قبل تحت درمان موضعی ترتینویین قرارداده باشیم مدت زمان بهبودی زخم حاصله از لایه برداری كاهش خواهد یافت .

به خاطرداشته باشیم كه هرچند بصورت تئوری میتوانیم ازلایه برداری بسیارسطحی وسطحی  برای تمامی انواع پوست استفاده بكنیم ولیكن بایستی درمواجهه باپوستهای تیره تراحتیاط بیشتری نماییم كه پزشك حاذق باشناخت ماهیت اسیدهای موجودوكمی باریك بینی میتواندنتیجه ی بهتروایمن تری راحاصل نماید .

لایه برداری نیمه عمقی (Medium depth)

برای رسیدن به این هدف میتوان از TCAباغلظت 50-35 درصد یا گلیكولیك اسیدباغلظت 70 درصد استفاده جست ، ازطرفی TCA با غلظت 50 درصدریسك زیادی برای ایجاد اسكار و هیپرپیگمنتاسیون (PIH) داشته كه استفاده ازآنرامحدودبه ضایعات لوكالیزه  مینماید ولیكن میتوان از TCA بادرصدپایین تر در حد%35 درصد بصورت تركیب باسایراسیدها همانند محلول جسنر یا گلیكولیك اسید %70 برای اهداف وسیعتر ونه فقط لوكالیزه استفاده نمود كه نتیجه آن عمق نفوذی برابر با TCA 50% ولی باریسك ایجادعوارض بسیاركمتری خواهدبود . نیازبه بیان نیست كه تاثیرلایه برداری نیمه عمقی به نسبت دوموردیادشده قبلی دراصلاح ودرمان بیماری های ذكرشده بسیاربیشتر بوده ومسلما نمای ظاهری پوست بهتری خواهیم داشت . باردیگرخاطرنشان میكنیم كه بیماران  دارای تیپ های پوستی تیره ( 4 تا 6 ) ریسك ایجاد PIH بیشتری نسبت به پوستهای روشنترداشته و این احتمال درپیلینگ نیمه عمقی به نسبت انواع سطحی بیشترمیباشد كه دربرخی موارداین عارضه به مدت چندین سال مزمن خواهدشد و استفاده از هیدروكینون وكوجیك اسید قبل یابعد از پیلینگ میتواند این ریسك را تاحدودی كاهش دهد .

پس ازلایه برداری نیمه عمیق بیماران پوسته ریزی بصورت Desquamation و اریتم رابه مدت حدود 10-8 روز خواهند داشت .

یكی ازتركیبات كمتررایج وپرعارض دارتر جهت این نوع پیلینگ فنول  88 درصدمیباشد كه به جهت سمیت قلبی وكلیوی آن علیرغم جذب كم پوستی ، بایستی بیماردرحین پیلینگ تحت مانیتورینگ باشد و حتی گاهی برای بیماردرحین عمل ازنرمال سالین وریدی استفاده میشود .

دوگروه ازبیماران هستندكه ازلایه برداری نیمه عمقی سودی نمیبرند وشامل آكنه و روزاسه میباشد . بیماران روزاسه بدنبال این متددچاراریتم طولانی مدت شده وبیماران آكنه نیزبرافروختگی خواهند داشت كه احتمالابه خاطر التهاب و تورم پوست ویامصرف امولینت های قوی پس ازانجام لایه برداری است .

درلایه برداری عمقی (Deep chemical peeling) كه به كمك فنول قابل انجام است چین های عمقی پوست ، اسكارهای آكنه ، شل شدگی پوست (Skin Laxity) بصورت قابل ملاحظه ای بهبودمیابد ولی باتوجه ریسك ایجادPIHماندگارتوصیه میشودفقط برای پوستهای روشنتر(تیپ 1 و2 فیتزپاتریك) استفاده شود .

همچنین محلول Baker-Gordon كه تركیبی ازروغن كرچك هندی (Croton Oil) و فنول و محلول Septisol میباشد نیزتوانایی لایه برداری عمقی راخواهدداشت .  پس ازپیلینگ عمقی پوسته ریزی واریتم به مدت 14 روز ادامه خواهد داشت وبهبودی بیمار ممكن است تا 4 هفته به طول بیانجامد .

در برخی ازمنابع علمی كارایی لایه برداری عمقی را بالیزر جوانسازی CO2 قابل قیاس دانسته اند .

دكترعلی حبیبی ، مجله پزشکی مادر
آدرس : تهران خیابان شریعتی، نرسیده به میدان قدس، كوچه ماهروزاده، كلینیك سیناشمیران، طبقه پنجم، بخش پوست
تلفن: 6 – 22741790      تلفن مستقیم : 1 – 22727620

prp PRP به معنای Platelete Rich Plasma و حروف اول پلاسمای غنی از پلاكت است كه از خون هرفرد گرفته می‌شود. تزریق این پلاسمای غنی‌شده روی سلول‌های پایه یا بنیادین تاثیر می‌گذارد و باعث ساخته شدن رگ، عضله، بافت همبند، پوست، كلاژن و استخوان می‌شود.

در این روش چه كاری انجام می‌شود؟ مگر در خون ما پلاكت موجود نیست؟

در حالت عادی هر پلاكت مقدار مشخصی از این ماده را بعد از آسیب بافت آزاد می‌كند. ما در این روش خون را می‌گیریم و طی یك پروسه زمانی میزان غلیظ یا درصد پلاكت را در واحد حجم افزایش می‌دهیم. به عنوان مثال اگر فرض كنید در هر واحد یك آپارتمان 3 یا 4 واحده 10 نفر زندگی می‌كنند و ما بخواهیم كل نفرات را در یك واحد جمع كنیم، به یك تجمع در واحد سطح می‌رسیم. این نسبت در پلاكت‌های خونی نیز به همین صورت است یعنی یك نسبت مشخصی بین تعداد پلاكت‌ها در هر سی‌سی پلاسما وجود دارد. در این روش نیز درصد پلاكت‌ها در واحد حجم زیاد می‌شوند كه به شكل مصنوعی آنها را فعال می‌كنیم. یعنی شرایطی برای پلاكت‌ها القا می‌كنیم كه احساس كنند در بافتی قرار گرفته‌اند كه آن بافت آسیب دیده است تا به این صورت شروع به ترشح این فاكتورهای رشد كنند.

در حال حاضر این روش درمانی در كدام شاخه‌ پزشكی كاربرد دارد؟ آیا این روش درمانی از نظر علمی به اثبات رسیده است؟

ایدئولوژی پی‌آرپی اولین‌بار سال 1980 (نزدیك به 40 سال پیش) توسط یك گروه از جراحان فك و صورت برای مداوای بیمارانی كه به خاطر بدخیمی یا سرطان یك ناحیه از فك آسیب دیده بودند، به كار برده شد. این كادر پزشكی تصمیم گرفتند با یك روش طبیعی و ماده‌ای كه از خود بدن گرفته می‌شود، سلول‌های پایه‌ای فك را تحریك كنند تا آن ناحیه ترمیم و استخوان ساخته شود. پس از این‌كه این پزشكان به نتیجه‌ مطلوب و درمانی رسیدند، این روش در جراحی باز قلب نیز استفاده شد. این روش برای افرادی به‌كار برده شد كه سلول‌های قلبی‌شان در اثر ضربه، آسیب دیده و یك قسمت از سلول‌های قلبی‌شان له شده بود. آن قسمت از سلول‌ها نیز از طریق این روش و با همان تئوری ترمیم شدند. كم‌كم این روش وارد شاخه‌های دیگر پزشكی از جمله شاخه مهم استخوان یعنی ارتوپدی شد. در حال حاضر نیز این روش كاربرد خیلی وسیعی در این شاخه از علم پزشكی پیدا كرده است و وسیع‌ترین منابع و مقاله‌های موجود این روش در كتب و اینترنت مربوط به علم ارتوپدی است. در این شاخه نیز برای این‌كه استخوان سریع‌تر ترمیم شود یا زودتر پیوند و جوش بخورد، از این روش استفاده شد. پس از آن این روش به رشته پزشكی ورزشی كه یكی از زیر شاخه‌های رشته ارتوپدی است، وارد شد. در این شاخه از پزشكی نیز این روش برای ورزشكارانی كه سر استخوان لگن یا تاندون مفصل شانه‌هایشان آسیب دیده، یا ورزشكارانی كه تاندون مچ پایشان دچاركشیدگی شده است، به كار برده می‌شود. همچنین این روش در جراحی‌های كلیه و مجاری ادراری (اورولوژی) و مغز و اعصاب نیز كاربرد دارد. طی 5 ـ4 سال اخیر این روش وارد شاخه زیبایی شده است.

پی‌آر‌پی درمانی است كه نتیجه اثر بخش خود را نشان داده اما هنوز در كتاب‌های پزشكی ثبت نشده است به همین دلیل برخی از پزشكان سعی می‌كنند تا زمانی كه وارد رفرنس و كتاب‌ها نشده است از آن استفاده نكنند

آیا استفاده از این روش عارضه‌ای هم به همراه دارد؟

تا به حال عارضه‌ای برای پی‌آرپی دیده نشده و عوارضی هم كه هست بیشتر وابسته به تزریق است كه می‌توان به قرمزی و تورم محل تزریق در یك یا 2 روز اول اشاره كرد. همچنین به دلیل این‌كه این ماده از بدن خودمان‌ گرفته شده است و به بدن خودمان نیز برگردانده می‌شود، هیچ‌گونه واكنش افزایش حساسیت یا برانگیخته شدن در سیستم ایمنی علیه آن دیده نمی‌شود. در ضمن این ماده سرطان‌زا نیست یعنی عارضه‌ای ایجاد نمی‌كند و باعث بدتر شدن وضعیت بیمار نمی‌شود.

چه كسانی نباید از این روش درمانی استفاده كنند؟

در بعضی از بیمارها عوارض ناشی از تزریق بیشتر است. مثلا در افرادی كه مبتلا به بدخیمی هستند یا افرادی كه به دلایلی مثل آلوده شدن با ویروس اچ آی وی، ابتلا به دیابت‌های طولانی و كنترل نشده و مصرف بالای كورتون دچار مشكل هستند یا به دلایلی كه سیستم ایمنی‌شان تضعیف و سركوب شده است، ترجیح داده می‌شود با این روش درمان نشوند. علت این مساله به خاطر پی‌آرپی نیست، بلكه به سبب این است كه ریسك عفونت به دنبال تزریق در این افراد بالاست. همچنین در افرادی كه ریسك خونریزی دارند مثل افرادی كه از داروهای رقیق‌كننده استفاده می‌كنند تزریق به شكل كلی ممنوعیت دارد زیرا ممكن است با تزریق در بافت آنان كبودی یا لخته ایجاد شود. همچنین در افرادی كه مشكلات پلاكت و انعقادی دارند نیز احتمال ایجاد كبودی زیاد است به همین دلیل بهتر است این روش درمانی برای آنان استفاده نشود. البته ممكن است فردی نیز باشد كه با توجه به نتایج آزمایش و با توجه به عملكرد پلاكتش دچار اختلال عملكرد پلاكت یا بیماری خونریزی‌دهنده نباشد اما تعداد پلاكتش پایین باشد، به همین دلیل اثر بخشی درمانش نیز كمتر خواهد بود. در مقابل اگر تعداد اولیه پلاكت فردی زیاد باشد اثر بخشی بعدی‌اش نیز بیشتر خواهد بود. هر چقدر درصد غلظت پلاكت‌ها بالاتر برود اثر بخشی درمان به همان نسبت بیشتر می‌شود. همچنین یك گروه از افراد هم هستند كه گروه مناسبی برای این كار نیستند مثل سیگاری‌ها یا افرادی كه الكل مصرف می‌كنند. چنانچه این افراد تمایل به انجام این روش درمانی داشته باشند باید مصرف این مواد را قطع كنند زیرا اگر اقدام به انجام این كار نكنند، نتیجه چندان مطلوب و چشمگیری از این روش نخواهند گرفت.

تعداد جلسات درمان معمولا چقدر است و نتایج آن از چه زمانی مشخص می‌شود؟

اثر اولیه پی‌آرپی معمولا از 3 تا4 هفته بعد از تزریق شروع می‌شود. البته برحسب نوع كاری كه انجام می‌دهیم این زمان متفاوت است. مثلا اگر ما برای ریزش مو از پی‌آرپی استفاده كنیم این عدد به مدت 2 تا3 ماه بعد می‌رسد و بیمار پس از سپری شدن این مدت اثربخشی آن را خواهد دید. در مجموع به جز مساله ریزش مو،اثر بخشی این روش برای سایر قسمت‌ها مانند سیاهی دور چشم، جوان‌سازی صورت و سایر كاربرد‌ها مثل پشت دست و پف زیر چشم 3 تا4 هفته بعد از درمان است.

اصولا این روش درمانی چقدر ماندگاری دارد؟

حداكثر ماندگاری این روش 1.5 تا 2 سال است.

معمولا بیماران باید چند بار تحت این روش درمانی قرارگیرند تا نتایج را ببینند؟

برای عموم بیماران، یك یا 2 مرتبه روش درمانی پی‌آرپی كفایت می‌كند. البته برحسب شرایط مختلف ممكن است به بعضی از بیماران تكرار هر 3 ماه یكبار یا به برخی دیگر هر 6 ماه تا یك سال را پیشنهاد كنیم.

بعد از درمان آیا توصیه خاصی وجود دارد؟ به طور كلی برای درمان با این روش چه مراقبت‌هایی لازم است؟

یك‌سری دستورهای خاص هستند كه بیماران باید قبل از مراجعه رعایت كنند مثلا بیمارانی كه آسپرین یا داروهای ضدالتهاب مثل بروفن مصرف می‌كنند باید 2 هفته قبل از مراجعه این داروها را قطع كنند. اگر بیمار تحت نظر پزشك باشد و پزشك معالجش اجازه استفاده از پی‌آرپی را ندهد نباید ازطریق این روش درمان شود. اما عموما برخی از بیماران مسكن را بیشتر برای سر درد، زانو درد و كمر درد استفاده می‌كنند. مسكن عملكرد این روش را كاهش و ریسك كبودی بافتی را افزایش می‌دهد. بنابراین به این افراد گفته می‌شود كه مصرف این داروها را قطع كنند. بعد از معالجه نیز مصرف این داروها برای این افراد ممنوع است. در ضمن اگر بیمار شخصی سیگاری باشد، كشیدن سیگار برای او ممنوع است تا زمانی كه نتیجه كار معلوم شود. همچنین طی 24 ساعت از بیمار می‌خواهیم از انجام فعالیت شدید مانند ورزش كردن و فعالیت‌های روزمره پرهیز كند. برای این‌كه ممكن است در محل تزریق، تورم ایجاد شود. در ضمن استفاده كردن از لوازم آرایشی برای كسانی كه قصد انجام عمل زیباسازی صورت را دارند تا 72 ساعت ممنوع است اما استحمام از روز اول ممنوعیتی ندارد به شرط این‌كه از آب خیلی داغ استفاده نشود، زیرا آب داغ می‌تواند تورم بافتی را بیشتر كند.

چرا در حال حاضر این روش علمی از سوی یك گروه از پزشكان حمایت و از سوی دیگر حمایت نمی‌شود؟

این روش، درمانی است كه نتیجه اثر بخش و خوب خود را نشان داده و یك توجیه و تئوری علمی نیز به عنوان پشوانه دارد اما هنوز در كتاب‌های پزشكی ثبت نشده است. البته ممكن است در برخی از مقالات اسمی از این روش برده شود. به همین دلیل برخی از پزشكان سعی می‌كنند تا زمانی كه وارد رفرنس و كتاب‌ها نشده است از آن استفاده نكنند.

دكترعلی حبیبی ، مجله پزشکی مادر
تهران خیابان شریعتی، نرسیده به میدان قدس، كوچه ماهروزاده، كلینیك سینا شمیران، طبقه پنجم، بخش پوست
تلفن  : 1 –  22727620

PRP به معنای Platelete Rich Plasma و حروف اول پلاسمای غنی از پلاكت است كه از خون هرفرد گرفته می‌شود. تزریق این پلاسمای غنی‌شده روی سلول‌های پایه یا بنیادین تاثیر می‌گذارد و باعث ساخته شدن رگ، عضله، بافت همبند، پوست، كلاژن و استخوان می‌شود.

در این روش چه كاری انجام می‌شود؟ مگر در خون ما پلاكت موجود نیست؟

در حالت عادی هر پلاكت مقدار مشخصی از این ماده را بعد از آسیب بافت آزاد می‌كند. ما در این روش خون را می‌گیریم و طی یك پروسه زمانی میزان غلیظ یا درصد پلاكت را در واحد حجم افزایش می‌دهیم. به عنوان مثال اگر فرض كنید در هر واحد یك آپارتمان 3 یا 4 واحده 10 نفر زندگی می‌كنند و ما بخواهیم كل نفرات را در یك واحد جمع كنیم، به یك تجمع در واحد سطح می‌رسیم. این نسبت در پلاكت‌های خونی نیز به همین صورت است یعنی یك نسبت مشخصی بین تعداد پلاكت‌ها در هر سی‌سی پلاسما وجود دارد. در این روش نیز درصد پلاكت‌ها در واحد حجم زیاد می‌شوند كه به شكل مصنوعی آنها را فعال می‌كنیم. یعنی شرایطی برای پلاكت‌ها القا می‌كنیم كه احساس كنند در بافتی قرار گرفته‌اند كه آن بافت آسیب دیده است تا به این صورت شروع به ترشح این فاكتورهای رشد كنند.

در حال حاضر این روش درمانی در كدام شاخه‌ پزشكی كاربرد دارد؟ آیا این روش درمانی از نظر علمی به اثبات رسیده است؟

ایدئولوژی پی‌آرپی اولین‌بار سال 1980 (نزدیك به 40 سال پیش) توسط یك گروه از جراحان فك و صورت برای مداوای بیمارانی كه به خاطر بدخیمی یا سرطان یك ناحیه از فك آسیب دیده بودند، به كار برده شد. این كادر پزشكی تصمیم گرفتند با یك روش طبیعی و ماده‌ای كه از خود بدن گرفته می‌شود، سلول‌های پایه‌ای فك را تحریك كنند تا آن ناحیه ترمیم و استخوان ساخته شود. پس از این‌كه این پزشكان به نتیجه‌ مطلوب و درمانی رسیدند، این روش در جراحی باز قلب نیز استفاده شد. این روش برای افرادی به‌كار برده شد كه سلول‌های قلبی‌شان در اثر ضربه، آسیب دیده و یك قسمت از سلول‌های قلبی‌شان له شده بود. آن قسمت از سلول‌ها نیز از طریق این روش و با همان تئوری ترمیم شدند. كم‌كم این روش وارد شاخه‌های دیگر پزشكی از جمله شاخه مهم استخوان یعنی ارتوپدی شد. در حال حاضر نیز این روش كاربرد خیلی وسیعی در این شاخه از علم پزشكی پیدا كرده است و وسیع‌ترین منابع و مقاله‌های موجود این روش در كتب و اینترنت مربوط به علم ارتوپدی است. در این شاخه نیز برای این‌كه استخوان سریع‌تر ترمیم شود یا زودتر پیوند و جوش بخورد، از این روش استفاده شد. پس از آن این روش به رشته پزشكی ورزشی كه یكی از زیر شاخه‌های رشته ارتوپدی است، وارد شد. در این شاخه از پزشكی نیز این روش برای ورزشكارانی كه سر استخوان لگن یا تاندون مفصل شانه‌هایشان آسیب دیده، یا ورزشكارانی كه تاندون مچ پایشان دچاركشیدگی شده است، به كار برده می‌شود. همچنین این روش در جراحی‌های كلیه و مجاری ادراری (اورولوژی) و مغز و اعصاب نیز كاربرد دارد. طی 5 ـ4 سال اخیر این روش وارد شاخه زیبایی شده است.

پی‌آر‌پی درمانی است كه نتیجه اثر بخش خود را نشان داده اما هنوز در كتاب‌های پزشكی ثبت نشده است به همین دلیل برخی از پزشكان سعی می‌كنند تا زمانی كه وارد رفرنس و كتاب‌ها نشده است از آن استفاده نكنند

آیا استفاده از این روش عارضه‌ای هم به همراه دارد؟

تا به حال عارضه‌ای برای پی‌آرپی دیده نشده و عوارضی هم كه هست بیشتر وابسته به تزریق است كه می‌توان به قرمزی و تورم محل تزریق در یك یا 2 روز اول اشاره كرد. همچنین به دلیل این‌كه این ماده از بدن خودمان‌ گرفته شده است و به بدن خودمان نیز برگردانده می‌شود، هیچ‌گونه واكنش افزایش حساسیت یا برانگیخته شدن در سیستم ایمنی علیه آن دیده نمی‌شود. در ضمن این ماده سرطان‌زا نیست یعنی عارضه‌ای ایجاد نمی‌كند و باعث بدتر شدن وضعیت بیمار نمی‌شود.

 

چه كسانی نباید از این روش درمانی استفاده كنند؟

در بعضی از بیمارها عوارض ناشی از تزریق بیشتر است. مثلا در افرادی كه مبتلا به بدخیمی هستند یا افرادی كه به دلایلی مثل آلوده شدن با ویروس اچ آی وی، ابتلا به دیابت‌های طولانی و كنترل نشده و مصرف بالای كورتون دچار مشكل هستند یا به دلایلی كه سیستم ایمنی‌شان تضعیف و سركوب شده است، ترجیح داده می‌شود با این روش درمان نشوند. علت این مساله به خاطر پی‌آرپی نیست، بلكه به سبب این است كه ریسك عفونت به دنبال تزریق در این افراد بالاست. همچنین در افرادی كه ریسك خونریزی دارند مثل افرادی كه از داروهای رقیق‌كننده استفاده می‌كنند تزریق به شكل كلی ممنوعیت دارد زیرا ممكن است با تزریق در بافت آنان كبودی یا لخته ایجاد شود. همچنین در افرادی كه مشكلات پلاكت و انعقادی دارند نیز احتمال ایجاد كبودی زیاد است به همین دلیل بهتر است این روش درمانی برای آنان استفاده نشود. البته ممكن است فردی نیز باشد كه با توجه به نتایج آزمایش و با توجه به عملكرد پلاكتش دچار اختلال عملكرد پلاكت یا بیماری خونریزی‌دهنده نباشد اما تعداد پلاكتش پایین باشد، به همین دلیل اثر بخشی درمانش نیز كمتر خواهد بود. در مقابل اگر تعداد اولیه پلاكت فردی زیاد باشد اثر بخشی بعدی‌اش نیز بیشتر خواهد بود. هر چقدر درصد غلظت پلاكت‌ها بالاتر برود اثر بخشی درمان به همان نسبت بیشتر می‌شود. همچنین یك گروه از افراد هم هستند كه گروه مناسبی برای این كار نیستند مثل سیگاری‌ها یا افرادی كه الكل مصرف می‌كنند. چنانچه این افراد تمایل به انجام این روش درمانی داشته باشند باید مصرف این مواد را قطع كنند زیرا اگراقدام به انجام این كار نكنند، نتیجه چندان مطلوب و چشمگیری از این روش نخواهند گرفت.

تعداد جلسات درمان معمولا چقدر است و نتایج آن از چه زمانی مشخص می‌شود؟

اثر اولیه پی‌آرپی معمولا از 3 تا4 هفته بعد از تزریق شروع می‌شود. البته برحسب نوع كاری كه انجام می‌دهیم این زمان متفاوت است. مثلا اگر ما برای ریزش مو از پی‌آرپی استفاده كنیم این عدد به مدت 2 تا3 ماه بعد می‌رسد و بیمار پس از سپری شدن این مدت اثربخشی آن را خواهد دید. در مجموع به جز مساله ریزش مو،اثر بخشی این روش برای سایر قسمت‌ها مانند سیاهی دور چشم، جوان‌سازی صورت و سایر كاربرد‌ها مثل پشت دست و پف زیر چشم 3 تا4 هفته بعد از درمان است.

اصولا این روش درمانی چقدر ماندگاری دارد؟

حداكثر ماندگاری این روش 1.5 تا 2 سال است.

معمولا بیماران باید چند بار تحت این روش درمانی قرارگیرند تا نتایج را ببینند؟

برای عموم بیماران، یك یا 2 مرتبه روش درمانی پی‌آرپی كفایت می‌كند. البته برحسب شرایط مختلف ممكن است به بعضی از بیماران تكرار هر 3 ماه یكبار یا به برخی دیگر هر 6 ماه تا یك سال را پیشنهاد كنیم.

بعد از درمان آیا توصیه خاصی وجود دارد؟ به طور كلی برای درمان با این روش چه مراقبت‌هایی لازم است؟

یك‌سری دستورهای خاص هستند كه بیماران باید قبل از مراجعه رعایت كنند مثلا بیمارانی كه آسپرین یا داروهای ضدالتهاب مثل بروفن مصرف می‌كنند باید 2 هفته قبل از مراجعه این داروها را قطع كنند. اگر بیمار تحت نظر پزشك باشد و پزشك معالجش اجازه استفاده از پی‌آرپی را ندهد نباید ازطریق این روش درمان شود. اما عموما برخی از بیماران مسكن را بیشتر برای سر درد، زانو درد و كمر درد استفاده می‌كنند. مسكن عملكرد این روش را كاهش و ریسك كبودی بافتی را افزایش می‌دهد. بنابراین به این افراد گفته می‌شود كه مصرف این داروها را قطع كنند. بعد از معالجه نیز مصرف این داروها برای این افراد ممنوع است. در ضمن اگر بیمار شخصی سیگاری باشد، كشیدن سیگار برای او ممنوع است تا زمانی كه نتیجه كار معلوم شود. همچنین طی 24 ساعت از بیمار می‌خواهیم از انجام فعالیت شدید مانند ورزش كردن و فعالیت‌های روزمره پرهیز كند. برای این‌كه ممكن است در محل تزریق، تورم ایجاد شود. در ضمن استفاده كردن از لوازم آرایشی برای كسانی كه قصد انجام عمل زیباسازی صورت را دارند تا 72 ساعت ممنوع است اما استحمام از روز اول ممنوعیتی ندارد به شرط این‌كه از آب خیلی داغ استفاده نشود، زیرا آب داغ می‌تواند تورم بافتی را بیشتر كند.

چرا در حال حاضر این روش علمی از سوی یك گروه از پزشكان حمایت و از سوی دیگر حمایت نمی‌شود؟

این روش، درمانی است كه نتیجه اثر بخش و خوب خود را نشان داده و یك توجیه و تئوری علمی نیز به عنوان پشوانه دارد اما هنوز در كتاب‌های پزشكی ثبت نشده است. البته ممكن است در برخی از مقالات اسمی از این روش برده شود. به همین دلیل برخی از پزشكان سعی می‌كنند تا زمانی كه وارد رفرنس و كتاب‌ها نشده است از آن استفاده نكنند.

نویسنده :دكترعلی حبیبی
تهران خیابان شریعتی، نرسیده به میدان قدس، كوچه ماهروزاده، كلینیك سینا شمیران، طبقه پنجم، بخش پوست
تلفن  : 1 –  22727620

مبارزه علیه پیر شدن پوست تنها مختص افراد مسن نیست . جوانان ، تحت تاثیر مد و تبلیغات کرم های ضد چروک و ضد پیری پوست، خیلی زود شروع به استفاده از این کرم ها می کنند. اکثر کسانی که از این محصولات آرایشی استفاده می کنند کمتر از  20 سال دارند. آیا استفاده خیلی زود از چنین محصولات ضد پیری پوست مفید است؟

یکی از اشتباهاتی که افراد مرتکب می شوند این است که فکر می کنند هرچه در سنین پایین تر از محصولات ضد چروک استفاده کنند ، پوست، نرمی و لطافت خود را برای همیشه حفظ خواهد کرد.

استفاده از این کرم ها شبیه آن است که یک فرد 25 ساله از محصولاتی استفاده کند که برای افراد 40 ساله طراحی شده است.

استفاده از این محصولات در سنین پایین می تواند تاثیرات بالعکس روی پوست داشته باشد : استفاده از این محصولات سرعت پیر شدن پوست را افزایش می دهد و ممکن است خسارات درمان ناپذیری داشته باشد. دلایل به وجود آمدن این تاثیرات منفی چیست؟

1- کرم های ضد پیری برای پوست های جوان بسیار قوی است

کرم های ضد چروک و ضد پیری به دلیل قوی بودن ترکیباتشان موجب بسته شدن منافذ پوست، خفگی پوست و  به وجود آمدن جوش و ناصافی برای کسانی می شوند که پوستشان به این کرم ها نیازی ندارد.

این کرم ها تعریق بدن را که به تعدیل دمای پوست و دفع توکسین ها کمک می کند، افزایش می دهند. در نتیجه پوست نمی تواند به خوبی تنفس کند و توکسین ها( زهرآبه ها) در داخل پوست حبس می شوند و موجب به وجود آمدن انواع جوش ها می شوند.

2- ترکیبات موجود در این کرم ها با پوست های جوان سازگار نیست

ترکیباتی که امروزه در کرم های ضدپیری استفاده می شوند پوست را در زمان کوتاهتری عوض می کنند. بدین ترتیب سلول های مرده به سرعت از بین می روند و تعویض می شوند؛ حال آن که سرعت زیاد این عملکرد برای پوست های جوان توصیه نمی شود؛ زیرا موجب از بین رفتن انعطاف، استحکام و رطوبت پوست می شود.

3- خطر ایجاد حساسیت و التهاب پوستی بر اثر استفاده از این محصولات

پوست های جوان بسیار حساس هستند و به سرعت نسبت به محصولات نامناسب آرایشی عکس العمل نشان می دهند. در نتیجه برای این پوست ها نباید از ترکیبات قوی استفاده کرد. زیرا خطر زبر شدن پوست، ایجاد التهاب و انواع آلرژی ها را به دنبال دارد.

پوست به زمان بسیار طولانی  نیاز دارد تا به از بین رفتن این آلرژی ها واکنش نشان دهد.

4- افزایش حساسیت پوست به نور خورشید

لوازم آرایش نامناسب پوست را نسبت به نور خورشید حساس تر می کند. در واقع پوست با قرار گرفتن زیر نور خورشید در زمان بسیار کوتاه آسیب می بیند: زبری، بیرون ریختن جوش های پوستی، خارش و... .

درنتیجه در هر سنی از موادی استفاده کنید که مناسب همان سن است. بهتر است که برای استفاده از این کرم ها با متخصص پوست مشورت کنید.

در پایان باید گفت که بهترین روش برای جلوگیری از پیری پوست ، مصرف نکردن انواع دخانیات است.

گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، سپیده حکمت
منبع: www.e-sante.fr