انتروكوليت‌ با غشاي‌ كاذب‌ pseudomembranous enterocolitis

شرح بيماري
انتروكوليت‌ با غشاي‌ كاذب‌ يك‌ بيماري‌ شديد و نادر مربوط‌ به‌ روده‌ كوچك‌ و بزرگ‌. اين‌ عارضه‌ معمولاً 7-5 روز پس‌ از جراحي‌هاي‌ وسيع‌ گوارش‌ و درمان‌ آنتي‌بيوتيكي‌ در يك‌ فرد دچار ناتواني‌ عمومي‌ قبل‌ از جراحي‌ بروز مي‌كند. مشخصه‌ آن‌ التهاب‌ و مرگ‌ بافتي‌ غشاي‌ پوشاننده‌ سطح‌ داخلي‌ روده‌ و لايه‌ عمقي‌ روده‌هاست‌.

علايم‌ شايع‌
- اسهال‌ آبكي‌ (گاهي‌ خوني‌) همراه‌ با انقباضات‌ شكمي‌

- تب‌

- بالا بودن‌ تعداد گلبول‌هاي‌ سفيد در آزمايش‌ خون‌

- افت‌ فشار خون‌، گاهي‌ تا حد شوك‌، همراه‌ با نبض‌هاي‌ ضعيف‌ و ضربان‌ قلب‌ سريع‌

- تهوع‌ و استفراغ‌

- عدم‌ آگاهي‌ به‌ موقعيت‌

- علايم‌ ممكن‌ است‌ در طي‌ درمان‌ آنتي‌بيوتيكي‌ يا 10-1 روز پس‌ از قطع‌ آن‌ بروز كند.

علل‌
عفونت‌ باكتريايي‌، عمولاً ناشي‌ از كلسترويديوم‌ ديفيسيل‌ كه‌ با توليد سم‌ باعث‌ ايجاد علايم‌ مي‌شود ـ يا ناشي‌ از استافيلوكوك‌ . اين‌ باكتري‌ها به‌ طور طبيعي‌ درون‌ روده‌ها زندگي‌ مي‌كنند ولي‌ هنگامي‌ كه‌ ساير باكتري‌هاي‌ طبيعي‌ ساكن‌ روده‌ در اثر مصرف‌ مقدار بالاي‌ آنتي‌بيوتيك‌هاي‌ وسيع‌الطيف‌ از بين‌ مي‌روند اين‌ باكتري‌ها ايجاد انتروكوليت‌ مي‌كنند. اين‌ امر تعادل‌ باكتريايي‌ درون‌ روده‌ را برهم‌ مي‌زند. اين‌ بيماري‌ معمولاً به‌ عنوان‌ عارضه‌اي‌ از جراحي‌ بروز مي‌كند.

عوامل‌ افزايش‌ دهنده‌ خطر
- سن‌ بالاي‌ 60 سال‌

- جراحي‌ اخير همراه‌ با افت‌ فشار خون‌ در طي‌ جراحي‌

- نارسايي‌ كليه‌

- چاقي‌

- تغذيه‌ نامطلوب‌

- مصرف‌ آنتي‌بيوتيك‌ها، به‌ خصوص‌ لينكومايسين‌، كليندامايسين‌، آمپي‌سيلين‌، كلرامفنيكل‌، سفالوسپورين‌ها، پني‌سيلين‌ يا داروهاي‌ گروه‌ سولفات‌

پيشگيري‌
پيشگيري‌ خاصي‌ ندارد.

عواقب‌ مورد انتظار
علايم‌ معمولاً 2-1 هفته‌ پس‌ از قطع‌ آنتي‌بيوتيك‌ مسؤول‌ عارضه‌ برطرف‌ مي‌شوند. تجويز يك‌ آنتي‌بيوتيك‌ ديگر به‌ جاي‌ آنتي‌بيوتيك‌ قطع‌ شده‌ معمولاً توصيه‌ نمي‌شود، مكانيسم‌هاي‌ دفاعي‌ بدن‌ خود در غياب‌ درمان‌ آنتي‌بيوتيكي‌ براي‌ مقابله‌ با عفونت‌ها عمل‌ مي‌كنند. موارد شديد اين‌ بيماري‌ ممكن‌ است‌ كشنده‌ باشد.

عوارض‌ احتمالي‌
- عوارض‌ زير تنها در صورت‌ عدم‌ تشخيص‌ درمان‌ اين‌ بيماري‌ بروز مي‌كنند:

- شوك‌ و از دست‌ دادن‌ شديد مايعات‌ بدن‌

- پريتونيت‌ ناشي‌ از پاره‌ شدن‌ روده‌

درمان
اصول‌ كلي‌
- بررسي‌هاي‌ تشخيصي‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ كشت‌ مدفوع‌، آندوسكوپي‌، يا نمونه‌برداري‌ لايه‌ پوشاننده‌ سطح‌ داخلي‌ روده‌ بزرگ‌ در طي‌ كولونوسكوپي‌ باشد. توجه‌ به‌ اين‌ نكته‌ ضروري‌ است‌ كه‌ عكس‌برداري‌ با تنقيه‌ باريم‌ (باريم‌ انما) نبايد براي‌ بيمار انجام‌ شود زيرا ممكن‌ است‌ باعث‌ پارگي‌ روده‌ گردد.

- مهمترين‌ جنبه‌ درمان‌، قطع‌ مصرف‌ آنتي‌بيوتيك‌ مسؤول‌ بيماري‌ است‌.

- در موارد متوسط‌ تا شديد، بستري‌ در بيمارستان‌ جهت‌ تجويز تغذيه‌ وريدي‌ و مراقبت‌هاي‌ ويژه‌ ممكن‌ است‌ لازم‌ باشد.

داروها
- كلستيرامين ‌، وانكومايسين‌ يا مترونيدازول‌ براي‌ پيشگيري‌ از عفونت‌هاي‌ غير باكتريايي‌ ثانويه‌ كه‌ در شرايط‌ بهم‌ خوردن‌ تعادل‌ ارگانيسم‌هاي‌ روده‌اي‌ رخ‌ مي‌دهد، تجويز مي‌گردد.

- كورتون‌ با مقدار بالا براي‌ يك‌ مدت‌ كوتاه‌ براي‌ كاهش‌ التهاب‌ ممكن‌ است‌ تجويز شود.

- از مصرف‌ داروهاي‌ ضد اسهال‌ خودداري‌ كنيد مگر با دستور پزشك‌. اين‌ داروها ممكن‌ است‌ در پارگي‌ روده‌ نقش‌ داشته‌ باشد.

فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
تا برطرف‌ شدن‌ همه‌ علائم‌ بيماري‌ در بستر استراحت‌ نماييد. براي‌ كاهش‌ احتمال‌ لخته‌ شدن‌ خون‌ در وريدهاي‌ عمقي‌ پا در همان‌ حال‌ كه‌ در بستر استراحت‌ مي‌كنيد، پاهاي‌ خود را خم‌ و راست‌ كنيد. فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي‌ طبيعي‌ خود را پس‌ از برطرف‌ شدن‌ علايم‌ به‌ تدريج‌ از سر بگيريد.

رژيم‌ غذايي‌
در ابتداي‌ درمان‌، تغذيه‌ وريدي‌ لازم‌ خواهد بود، پس‌ از آن‌ به‌ تدريج‌ تغذيه‌ دهاني‌ با رژيم‌ مايعات‌، سپس‌ غذاهاي‌ نرم‌ و در نهايت‌ رژيم‌ معمولي‌ شروع‌ مي‌شود.

در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر شما يا يكي‌ از اعضاي‌ خانواده‌ تان دچار علايم‌ انتروكوليت‌ با غشاي‌ كاذب‌ پس‌ از جراحي‌ روده‌ها شده‌ باشيد.

- اگر علايم‌ پس‌ از درمان‌ عود نمايد.

- اگر دچار علايم جديد و غير قابل توجيه شده ايد. داروهاي‌ تجويزي‌ ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبي‌ همراه‌ باشند.