دلایل بیخوابی در نوزادان و کودکان

نوزاد

خوابیدن کودکان در شب آن هم سریع و بی درد سر ، بیشتر شبیه  افسانه هاست و به ندرت اتفاق می افتد.نوزاد ها در دوماه اول تولد دارای برنامه ی خواب نامنظم هستند و  روزانه حدود 12 تا 18 ساعت میخوابند.حدود سه تا شش ماهگی برنامه ی خوابشان تقریبا مرتب می شود.از حدود سه ماهگی تا یک سالگی نوزادان نیاز به 14 تا 15 ساعت خواب در روز دارند که چرت زدن نیز شامل این مدت زمان می شود.حدود 9 ماهگی 70 تا 80 درصد نوزادان ، دیگر مشکلی با خواب ندارند ، یعنی طول دوره خواب تا بیداری آنها در شب ،  پنج تا شش ساعت است.

شما فقط کمک کنید

اگر والدین هر شب ، خودشان کودکان را بخوابانند، او یاد نمی گیرد که خودش به تنهایی بخوابد و ممکن است برای به تخت خواب رفتن وجلب توجه والدین، گریه کند.او را هنگامی که هنوز نیمه خواب است و کامل نخوابیده در تخت خواب بگذارید. با این روش می آموزد که برای خوابیدن به خود متکی باشد، حتی اگر نیمه های شب از خواب بیدار شود.

بیش از حد خسته است

کودکان نوپا و پیش دبستانی، اگر به میزان کافی نخوابند ، می توانند تحریک پذیر باشند و این باعث می شود برخی از کودکان حتی، بیشتر از قبل در برابر خوابیدن، مقاومت کنند. کودکان نوپا و پیش دبستانی، نیاز به 11 تا 14 ساعت خواب در هر 24 ساعت دارند.مقداری از این زمان نیز صرف چرت زدن می شود. در این سنین داشتن یک برنامه منظم و دقیق برای خوابیدن ، بیدار شدن ، چرت زدن و همچنین وعده های غذایی و زمان بازی مناسب برای کودکان ، امری بسیار مهم و اساسی است.

اضطراب جدایی

اضطراب جدایی نیز می تواند مشکلات خواب را افزایش دهد.صحبت کردن، آواز خواندن، تکان های گهواره، و یا پرخوری ، به نوبه خود ممکن است این مرحله را به عادت بد شب بیدار شدن، تبدیل نماید.در حدود 6 ماهگی می توانید او را برای تنها خوابیدن آماده کنید. در صورت بیدار شدن ، اگر کودک ، علایم  بیماری ندارد، برایش به آرامی لالایی گفته و پشتش را بمالید ؛ اما بلندش نکنید یا به او غذا ندهید. برای کودکان نوپایی که از تاریکی شب می ترسند، یک چراغ خواب کوچک می تواند باعث آرامش شود.

نداشتن برنامه ی خواب منظم

هر شب انجام کار های یکسان قبل از خواب، به کودک کمک می کند که فرق بین زمان بیداری و خواب را بفهمد.یک برنامه ی خواب منظم  که شامل کار هایی مانند حمام کردن، داستان گفتن، غذای سبک و پس از آن چراغ های خاموش باشد، به او در درک زمان خواب کمک می کند. این برنامه باید هر شب بطور یکسان اجرا شود و همیشه به اتاق خواب کودک منتهی شود.متخصصین پیشنهاد می دهند که این برنامه را از 4 ماهگی برای کودک اجرا کنید.

بیداری شبانه

خواه به دلیل  اضطراب جدایی باشد  یا نبود یک برنامه ی دقیق خواب ، یا به هر بهانه دیگر ،بعضی از کودکان برای بیدار ماندن پافشاری و بهانه تراشی می کنند.ممکن است بخواهند داستان دیگری برایشان بخوانید یا نوشیدنی دیگری بنوشند و یا دوباره به حمام بروند. اما شما کوتاه نیایید ، هر چند دقیقه یک بار به اتاق کودک بروید و او را با مهربانی به خوابیدن تشویق کنید؛ مدت زمان این  سر زدن ها، هربار باید کوتاه تر شود.

زمان چرت زدن ها کافی نیست

اگر فرزندتان در طول روز از خواب کافی برخوردار نباشد، خواه نا خواه هنگام شب ، در خوابیدن، دچار مشکل می شود.بیشتر نوزادان به دو یا سه وعده خواب کوتاه در روز نیاز دارند. کودکان نوپا نیاز به حداقل یک  بار چرت زدن در روزو کودکان کوچک تر اغلب به دو بار چرت زدن نیاز دارند. بیشنر کودکان تا سن 5 سالگی عصر ها می خوابند. به خلق و خوی فرزندتان توجه کنید، اگربداخلاق و خواب آلود است، اجازه دهید چرت بزند؛ اما مانع خوابیدن او تا وقت خواب شبانه و یا خواب های مقطع بشوید.

آپنه انسدادی خواب

گاهی وقت ها کودکان به دلیل آپنه ، قادر به خوابیدن نیستند.این عارضه زمانی اتفاق می افتد که  راه ورود و خروج هوا اغلب با بزرگ شدن لوزه ها و بافت های بینی به نام لوزه سوم  مسدود می شود. کودکان مبتلا به آپنه معمولابا صدای بلند خروپف می کنند و  به زحمت نفس می کشند که همین امر باعث می شود خواب ناآرامی داشته باشند و شایع ترین سن بروز این عارضه 3 تا 7 سال است؛ در این سنین  لوزه ها و آدنوئید بزرگترین اندازه ی خود را دارند. درمان این عارضه  بکمک  جراحی یا استفاده از ماسک بینی در شب امکان پذیر است.

خر و پف

حدود 10 ٪ از کودکان خر و پف می کنند.دلایل خر و پف می تواند متنوع باشد که شامل آپنه ،آلرژی های فصلی، گرفتگی ناشی از سرما، و یا انحراف تیغه بینی است.اگر فرزند شما به دلیل مشکلات تنفسی قادر به خوابیدن نیست با یک متخصص اطفال مشورت کنید.اگر خروپف فرزندتان باعث اختلال در خوابش می شود و دلیل آن از علائم آپنه نیست ، احتمالا مشکل با مصرف  داروهایی  از جمله اسپری بینی استروئیدی که از التهاب بافت های بینی می کاهد،حل می شود.

کابوس و وحشت شبانه

خواب های بد معمولا بی ضرر اند.این نوع خواب ها بطور معمول در انتهای دوره ی نوجوانی پایان می پذیرند.اگر فرزند شما شب ها کابوس می بیند، شاید از چیزی به شدت می ترسد؛ اجازه دهید برای شما از دلیل ترسش حرف بزند.در هنگام دیدن کابوس شبانه کودک ممکن است در حالیکه هنوزخواب است، وحشت زده رفتارکند، ولی در هنگام بیداری چیزی از اتفاق و کابوس های شب گذشته اش به یاد نیاورد.هنگامی که فرزندتان کابوس دید، او را دلداری دهید.از مقدار خواب کافی و برنامه ی زمان بندی دقیق برای خواب کودکتان مطمئن شوید.در صورتی که کابوس های فرزندتان ادامه داشت با متخصص اطفال خود مشورت کنید.

خواب گردی

کودکانی که شب ها کابوس می بینند، اغلب خواب گردی می کنند،هنگامی که آنها تا حدی بیدار هستند راه  می روند، صحبت می کنند،درتخت خواب خود می نشینند  و یا به انجام فعالیت های دیگر می پردازند.ممکن است چشمانشان باز باشد، اما هوشیار نیستند.هیچوقت کودکی را که در حال خوابگردی است ، بیدار نکنید زیرا امکان دارد او را بترسانید.به آرامی او را به سمت تختش هدایت کنید.محیط اطرافش را امن نگه دارید درب خانه را قفل کنید و از حفاظ مناسب برای پله ها استفاده کنید.

آلرژی ها، آسم، و....

برخی دلایل ، می توانند مانع خواب خوب کودک شوند.گرفتگی بینی، آلرژی، سرماخوردگی و آسم می تواند باعث تنفس سخت  شود ،در نوزادان، قولنج، بازگشت اسید به مری، گوش درد، یا درد دندان درآوردن نیز می تواند منجر به خواب ضعیف شود.

ساعت بدن نوجوانان

چرخه ی خواب در دوران نوجوانی و بلوغ تغییر می کند. نوجوانان عصرها هوشیارتر و صبح ها خواب آلوده تر هستند.با ساعت جدید بدن نوجوان کنار بیایید. به او اجازه دهید تکالیفش را شب ها انجام دهد و اگر برایش امکان دارد صبح ها دیرتر از خواب بلند شود. نوجوانان به حداقل هشت و نیم ساعت خواب در روز نیاز دارند.

برخی از مدارس و متخصصان خواب در تلاش اند که ساعت شروع به کار مدارس نوجوانان دیرتر شود، تا آنها با هوشیاری کامل در مدارس حاضر شوند.

توصیه های مفید دیگر:

پستانک و یا خرس عروسکی را هم امتحان کنید

گاهی وقت ها همراه داشتن وسیله ای آشنا هنگام خواب می تواند به کودک آرامش ببخشد.مکیدن پستانک مانند مکیدن سینه ی مادر نوزاد را تشویق به خوابیدن می کند. یک اسباب بازی مخصوص مانند خرس عروسکی نیز، می تواند باعث آرامش وی گردد.صدای زنگ تلفن و یا درب خانه  نیز،  می تواند کودک یا نوپای شما را از خواب بیدار کند.

اتاق راحتی را برای خواب تدارک ببینید

یک اتاق دلپذیر، خواب را برای کودک راحت تر می کند.هنگام خواب از تاریک بودن اتاق و دمای مناسب آن اطمینان حاصل کنید. یک نور ضعیف در اتاق خواب کافی است. برای بزرگتر ها، یک لباس آستین کوتاه که نه زیاد گرم ونه نازک باشد ،مناسب است و برای کودکان نیز یک لباس خواب سبک و راحت کافی است.اتاق را ساکت نگه دارید.اگر ممکن است کودک صدای تلویزیون و دیگر صدا های خانه را بشنود، در را ببندید.

بدانید چه مقدار خواب مناسب است

آیا فرزند شما پشت  میز خوابش می برد؟ ده درصد کودکان در ساعات مدرسه خسته هستند و در کلاس خوابشان می برد. کودکان بین 5 تا 10 سال ، دریک شبانه روز، حداقل به ده ساعت خواب نیاز دارند.یک کودک باید پس از رفتن به تخت خواب،  در مدت نیم ساعت به خواب برود تا برای شروع روز بعدی سرحال باشد.

استفاده  ازکامپیوتر، تلفن همراه، تلویزیون و ... قبل از خواب  ممنوع

با در دسترس بودن مداوم تلفن،کامپیوتر و بازی های ویدیویی نوجوانان بجای خواب به استفاده ی بیش از حد از این فناوری ها کشیده می شوند.اما نوجوانان نیزمانند کودکان و بزرگسالان نیاز به برنامه ی زمان بندی شده و دقیق برای خواب دارند. استفاده ی بیش از حد  از وسایل الکترونیکی مانند کامپیوتر و تلویزیون و غیره مغز را بیدار نگه می دارد و باعث خواب آلودگی در روز بعد می گردد.تلویزیون، کامپیوتر و تلفن را خارج از اتاق خواب نگه دارید و اجازه ندهید که نوجوان  به بهانه بازی، تا دیروقت ،بیدار بماند.

کودکان،استرس و بیخوابی

دلایل زیادی برای ناراحتی های خواب کودکان وجود دارد.اگر چه گاهی بی خوابی دلایل جسمانی هم دارد ، اضطراب نیز از دیگر دلایل بی خوابی یا بد خوابی در کودکان و نوجوانان است.این اضطراب می تواند ناشی از فکر کردن و نگرانی درباره ی تکالیف مدرسه، روابط و یا کارهای مربوط به روز بعد باشد. استفاده از داروهای خواب آور روش درستی نیست.به آنها کمک کنید تا با پیروی از یک برنامه منظم برای خواب  و یا روش های آرمیدگی، آرامش خود را بازیابند و همچنین از خوردن کافیین و کار با وسایل الکترونیکی قبل از خواب پرهیز کنند.

گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، مژان داداش زاده
منبع: webmd.com