یبوست یعنی اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته . در هنگام یبوست ، مدفوع خشک شده و دفع آن سخت می شود .
بعضی از مردم فکر می کنند که اگر روزی یکبار دفع نداشته باشند به یبوست دچار شده اند ، اما دفع طبیعی مدفوع ممکن است ۳ بار در روز یا ۳ بار در هفته باشد و این به شخص بستگی دارد.

یبوست یک نشانه است نه بیماری . تقریبا هر کس در زندگی خود یکبار یبوست را تجربه می کند. بیشتر یبوستها موقتی بوده و جدی نمی باشند.

دلایل یبوست چیست؟

با عبور غذا از روده بزرگ ، آب آن جذب شده و مواد زائد ( مدفوع ) تشکیل می شود . انقباض ماهیچه های روده بزرگ ، مدفوع را به سمت مقعد هل می دهد . یبوست وقتی اتفاق می افتد که روده بزرگ بیش از معمول آب جذب کند و یا ماهیچه های آن به آرامی منقبض شده یا تنبل شوند. در این صورت مدفوع بسیار کند از روده بزرگ عبور می کند و در نتیجه سخت و خشک می شود.
 
 دلایل شایع یبوست عبارتند از :

      - نبودن فیبر کافی (میوه ، سبزی ، غلات) در رژیم غذایی ، مصرف زیاد چربی و غذاهای آماده (fast food) ، مصرف زیاد غذاهای نرم و مایع بدلیل کهولت سن.

      - نادیده گرفتن انقباضات مربوط به دفع (بدلیل عدم تمایل به استفاده از سرویسهای بهداشتی بیرون از منزل ، احساس استرس و یا گرفتاری زیاد  و…)

      - عدم مصرف کافی آب و مایعات : مایعات و غذاهای روان ، حجم مدفوع را زیاد کرده و سبب دفع آسانتر می گردند.

      - فقدان فعالیت فیزیکی (مخصوصا در سالمندان)

      - داروها 

      - سندرم روده تحریک پذیر

      - تغییرات درزندگی روزمره مانند حاملگی ، کهولت سن وسفر

      - استفاده نادرست از داروهای ملین

      - از دست دادن آب 

      - مشکلات روده بزرگ

      - بیماری های خاص یا موضعی مثل سکته مغزی ( بسیار شایع )

      - مشکلاتی در کارکرد روده ( یبوست مزمن بدون دلیل )

*مایعاتی که حاوی کافئین هستند مثل قهوه ، نوشابه های گازدار و الکل ، خود موجب از دست دادن آب و بدتر شدن علائم یبوست می شوند.
نبودن فیبر کافی در رژیم غذایی:

مردمی که فیبر زیادی در رژیم غذایی مصرف می کنند ، کمتر به یبوست دچار می شوند. شایع ترین دلیل یبوست ، رژیم غذایی است که در آن میزان فیبر کم و میزان چربیها زیاد باشد مانند پنیر ، تخم مرغ و انواع گوشت.

فیبر قسمتی از میوه ها ، سبزیها و غلات است که بدن نمی تواند آنها را هضم کند.

داروهایی که می توانند سبب یبوست شوند ، شامل:

- داروهای مسکن (مخصوصا داروهای خواب آور)

- آنتی اسیدهایی که حاوی کلسیم و آلومینیوم باشند.

- داروهای فشارخون                                                                  

- داروهای ضد درد عضلانی

- داروهای ضد پارکینسون                                                             

- داروهای ضد افسردگی

- مکمل آهن                                                                              

- داروهای ضد تشنج

- داروهای مدر ( داروهایی که حجم ادرار را زیاد می کنند . )

ایجاد تغییر در زندگی روزمره:

در طول بارداری ، زنان بدلیل تغییرات هورمونی و فشارهایی که رحم به روده می آورد ، ممکن است به یبوست مبتلا شوند . بالا رفتن سن نیز سبب کم شدن فعالیت روده و انقباض ماهیچه های آن می شود . علاوه بر این مردم وقتی به سفر   می روند ، بیشتر به یبوست مبتلا می شوند . زیرا رژیم غذایی طبیعی و جریان معمول زندگی آنها از بین می رود.

استفاده نادرست از داروهای ملین:

اعتقاد عموم مردم بر این است که باید یکبار در روز دفع داشته باشند . در غیر اینصورت از مسهل استفاده می کنند ، اما استفاده ازمسهل ها می تواند به شکل عادت در آید و باید حتی الامکان از این کار پرهیز کرد.

چگونگی بررسی ، تشخیص و درمان علت یبوست:

شرح حال :

پزشک ممکن است از بیمار بخواهد تا یبوست خود را بصورت مدت ظهور نشانه ها ، تغییرات اجابت مزاج ، غلظت مدفوع ، حضور خون در مدفوع و عادات دفعی خود را توصیف کند . ثبت عادات غذایی ، داروها و سطح فعالیت فیزیکی در تشخیص علت بیماری به پزشک کمک خواهد کرد.

تعریف کلینیکی یبوست شامل ۲ نشانه از نشانه های زیر برای حداقل ۱۲ هفته می باشد . ( پی در پی و متوالی بودن ضروری نیست)

احساس فشار در هنگام اجابت مزاج
مدفوع سفت و سنگین
احساس دفع ناقص
احساس گرفتگی و انسداد مقعد
دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته

منبع:   www.pezeshkan.org