شرح بیماری
به هم خوردن تعادل كلسيم خون كلسيم يكي از اجزاي معدني خون است كه به تنظيم ضربان قلب ، انتقال پيام‌هاي عصبي ، انقباض عضلات و تشكيل استخوان و دندان‌ها كمك مي‌كند. افزايش يا كاهش غلظت كلسيم خون مي‌تواند مشكلات جدي و گاهي تهديدكننده زندگي به بار آورد ، به نحوي كه غشاهاي تمام سلول‌هاي بدن ، عضلات ، استخوان‌ها ، غدد پاراتيروييد و هورمون‌هاي پاراتيروييدي (كه تنظيم‌كننده جذب و استفاده از كلسيم هستند) همگي تحت تأثير قرار مي‌گيرند.
علايم شايع
كاهش غلظت كلسيم خون:
- اسپاسم ، پرش ، يا كرامپ عضلاني
- بي‌حسي و سوزن سوزن در دست‌ها و پاها
- تشنج
- نامنظمي ضربان قلب
- افزايش فشار خون
- افزايش غلظت كلسيم خون :
- افسردگي ، دليريوم ، گيجي
- تشنج و اغماء (تنها در بدترين موارد)
- بي‌حالي و خواب‌آلودگي
- بي‌اشتهايي
- استفراغ و اسهال
- كم‌آبي بدن و تشنگي
- نامنظمي ضربان قلب
- كاهش فشار خون
علل
كاهش غلظت كلسيم خون:
- كاهش فعاليت غدد پاراتيروييد به علت بيماري يا آسيب به هنگام جراحي در گردن
- دريافت ناكافي كلسيم و ويتامين ـ د در رژيم غذايي
- سوءجذب از دستگاه گوارشي (معمولاً بدون علت مشخص)
- پانكراتيت (التهاب لوزالمعده)
- نارسايي كليه
- سوختگي يا عفونت شديد
- كاهش غلظت منيزيم خون
افزايش غلظت كلسيم خون:
- وجود شكستگي‌هاي متعدد و استراحت طولاني‌مدت در تخت
- تومورهاي خوش‌خيم يا بدخيمي كه استخوان را تخريب مي‌كنند.
- پركاري غدد پاراتيروييد
- ميلوم متعدد
عوامل افزايش‌دهنده خطر
كاهش غلظت كلسيم خون:
- مصرف بعضي از داروها ، از جمله ديورتيك‌هاي تيازيدي و مسدودكننده‌هاي كانال كلسيمي
- آسيب ، سرطان ، يا جراحي غده تيروييد يا غدد پاراتيروييد
- افراط در مصرف الكل كه باعث نامناسب بودن تغذيه مي‌شود.
افزايش غلظت كلسيم خون:
- تغذيه نامناسب ، به‌خصوص مصرف بيش از اندازه محصولات لبني يا آنتي‌اسيدهاي حاوي كلسيم زياد
- عدم فعاليت يا استراحت طولاني‌مدت در رختخواب به هر علت
- تزريق مكرر خون حاوي سيترات
- بيماري مزمن كليه
پيشگيري
- از آنتي‌اسيدهاي حاوي كلسيم ، به‌صورت مرتب استفاده نكنيد.
- داشتن يك رژيم طبيعي و متعادل
- هيچ‌گاه الكل ننوشيد.
عواقب مورد انتظار
اغلب موارد با درمان در عرض يك هفته معالجه مي‌شوند، مگر اينكه علت به هم خوردن تعادل كلسيم خون، سرطان باشد.
عوارض احتمالي
- ايست قلبي
- شكستگي استخوان‌هاي ضعيف
- سنگ كليه (در موارد افزايش غلظت كلسيم خون)
- زخم معده و اثني‌عشر (در موارد افزايش غلظت كلسيم خون)
درمان
اصول كلي
- آزمايشات تشخيصي ممكن است شامل آزمايش خون از نظر سطح كلسيم ، نوار قلب ، و عكسبرداري از استخوان‌ها باشد.
- پيش از اينكه برنامه درماني براي پيشگيري از عود مشكل طرح‌ريزي شود ، بايد علت زمينه‌ساز معلوم شود.
داروها
- در حالت كاهش غلظت كلسيم خون ، گلوكونات يا كربنات كلسيم وريدي
- در حالت افزايش غلظت كلسيم خون ، محلول سالين داخل وريدي و ديورتيك‌هاي قوس هنله (مثل فورسمايد ] لازيكس [ و اسيد اتاكرينيك)
فعاليت
پس از شروع درمان ، با رو به بهبود گذاشتن علايم، فعاليت‌هاي عادي خود را از سر گيريد.
رژيم غذايي
- در موارد كاهش خفيف غلظت كلسيم خون، از مكمل كلسيمي و ويتامين ـ د استفاده نماييد. شير و محصولات لبني نيز بيشتر مصرف كنيد.
- در موارد افزايش خفيف غلظت كلسيم خون ، مصرف محصولات لبني و آنتي‌اسيدهاي حاوي كلسيم را محدود كنيد.
در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم به هم خوردن تعادل كلسيم خون را داريد.
- اگر پس از آغاز درمان ، علايم بدتر شوند يا رو به بهبود نگذارند .