شرح بیماری
برونشيوليت عبارت است از التهاب برونشيول‌ها (كوچكترين شاخه‌هاي درخت تنفسي). برونشيول‌ها هوا را از لوله‌هاي نايژه‌اي به كيسه‌هاي هوايي ميكروسكپي در ريه‌ها انتقال مي‌دهند. تبادل اكسيژن با خون در كيسه‌هاي هوايي انجام مي‌گيرد. برونشيوليت عمدتاً در شيرخواران و خردسالان رخ مي‌دهد. توجه داشته باشيد كه برونشيوليت ممكن است با استنشاق اجسام خارجي به درون ريه اشتباه گرفته شود.
علايم شايع
- بروز مشكل ناگهاني در تنفس. البته معمولاً قبل از آن يك سرماخوردگي و سرفه خفيف وجود داشته است. خصوصيات مشكل ناگهاني تنفسي عبارتند از:
- خس خس سينه
- تنفس تند و سطحي (80-60 بار در دقيقه)
- به درون كشيده شدن فضاهاي بين دنده‌اي و نيز شكم (حركات الاكلنگي)
- تب (گاهي)
- كم آبي بدن
- آبي شدن پوست يا ناخن‌ها (در موارد شديد)
علل
- عفونت ويروسي، معمولاً با ويروسي تحت عنوان ويروس سنسيشيال تنفسي
- بعضي از خردسالان پس از هر سرماخوردگي دچار برونشيوليت مي‌شوند.
- برونشيوليت مسري است و اغلب همه‌گير مي‌شود.
عوامل افزايش دهنده خطر
- وجود يك بيماري كه مقاومت را پايين آورده باشد، به خصوص عفونت تنفسي
- سابقه خانوادگي آلرژي
- محيط مهد كودك
- مواجه با يك فرد بيمار
پيشگيري
- از دستگاه بخور در اتاق كودك استفاده نماييد. در مورد كودك مستعد به برونشيوليت ، هر شب از دستگاه بخور به هنگام عفونت تنفسي و پس از آن استفاده نماييد.
- دقت كنيد كه كودك در چه شرايطي مستعد بروز برونشيوليت است. مثلاً اگر بازي در هواي خنك شب هنگام باعث حمله كودك مي‌شود ، از آن اجتناب كنيد.
- مواجهه كودك را با جمع كمتر كنيد، به خصوص جمع بچه‌هاي ديگر ، تا به اين ترتيب احتمال سرماخوردگي و بروز برونشيوليت كمتر شود.
عواقب مورد انتظار
با درمان معمولاً در عرض 7 روز خوب مي‌شود. نتايج بعضي از مطالعات نشاندهنده اين است كه شيرخواراني كه پيش از 2 سالگي 2 بار يا بيشتر دچار برونشيوليت شده باشند ، با احتمال بيشتري دچار آلرژي و آسم خواهند شد.
عوارض احتمالي
ندرتاً آسيب دايمي به ريه‌ها كه منجر به برونشيت مزمن، روي هم خوابيدن بخشي كوچكي از ريه، برونشكتازي، ذات‌الريه مكرر، و ندرتاً بيماري انسدادي مزمن ريوي مي‌شود.
درمان
اصول كلي
رطوبت اتاق كودك را حد امكان بالا نگاه داريد، ترجيحاً با يك دستگاه بخور . دستگاه را روزانه تميز كنيد. اگر دستگاه بخور نداريد ، آب سرد و گرم را در حمام باز كنيد و پنجره‌ها و درها را ببنديد ، تا به اين ترتيب رطوب هوا اتاق زياد شود. كودك در اين اتاق ، به خصوص قبل از خواب ، نگاه داريد. اگر كودك در شب با خس خس سينه يا تنگي نفس برمي‌خيزد ، اكسيژن درماني (در موارد شديد) انجام دهيد.
داروها
- آنتي‌بيوتيك‌ها براي مبارزه با عفونت باكترياي ثانويه
- داروهاي ضد ويروس ممكن است در موارد شديد كمك‌كننده باشند.
- داروهاي گشادكننده نايژه نيز ممكن است كمك‌كننده باشند.
فعاليت
كودك را تا 48 ساعت پس از رفع علايم وادار به استراحت كنيد. پس از آن كودك مي‌تواند تدريجاً فعاليت‌هاي عادي خود را از سر گيرد.
رژيم غذايي
مرتباً به كودك نوشيدني‌هاي صاف بدهيد مثل آب ، چاي ، نوشيدني‌هاي گازدار ، ليموناد ، سوپ گوشت رقيق شده ، آب ميوه يا ژلاتين رقيق شده .
در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان علايم برونشيوليت را داريد.
- اگر علايم ، علي‌رغم درمان ، در عرض 4 ساعت رو به بهبودي نگذاشته است.
- اگر درجه حرارت (مقعدي) تا 3/38 درجه سانتيگراد يا بالاتر افزايش يابد. تنفس مشكل‌تر مي‌شود.
- اگر سرفه‌اي آغاز شود كه با خلط خوني همراه باشد.
- اگر پوست، لب‌ها يا ناخن‌ها به رنگ آبي تيره درآيند.
- اگر كودك بي‌حال و خواب‌آلوده شود .