شرح بیماری
برونشيت مزمن عبارت است از التهاب مزمن و تخريب لوله‌هاي نايژه‌اي ، با يا بدون حضور عفونت فعال. اين بيماري به طور شايع با سيگار كشيدن ارتباط دارد.
علايم شايع
- سرفه مكرر ، يا حمله سرفه‌هاي پشت سر هم
- تنگي نفس
- ضخيم بودن خلط و مشكل در تخليه آن با سرفه. ميزان و توليد خلط بسته به وجود يا عدم وجود عفونت ، متغير است.
علل
تحريك يا عفونت مكرر لوله‌هاي نايژه‌اي، كه موجب مي‌شود لوله‌هاي نايژه‌اي ضخيم شده، فضاي درون آنها كه محل عبور هوا است باريكتر شده، و خاصيت ارتجاعي آنها كاهش يابد. مواد تحريك‌كننده عبارتند از موارد آلرژي‌زا ، آلودگي هوا و دود سيگار
عوامل افزايش‌دهنده خطر
- سيگار كشيدن (بزرگترين عامل خطر)
- هرگونه بيماري ريوي كه باعث كاهش مقاومت شده باشد.
- سابقه خانوادگي بيماري سل يا ساير بيماري‌هاي دستگاه تنفسي
- قرار گرفتن در معرض آلودگي هوا
- تغذيه نامناسب
- چاقي
- زندگي در خانوار يا محله شلوغ
پيشگيري
- سيگار نكشيد. سيگار كشيدن مهمترين عامل خطري است كه مي‌توان از آن اجتناب كرد.
- از قرار گرفتن در معرض دودها يا بخارات تحريك‌كننده در محيط خودداري كنيد.
- در صورت بروز عفونت تنفسي ، سريعاً به پزشك خود مراجعه كنيد.
عواقب مورد انتظار
- برونشيت مزمن معمولاً با درمان خوب مي‌شود ، اگر سيگاري نباشيد و بيماري مزمن زمينه‌ساز مثل نارسايي احتقاني قلب، برونشكتازي، يا بيماري سل نداشته باشيد.
- اگر سيگاري هستيد و آن را ترك نكنيد، يا مبتلا به يك بيماري مزمن زمينه‌ساز باشيد ، برونشيت مزمن معمولاً اميد به زندگي را كاهش مي‌دهد.
عوارض احتمالي
- ذات‌الريه مكرر
- بيماري انسدادي مزمن ريه ، كه علاج‌ناپذير است. خصوصيات آن عبارتند از تنگي نفس مزمن ، بنفش شدن لب‌ها و ناخن‌ها، و نهايتاً ضرورت استفاده از اكسيژن
درمان
اصول كلي
- بسياري از بيماري‌هاي ريوي و قلبي علايمي مشابه با علايم برونشيت مزمن دارند. با كمك آزمايشات تشخيصي مي‌توان اين بيماري‌ها را رد كرد و به تشخيص رسيد.
- با درمان ، بيماري خوب نمي‌شود، اما علايم بيماري تخفيف يافته و از بروز عوارض جلوگيري مي‌شود.
- سيگار كشيدن را ترك كنيد.
- اگر در جايي زندگي يا كار مي‌كنيد كه آلودگي هوا شديد است ، حتي‌المقدور از آن اجتناب كنيد يا آلودگي آن را كاهش دهيد. به فكر تغيير شغل و نصب سيستم تهويه مطبوع فيلتردار و با قابليت كنترل رطوبت در منزل خود باشيد.
- از قرار گرفتن در معرض تغييرات دمايي ناگهاني يا هواي سرد و مرطوب خودداري كنيد.
- اگر كارهايي مثل فرياد زدن ، بلند خنديدن ، گريه كردن ، و فعاليت بدني باعث بروز حملات سرفه شوند، از آنها خودداري كنيد.
- روش تخليه نايژه و تنفس عميق را ياد بگيريد و اجرا كنيد.
- زير پايه‌هاي جلويي تخت را در حدود 5/12 سانتي‌متر بالا آوريد.
داروها
- از داروهاي ضد سرفه استفاده نكنيد ؛ اين داروها باعث بدتر شدن برونشيت مزمن مي‌شوند.
- آنتي‌بيوتيك‌ها براي مبارزه با عفونت مزمن يا مكرر
- اكسپكتورانت‌ها براي نرم و رقيق كردن ترشحات
- داروهاي گشادكننده نايژه براي باز كردن لوله‌هاي نايژه‌اي
- امكان دارد برحسب مورد ، داروهايي براي درمان افسردگي يا اضطراب شديد تجويز شوند.
فعاليت
هيچ گونه محدوديتي براي آن وجود ندارد. مصرف مايعات را به 10-8 ليوان آب در روز افزايش دهيد تا ترشحات ريوي رقيق‌تر شوند.
رژيم غذايي
رژيم غذايي هيچ محدوديتي ندارد. جهت حفظ ضخامت ترشحات ريه روزانه 8 تا 10 ليوان آب نبوشيد.
در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم برونشيت مزمن را داريد.
- اگر تب يا استفراغ رخ دهد.
- اگر در خلط خون ظاهر شود.
- اگر درد سينه افزايش يابد.
- اگر تنگي نفس حتي در حالت استراحت يا هنگامي كه سرفه نمي‌كنيد ، وجود داشته باشد.
- اگر خلط علي‌رغم تلاش براي رقيق كردن آن ضخيم‌تر شود .