شرح بيماري
بيماري‌هاي نقص ايمني عبارت است از وجود نقص در دستگاه ايمني بدن. دستگاه ايمني سالم از بدن در برابر ميكرب‌ها (باكتري‌ها، ويروس‌ها و قارچ‌ها)، سرطان (حفاظت نسبي) و هرگونه جسم خارجي كه وارد بدن مي‌شود محافظت به عمل مي‌آورد. زماني كه دستگاه ايمني نتواند به نقش خود خوب عمل كند، بدن مستعد عفونت و سرطان مي‌شود. نقص ايمني مي‌تواند هم در مردان و هم در زنان و در تمام سنين رخ دهد.
يك نوع نقص ايمني (كه بحث آن در سر فصل ديگري جداگانه آمده است) نشانگان نقص ايمني اكتسابي (ايدز) است. نقص ايمني در اثر داروها نيز مي‌تواند به وجود آيد (داروهاي قوي كه براي مهار دستگاه ايمني مورد استفاده قرار مي‌گيرند).
علايم شايع
- عفونت‌ها و بيماري‌هاي شديد راجعه. شايع‌ترين آنها عبارتند از:
- عفونت‌هاي گوشي يا تنفسي، مثل عفونت گوش مياني و ذات‌الريه
- عفونت‌هاي قارچي، خصوصاً كانديدياز
- سرطان، خصوصاً سرطان خون و لنفوم
- اختلالات خونريزي دهنده
- اگزما
- مننژيت يا آنسفاليت
علل
- نقايص مادرزادي كه باعث عدم تكامل مناسب يا اصولاً فقدان دستگاه ايمني مي‌شوند.
- در آوردن طحال قبل از 2 سالگي
- مصرف داروهاي مهاركننده ايمني
- اشعه درماني
- بعضي از انواع سرطان، مثل سرطان بيماري هوجكين
- هيپوگاماگلوبينمي (پايين آمدن سطح ايمونوگلوبولين‌هاي خون)
- عفونت‌هاي ويروسي
عوامل تشديد كننده بيماري
- تغذيه نامناسب
- بي‌بند و باري جنسي
- تزريق خون يا مصرف موادمخدر تزريقي
- سابقه خانوادگي بيماري كمبود ايمني
پيشگيري
راه خاصي براي پيشگيري وجود ندارد. اگر سابقه خانوادگي بيماري نقص ايمني وجود داشته باشد، پيش از تشكيل خانواده، براي مشاوره ژنتيكي مراجعه كنيد. با بررسي كشت مايع موجود در كيسه آب به هنگام حاملگي ممكن است بتوان بعضي از اين اختلالات را شناسايي نمود.
عواقب مورد انتظار
انواع شديد نقص ايمني معمولاً مرگبار هستند. انواع خفيف را مي‌توان با موفقيت درمان نمود.
عوارض احتمالي
- عفونت‌هاي باكتريايي، ويروسي يا قارچي غيرقابل كنترل كه به درمان جواب نمي‌دهند.
- سرطان
- التهاب عفونت مفصل
درمان
اصول كلي
- بررسي‌هاي تشخيصي ممكن است شامل موارد زير باشند: آزمايش خون از نظر پادتن‌ها، بررسي ميكروسكوپي خون و سلول‌هاي بافت، آزمون‌هاي پوستي، عكس‌برداري از قفسه سينه براي بررسي غده تيموس، و بررسي‌هاي راديواكتيو در رابطه با عملكرد دستگاه ايمني
- درمان به پيچيدگي نقص ايمني بستگي دارد. اهداف درمان اساساً عبارتند از حفظ سلامت درحد بهينه، پيشگيري از بروز مشكلات عاطفي و كنترل عفونت‌ها
- از تماس با افراد مبتلا به بيماري‌هاي مسري بايد خودداري شود.
- بدون مشورت با پزشك، هيچ نوع واكسني دريافت نكنيد.
- ندرتاً عمل جراحي براي پيوند مغز استخوان يا غده تيموس
- بستري كردن براي درمان عفونت‌هاي جدي
داروها
- آنتي‌بيوتيك‌ها براي مبارزه با عفونت‌ها
- تزريق پادتن‌ها
- تزريق اجزاي خون
- گاهي تزريق گاماگلوبولين
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
معمولاً به هنگام بيماري‌هاي حاد استراحت در رختخواب لازم است. به جز آن، محدوديتي براي فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري وجود ندارد.
رژيم غذايي
رژيم خاصي توصيه نمي‌شود.
در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان علايم بيماري نقص ايمني راداريد.
- اگر پس از تشخيص، دچار علايم عفونت شده‌ايد، مثل لرز؛ تب؛ دردهاي عضلاني؛ سردرد؛ سرگيجه؛ و سرفه همراه با خلط غليظ، رنگي يا خوني