برفك‌ (كانديدياز دهاني‌) thrush

شرح بيماري
برفك‌ عبارت‌ است‌ از يك‌ عفونت‌ قارچي‌ شايع‌ دهان‌. بيشتر، نوزادان‌ و شيرخواران‌ را مبتلا مي‌كند ولي‌ ساير كودكان‌ و بزرگسالان‌ نيز مبتلا مي‌شوند.

علايم‌ شايع‌
لكه‌هايي‌ (پلاك‌هايي‌) با مشخصات‌ زير در دهان‌ ظاهر مي‌شوند:

- لكه‌ها سفيد تا زرد متمايل‌ به‌ كرم‌ و اندكي‌ برجسته‌ هستند. شبيه‌ شير دلمه‌ بسته‌ هستند ولي‌ پاك‌ نمي‌شوند.

- لكه‌ها دردناك‌ نيستند مگر اين‌ كه‌ برداشته‌ شوند. در اين‌ صورت‌ زخم‌هاي‌ كوچك‌ و دردناكي‌ بر جاي‌ مي‌گذارند.

- دهان‌ خشك‌ است‌.

علل
- قارچي‌ به‌ نام‌ كانديدا آلبيكنس‌ . معمولاً به‌ تعداد كم‌ در دهان‌ وجود دارد ولي‌ عوامل‌ خاصي‌ ممكن‌ است‌ باعث‌ تكثير بيش‌ از حد آن‌ شوند:

- درمان‌ با آنتي‌بيوتيك‌ها. ممكن‌ است‌ تعادل‌ طبيعي‌ ارگانيسم‌ها را در دهان‌ برهم‌ زند و باعث‌ ايجاد برفك‌ گردد.

- زايمان‌. نوزادان‌ ممكن‌ است‌ عفونت‌ را در حين‌ عبور از مجراي‌ زايمان‌ كسب‌ كنند به‌ خصوص‌ اگر مادر دچار عفونت‌ مهبل‌ با يك‌ مخمر باشد. برفك‌ ظرف‌ چند ساعت‌ تا 7 روز پس‌ از تولد ظاهر مي‌شود.

- سالخوردگي‌. افراد مسن‌تر به‌ خاطر مقاومت‌ طبيعي‌ كمتر دچار برفك‌ مي‌گردند.

عوامل تشديد كننده بيماري
- تغذيه‌ نامناسب‌

- بيماري‌ كه‌ باعث‌ كاهش‌ مقاومت‌ شده‌ باشد.

- ايدز (برفك‌ در بزرگسالان‌، جزئي‌ از معيارهاي‌ تشخيصي‌ ايدز به‌ شمار مي‌رود).

- ديابت‌ شيرين‌

- التهاب‌ ناشي‌ از دندان‌هاي‌ مصنوعي‌

- مصرف‌ مزمن‌ استروييدها (خوراكي‌ يا استنشاق‌)

پيشگيري
- بهداشت‌ خوب‌ دهان‌

- اجتناب‌ از آنتي‌بيوتيك‌هاي‌ غيرضروري‌

عواقب‌ مورد انتظار
درمان‌ معمولاً ظرف‌ 3 روز اين‌ عفونت‌ را پاك‌ مي‌كند. خطرناك‌ يا جدي‌ نيست‌ ولي‌ تمايل‌ به‌ عود دارد.

عوارض‌ احتمالي‌
مي‌تواند به‌ مهبل‌، پوست‌، حنجره‌، لوله‌ گوارش‌ يا دستگاه‌ تنفسي‌ گسترش‌ يابد.

درمان‌
اصول‌ كلي‌
- آزمون‌هاي‌ تشخيصي‌ مي‌توانند شامل‌ خراش‌ دادن‌ پلاك‌ و بررسي‌ ماده‌ در زيرميكروسكوپ‌ باشند.

- هدف‌ از درمان‌ بهبود بيماري‌ زمينه‌اي‌ مساعدكننده‌ بيمار به‌ عفونت‌ و تسكين‌ علايم‌ برفك‌ است‌.

- در صورت‌ ابتلاي‌ يك‌ شيرخوار به‌ اين‌ عفونت‌، هر چيزي‌ را كه‌ ممكن‌ است‌ در دهان‌ بچه‌ قرار بگيرد، استريل‌ كنيد.

داروها
- محلول‌ پراكسيد هيدروژن‌ براي‌ شستشوي‌ دهان‌، ناراحتي‌ را تسكين‌ خواهد داد.

- ممكن‌ است‌ از داروي‌ كلوتريمازول‌ كه‌ در دهان‌ حل‌ مي‌شود، 5 بار در روز و به‌ مدت‌ 14 روز استفاده‌ شود.

- ضايعات‌ كودكان‌ كم‌سن‌ را مي‌توان‌ به‌ دقت‌ با يك‌ وسيله‌ نخي‌ آغشته‌ به‌ سوسپانسيون‌ نيستاتين‌ برداشت‌.

- كرم‌هاي‌ ضد كانديديا كه‌ در زير دندان‌هاي‌ مصنوعي‌ يا در گوشه‌هاي‌ دهان‌ به‌كار مي‌روند، گاهي‌ اثربخش‌ هستند.

فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
محدوديتي‌ وجود ندارد.

رژيم‌ غذايي‌
در شيرخواران‌ تغييري‌ لازم‌ نيست‌. ساير كودكان‌ و بزرگسالان‌ بايد مايعات‌ كافي‌ همراه‌ با شير، ژلاتين‌ مايع‌، بستني‌، فرني‌، آب ‌، چاي‌ يا ساير نوشيدني‌ها و غذاهايي‌ را مصرف‌ كنيد كه‌ به‌ راحتي‌ قابل‌ بلع‌ هستند. در صورت‌ دردناك‌ بودن‌ لكه‌ها، براي‌ نوشيدن‌ از ني‌ استفاده‌ كنيد.

در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر علايم‌ كم‌آبي‌ (چشم‌هاي‌ گود رفته‌، الاستيسيته‌ كم‌ پوست‌ و خستگي‌) در يك‌ كودك‌ ظاهر شوند.

- ايجاد تب‌

- ظاهر شدن‌ ضايعات‌ در پوست‌ يا مهبل‌

- اگر علايم‌ عفونت‌ باكتريايي‌ ثانويه‌ (درد، قرمزي‌، حساسيت‌ به‌ لمس‌، تورم‌، گاهي‌ تب‌) در دهان‌ ظاهر شوند.