اسهال‌ خوني‌ باكتريايي‌ (شيگلوز) Dysentery bacillary

شرح بيماري
اسهال‌ خوني‌ باكتريايي‌ (شيگلوز) عبارت‌ است‌ از يك‌ عفونت‌ باكتريايي‌ در لايه‌هاي‌ سطحي‌ پوشاننده‌ جدار داخلي‌ روده‌ها. اين‌ بيماري‌ در اثر تماس‌ نزديك‌ فردي‌ است‌ و به‌ صورت‌ همه‌گيري‌ رخ‌ مي‌دهد. از زمان‌ ورود باكتري‌ها تا ظهور علايم‌ 4-1 روز طول‌ مي‌كشد.

علايم‌ شايع‌
-
دل‌ پيچه‌

- تب‌

- اسهال‌ (تا 20 يا حتي‌ 30 بار اجابت‌ مزاج‌ آبكي‌ در روز)

- وجود خون‌، مخاط‌، يا چرك‌ در مدفوع‌

- تهوع‌ يا استفراغ‌

- دردهاي‌ عضلاني‌

- گاهي‌ در شروع‌ بيماري‌، شمارش‌ گلبول‌هاي‌ سفيد كمتر از حد طبيعي‌ است‌.

علل
يك‌ نوع‌ باكتري‌ به‌ نام‌ شيگلا كه‌ به‌ جدار روده‌ بزرگ‌ تهاجم‌ مي‌كند. اين‌ باكتري‌ معمولاً از طريق‌ دست‌ها، غذا، يا آب‌ آلوده‌، از يك‌ فرد به‌ فرد ديگر انتقال‌ مي‌يابد.

عوامل تشديد كننده بيماري
- مسافرت‌ به‌ كشورهاي‌ خارجي‌

- محيط‌ زندگي‌ شلوغ‌ يا غير بهداشتي‌

پيشگيري‌
- دستان‌ خود را پس‌ از اجابت‌ مزاج‌ و قبل‌ از دست‌ زدن‌ به‌ مواد غذايي‌ بشوييد.

- هر كس‌ كه‌ علايم‌ اسهال‌ خوني‌ باكتريايي‌ را دارد جداسازي‌ نماييد.

- لباس‌هاي‌ آلوده‌ و ملحفه‌جات‌ را در سطل‌هاي‌ پوشيده‌ و پر از آب‌ و صابون‌ قرار دهيد تا زماني‌ كه‌ بتوان‌ آنها را جوشاند.

عواقب‌ مورد انتظار
با درمان‌ معمولاً در عرض‌ 7 روز قابل‌ معالجه‌ است‌. اغلب‌ عفونت‌هاي‌ شيگلايي‌ خفيف‌ هستند و درمان‌ جدي‌ احتياج‌ ندارند. البته‌ در موارد شديد، اگر درمان‌ موفقيت‌آميز نباشد، از دست‌ رفتن‌ آب‌ زياد از بدن‌ ممكن‌ است‌ مرگبار باشد (خصوصاً در شيرخواران‌ و كودكان‌ كم‌ سن‌ و سال‌).

عوارض‌ احتمالي‌
- كم‌ آبي‌ بدن‌ به‌ طور خطرناك‌، خصوصاً در كودكان‌

- در موارد نادر، باكتري‌ها ممكن‌ است‌ از مجراي‌ گوارش‌ به‌ خون‌ وارد شوند و ساير اعضاي‌ بدن‌ را درگير سازند، مثل‌ كليه‌ها، كيسه‌ صفرا، كبد، يا قلب‌ و مفاصل‌. اين‌ حالت‌ شايد به‌ شوك‌ و مرگ‌ بيانجامد.

درمان
اصول‌ كلي‌
- اقدامات‌ تشخيصي‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ بررسي‌ آزمايشي‌ و كشت‌ نمونه‌ مدفوع‌ باشد. اطلاع‌ از بروز همه‌گيري‌ بيماري‌ و نيز آشنايي‌ به‌ نواحي‌ بومي‌ مي‌تواند در رسيدن‌ به‌ تشخيص‌ كمك‌ كننده‌ باشد.

- درمان‌ شامل‌ جايگزيني‌ مايعات‌ از دست‌ رفته‌، غذاي‌ كم‌ حجم‌، و نيز گاهي‌ دارو مي‌شود.

- بيمار را از بقيه‌ جدا نماييد.

- براي‌ تخفيف‌ درد، يك‌ صفحه‌ گرم‌ كننده‌ يا شيشه‌ آب‌ داغ‌ را روي‌ شكم‌ قرار دهيد.

- بيمار بايد مرتباً مايعات‌ دريافت‌ كند.

- بستري‌ كردن‌ بيماراني‌ كه‌ شديداً مريض‌ احوالند (خصوصاً كودكان‌ كم‌ سن‌ و سالي‌ كه‌ كم‌آبي‌ دارند). بيمار جدا از بقيه‌ بستري‌ مي‌شود و مايعات‌ تكميلي‌ از راه‌ سرم‌ به‌ وي‌ رسانده‌ خواهد شد.

داروها
- امكان‌ دارد آنتي‌بيوتيك‌ تجويز شود.

- از مصرف‌ تركيبات‌ ضد اسهال‌ خودداري‌ كنيد مگر اينكه‌ با نظر پزشك‌ تجويز شده‌ باشند. اين‌ تركيبات‌ ممكن‌ است‌ بيماري‌ را طولاني‌ كنند. اگر تا كنون‌ مورد استفاده‌ قرار مي‌گرفته‌اند بلافاصله‌ مصرف‌ آنها را متوقف‌ كنيد.

فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
تا حداقل‌ 3 روز پس‌ از رفع‌ تب‌، اسهال‌، و ساير علايم‌، استراحت‌ در رختخواب‌ ضروري‌ است‌ مگر براي‌ توالت‌. البته‌ پاها را در رختخواب‌ بايد مرتباً ورزش‌ داد.

رژيم‌ غذايي‌
مايعات‌ يا جامدات‌ نرم‌ تا زماني‌ كه‌ اسهال‌ متوقف‌ شود، سپس‌ رژيم‌ عادي‌.

در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر شما يا كودكتان‌ علايم‌ اسهال‌ خوني‌ باكتريايي‌ را داريد.

اگر يكي‌ از موارد زير هنگام‌ درمان‌ رخ‌ دهد:

ـ تب‌ 9/38 درجه‌ سانتيگراد يا بيشتر

ـ گلودرد، سردرد، يا گوش‌ درد

ـ تنگي‌ نفس‌ يا سرفه‌ شديد

ـ رگه‌ خون‌ در خلط‌ سينه‌

ـ درد يا تورم‌ شديد شكم‌

ـ خونريزي‌ گوارشي‌ از مقعد

ـ درد در ساق‌ پا يا تمام‌ پا

ـ تورم‌ مفاصل‌

ـ علايم‌ كم‌ آبي‌ بدن‌ (بي‌حالي‌، فرورفتگي‌ چشم‌ها، كاهش‌ وزن‌ سريع‌، يا خشكي‌ پوست‌) ظاهر شوند.