شرح بيماري
اسهال حاد عبارت است از اجابت مزاج شل، آبكي، به دفعات زياد. اسهال يك علامت است نه يك بيماري. اسهال ساده در تمام گروه‌هاي سني شايع است.
علايم شايع
- درد شكمي همراه با دل پيچه
- اجابت مزاج شل و آبكي
- گاهي ناتواني در كنترل اجابت مزاج
- گاهي تب
علل
علل متعددي وجود دارند، از جمله علل عفوني (ويروسي، انگلي، باكتريايي)
عوامل تشديد كننده بيماري
- ناراحتي عاطفي يا استرس حاد
- مسموميت غذايي
- بيماري كرون (آنتريت منطقه‌اي)
- نشانگان‌هاي سوءجذب
- بيماري يا تومور لوزالعمده (بدخيم يا خوش‌خيم)
- ديورتيكوليت
- غذاهاي مثل آلو يا حبوبات
- سوء مصرف الكل
- مصرف داروهايي مثل مسهل‌ها، داروهاي ضداسيد، آنتي‌بيوتيك‌ها، كينين، يا داروهاي ضدسرطان
- آلرژي غذايي
- اشعه درماني براي سرطان
- بروز يك بيماري اخير
- نشانگان روده تحريك‌پذير (كوليت عصبي) يا بيماري التهابي روده
- محيط زندگي شلوغ
- سركوب ايمني به علت بيماري يا داروها
- مسافرت به كشورها ديگر
- نوشيدن آب نهرها، چشمه‌ها، يا چاه‌ها كه تصفيه نشده‌اند
پيشگيري
- اگر اسهال مرتباً تكرار شود و بتوان علت آن را فهميد، درمان با اجتناب از علت اسهال مي‌تواند از تكرار اسهال جلوگيري كند.
- حمله اسهال مي‌تواند گهگاه در هر كسي به علل بي‌اهميت بروز كند اما به زودي برطرف مي‌شود و اثر پايداري از آن بر جاي نمي‌ماند. غالب موارد اسهال حاد مدت‌كوتاهي طول مي‌كشند و جستجوي علت آنها ممكن است ضرورتي نداشته باشد.
- از خوردن غذاهاي خام و نيم‌پزي مثل غذاهاي دريايي، غذاهاي بوفه‌اي يا پيك‌نيكي كه چندين ساعت در بيرون رها شده‌اند، و غذاهايي كه فروشندگان دوره گرد مي‌فروشند خودداري كنيد.
عواقب مورد انتظار
بهبود خود به خودي در عرض 48-24 ساعت
عوارض احتمالي
كم آبي بدن در صورتي كه اسهال طول بكشد، خصوصاً در شيرخواران
درمان
اصول كلي
- اقدامات تشخيصي ممكن است شامل بررسي آزمايشگاهي نمونه مدفوع باشد. گرفتن يك شرح حال دقيق و كامل در مورد علايم، زمان و مدت اسهال، شدت اسهال، و وضعيت سلامت عمومي بيمار مي‌تواند به تعيين علت اسهال كمك كند. اگر شواهدي دال بر وجود بيماري جدي وجود داشته باشد، امكان دارد آزمايشات بيشتري انجام شوند.
- اسهال يك علامت است. در صورت امكان، بيماري زمينه‌ساز اسهال بايد درمان شود.
- اگر فكر مي‌كنيد كه يك دارو باعث اسهال شده است، پيش از توقف مصرف آن با پزشكتان مشورت كنيد.
- اگر دل پيچه وجود دارد، روي شكم كمپرس داغ، شيشه آب داغ، يا صفحه گرم‌كننده الكتريكي بگذاريد.
- مايعات زياد بنوشيد. در موارد اسهال شديد ممكن است نياز به دادن آب و الكتروليت به صورت اورژانس وجود داشته باشد تا كم آبي جبران شود.
داروها
- در موارد خفيف مي‌توان از داروهايي مثل لوپراميد و پپتوبيسمول استفاده كرد.
- امكان دارد ساير داروهاي ضداسهال تجويز شوند.
- در صورت شناسايي يك انگل يا باكتري به خصوص به عنوان علت اسهال، امكان دارد آنتي‌بيوتيك تجويز شود.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري خود را تا توقف اسهال كاهش دهيد.
رژيم غذايي
- اگر همراه اسهال تهوع وجود داشته باشد، تنها قطعات كوچك يخ بجويد.
- اگر تهوع نداريد، تنها مايعات شفاف را به طور تدريجي بنوشيد تا زماني كه اسهال برطرف شود، مثل چاي، سوپ، يا ژلاتين
- از مصرف الكل، كافئين، شير و محصولات لبني خودداري كنيد.
- پس از رفع علايم، غذاهاي نرم مثل غلات، برنج، تخم‌مرغ، و سيب‌زميني پخته شده، و نيز ماست به مدت 2-1 روز ميل كنيد.
- دو تا سه روز پس از رفع اسهال، رژيم غذايي عادي خود را از سر گيريد. البته بهتر است از مصرف ميوه، الكل، و غذاهاي پر ادويه تا چند روز ديگر پرهيز كنيد.
در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر اسهال بيش از 48 ساعت طول بكشد.
- اگر مخاط، خون، يا كرم در مدفوع ظاهر شود.
- اگر تب به 3/38 درجه سانتيگراد يا بالاتر برسد.
- اگر درد شديدي در شكم يا راست روده به وجود آيد.
- اگر علايم كم آبي ظاهر شوند: خشكي دهان، پوست چروكيده، تشنگي شديد، ادار كم يا به كلي عدم وجود ادرار