اسكوليوز (انحناي‌ ستون‌ فقرات‌) scoliosis

شرح بيماري
اسكوليوز (انحناي‌ ستون‌ فقرات‌) خميدگي‌ بدون‌ درد ستون‌ مهره‌ها كه‌ گاهي‌ حالت‌ پيشرونده‌ داشته‌ و باعث‌ تغيير شك‌ قفسه‌ سينه‌ و پشت‌ مي‌شود. اين‌ عارضه‌ مي‌تواند مهره‌هاي‌ قفسه‌ سينه‌اي‌ (مياني‌) يا مهره‌هاي‌ كمري‌ (پاييني‌) ستون‌ فقرات‌ را درگير سازد. اين‌ عارضه‌ بيشترين‌ شيوع‌ را در نوجوانان‌ داشته‌ و در دختران‌ شايعتر از پسران‌ است‌.

علايم‌ شايع‌
مراحل‌ اوليه‌:

- در مراحل‌ اوليه‌ علايم‌ واضحي‌ وجود ندارد و اسكوليوز توسط‌ پزشك‌ يا مسؤول‌ بهداشت‌ مدرسه‌ در طي‌ معاينات‌ معمول‌ كشف‌ مي‌گردد. مراحل‌ پيشرفته‌:

- انحناي‌ قابل‌ مشاهده‌ قسمت‌ بالاي‌ تنه‌. ستون‌ فقرات‌ به‌ شكل‌ S يا كمان‌ درمي‌ آيد.

شانه‌ها غيرهم‌تراز شده‌ و مدور مي‌گردند.

- فرورفتگي‌ قفسه‌ سينه‌

- حركت‌ موجي‌ پشت‌

- به‌ جلو كشيده‌ شدن‌ يك‌ طرف‌ لگن‌

- درد پشت‌

علل‌
معمولاً ناشناخته‌ است‌. اسكوليوز گاهي‌ نتيجه‌ موارد زير است‌:

- بيماري‌هاي‌ دستگاه‌ عصبي‌ مركزي‌، نظير فلج‌ اطفال‌ يا ديستروفي‌ عضلاني‌

- نقايص‌ مادرزادي‌ ستون‌ فقرات‌

- نابرابري‌ طول‌ پاها

عوامل تشديد كننده بيماري
سابقه‌ خانوادگي‌ اسكوليوز

پيشگيري‌
در حال‌ حاضر قابل‌ پيشگيري‌ نيست‌.

عواقب‌ موردانتظار
اسكوليوز اگر زود تشخيص‌ داده‌ شود معمولاً به‌طور كامل‌ قابل‌ اصلاح‌ است‌. اغلب‌ ممكن‌ است‌ به‌ يك‌ بريس‌ پشت‌ كه‌ روزها بيمار آن‌ را مي‌بندد، براي‌ ساليان‌ دراز نياز باشد.

عوارض‌ احتمالي
- تغيير شكل‌ شديد ستون‌ فقرات‌ و دنده‌ها

- اختلال‌ در فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي‌ اجتماعي‌ بيمار

- اختلال‌ تنفس‌

- عفونت‌ ريه‌

- نارسايي‌ احتقاني‌ قلب‌

درمان‌
اصول‌ كلي‌
تشخيص‌ اسكوليوز براساس‌ معاينه‌ فيزيكي‌ و راديوگرافي‌ ستون‌ فقرات‌ مطرح‌ مي‌گردد.

- بسياري‌ از موارد اسكوليوز خفيف‌ بوده‌ و درمان‌ چنداني‌ جز درمان‌ فيزيكي‌ به‌منظور تقويت‌ عضلات‌ پشت‌ و اصلاح‌ وضعيت‌ فيزيكي‌ ظاهري‌ بدن‌ نياز ندارند.

- در مورد كودكاني‌ كه‌ به‌ درمان‌ بيشتري‌ نيازمندند معمولاً استفاده‌ از بريس‌ طبي‌ پشت‌ (گاهي‌ براي‌ چندين‌ سال‌) توصيه‌ مي‌شود. انواع‌ جديدتر بريس‌ پس‌ از پوشيده‌ شدن‌ كمتر در ظاهر قابل‌ مشاهده‌ بوده‌ و اين‌ امكان‌ را فراهم‌ مي‌آورند كه‌ فرد مانند افراد عادي‌ لباس‌ بپوشد.

- در مورد بزرگسالان‌ نيازمند درمان‌، ورزش‌هايي‌ به‌منظور تقويت‌ عضلات‌ پشت‌ توصيه‌ مي‌گردد (ورزش‌ انحناي‌ ستون‌ فقرات‌ را اصلاح‌ نمي‌كند). از آنجا كه‌ در بزرگسالان‌ رشد ستون‌ فقرات‌ متوقف‌ شده‌ است‌، استفاده‌ از بريس‌ پشت‌ مؤثر نيست‌.

- جراحي‌ براي‌ اصلاح‌ تغيير شكل‌ (تنها در موارد شديد) توصيه‌ مي‌گردد.

- اگر طول‌ دوپا نابرابر باشد، كفش‌ مخصوص‌ براي‌ پاي‌ كوتاهتر ممكن‌ است‌ تجويز شود.

داروها
داروها در تصحيح‌ اين‌ اختلال‌ نقش‌ ندارند. براي‌ ناراحتي‌ خفيف‌ ناشي‌ از عدم‌ تعادل‌ عضلات‌ يا عوارض‌ اسكوليوز مي‌توان‌ از داروهاي‌ بدون‌ نسخه‌ نظير آسپيرين‌ يا استامينوفن‌ استفاده‌ كرد.

فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
نرمش‌هاي‌ اختصاصي‌ ممكن‌ است‌ بخشي‌ از درمان‌ باشد. اگر استفاده‌ از بريس‌ ضروري‌ باشد، شركت‌ كردن‌ بيمار در فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي‌ ورزشي‌ محدود مي‌گردد. برخي‌ فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري ها نظير شنا و اسب‌سواري‌ ممكن‌ است‌ توصيه‌ شوند چون‌ اين‌ فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري ها باعث‌ تقويت‌ عضلات‌ پشت‌ مي‌گردند.

رژيم‌ غذايي‌
رژيم‌ خاصي‌ نياز نيست‌.

در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
شك‌ به‌ پيدايش‌ اسكوليوز در كودك‌.