شرح بيماري
اختلالات شخصيت گروهي از حالات رواني كه بيماري نبوده، بلكه شيوه‌هاي رفتاري هستند. خصوصيات اين اختلالات عبارتند از الگوهاي رفتاري نسبتاً ثابت، انعطاف‌ناپذير و ناسازگار كه به بروز مشكلاتي در ارتباط برقرار كردن با ديگران و مشكلات شغلي و قانوني منجر مي‌گردد. افراد دچار اين حالات تصور مي‌كنند كه الگوهاي رفتاريشان طبيعي و صحيح است.
علايم شايع
- پارانوييد ـ داراي شك و بي‌اعتمادي غيرمنطقي نسبت به ديگران؛ در زمينه بي‌اعتمادي، داراي حالت تدافعي و حساسيت بيش از حد نسبت به ديگران هستند.
- اسكيزوييد و اسيكزوتيپال ـ از نظر هيجاني سرد هستند؛ در برقراري ارتباط با ديگران مشكل دارند. گوشه‌گير، خجالتي، خرافاتي و از نظر اجتماعي منزوي هستند.
- جبري ـ كمال‌گرا، داراي عادت خشك، و مردد بوده و نيازهاي طبيعي خود را مهار مي‌كنند.
- نمايشي (هيستريونيك) ـ وابسته، فاقد بلوغ فكري، زودرنج، عاطل و باطل، دائم خواستار تشويق و توجه ديگران بوده و با ظواهر يا رفتار خود با ديگران ارتباط برقرار مي‌كنند (جلب توجه مي‌كنند).
- خودشيفته (نارسيستيك) ـ داراي يك حس خودباوري بيش از حد بوده، شيفته قدرت هستند؛ نسبت به ديگران بي‌علاقه هستند. خواستار توجه ديگران بوده و احساس مي‌كنند كه سزاوار توجه ويژه هستند.
- دوري گزين ـ ترس و واكنش بيش از معمول نسبت به ردشدن؛ اعتماد به نفس پايين؛ از نظر اجتماعي گوشه‌گير و وابسته هستند.
- وابسته ـ غيرفعال، بيش از حد پذيراي نظرات ديگران، ناتوان در تصميم‌گيري؛ فاقد اطمينان هستند.
- بي‌تفاوت ـ مهاجم ـ سرسخت، بدخلق و قهركننده، ترسان از صاحب اختيار بودن، و سهل‌انگار هستند؛ هميشه كارها را به تعويق انداخته، استدلالي بوده و به سختي از ديگران كمك پذيرفته يا عقايد خود را كنار مي‌گذارند.
- ضداجتماعي ـ خودپسند بي‌عاطفه، بي‌نظم و بي‌قاعده، تحريك‌پذير و بي‌پروا هستند؛ از تجارب درس عبرت نمي‌گيرند و در تحصيل و كار ناموفقند.
- بينابيني ـ تحريك‌پذير، داراي شخصيت ناپايدار و تغيير شخصيتي هستند؛ احساسات خود از جمله خشم، ترس و احساس گناه را نابجا بروز مي‌دهند؛ نمي‌توانند خود را كنترل كنند؛ مشكلات هويت دارند؛ ممكن است اقدام به خودزني كنند (ايجاد جراحت يا سوزاندن قسمتي از بدن براي كاهش تنش خود) و گاهي دست به خودكشي مي‌زنند.
علل
ناشناخته است. فرضيه‌هاي موجود در اين زمينه نقش عوامل زيست‌شناختي، تكامل اجتماعي و رواني را مطرح كرده‌اند.
عوامل تشديد كننده بيماري
- سابقه سوءرفتار ديگران با فرد در كودكي
- سابقه خانوادگي اختلالات خلقي
پيشگيري
رفتار سالم پدر و مادر با كودك
عواقب مورد انتظار
درمان براي برخي بيماران مؤثر بوده و يك تغيير تدريجي در شخصيت و رفتار به همراه دارد. براي ساير بيماران، درمان نقش نگهدارنده داشته و در مورد برخي بيماران عاقبت درمان نااميدكننده است.
عوارض احتمالي
- مشكل در حفظ شغل و ارتباط با ديگران؛ اضطراب و افسردگي
- سوء مصرف داروها
- عدم پايبندي به درمان
- خودكشي
درمان
اصول كلي
- اقدامات تشخيصي ممكن است شامل مشاهده علايم بيمار توسط سايرين باشد.
- در اين موارد و بررسي سابقه طبي، سابقه رفتاري، معاينه فيزيكي و ارزيابي روانشناختي توسط فرد درمانگر لازم است.
- درمان اين اختلالات مستلزم اعتقاد متقابل بين درمانگر و بيمار است. تحقق اين امر ممكن است مشكل باشد، زيرا در اين اختلالات اغلب انگيزه دريافت درمان مربوط به اطرافيان بيمار است نه خود بيمار.
- درمان روانشناختي ممكن است شامل خانواده درماني و گروه درماني، موقعيت‌هاي زندگي گروهي و گروه‌هاي خودياري باشد. روش‌هاي تغيير رفتار با يادگيريي مهارت‌هاي اجتماعي، تقويت رفتارهاي به جا، محدودكردن رفتارهاي نابجا، يادگيري بروز احساسات، تحليل شخصي از رفتار و مسؤوليت‌پذيري در مورد رفتارها در ارتباط است.
داروها
- هيچ دارويي براي علاج يا درمان اختلالات شخصيتي وجود ندارد، ولي ممكن است داروهايي براي درمان بيماري‌هاي همراه تجويز شدند، مثلاً:
- داروهاي ضدافسردگي براي افسردگي؛ داروهاي ضداضطراب
- داروهاي ضدروان‌پريشي (سايكوژ)
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
محدوديتي وجود ندارد.
رژيم غذايي
رژيم خاصي نياز نيست.
در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان داراي علايم اختلالات شخصيتي باشيد.
- اگر علايم پس از شروع درمان تدام يافته يا بدتر شود.
- اگر دچار علايم جديد و غير قابل توجيه شده ايد. داروهاي تجويزي ممكن است با عوارض جانبي همراه باشند.