شرح بيماري
كم‌كاري تيروييد عبارت است از كاهش فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري غده تيروييد كه باعث كاهش توليد هورمون‌هاي تيروييدي مي‌شود. غده تيروييد يك غده پروانه‌اي در جلوي گردن است. تقريباً تمام فرايندهاي متابوليك تحت تأثير هورمون‌هاي تيروييدي قرار مي‌گيرند. كم‌كاري تيروييد در هر دو جنس و در هر سني رخ مي‌دهد، اما در زنان ميانسال شايع‌تر است.
علايم شايع
نامحتمل است كه تمام علايم زير در يك فرد وجود داشته باشند ، اما اكثر بيماران داراي چندين علامت از علايم زير هستند:
- كم شدن تحمل به سرما
- كم شدن اشتها
- يبوست
- درد قفسه سينه
- موي خشن يا با رشد كند
- كند ، تند ، يا نامنظم بودن ضربان قلب
- افزايش وزن يا برعكس ، لاغري شديد
- بي‌حالي يا شل بودن، يا برعكس، بي‌قرار بودن
- خواب‌آلودگي يا برعكس، بي‌خوابي
- اختلال رواني ، از جمله افسردگي ، روان‌پريشي ، يا ضعيف شدن حافظه
- تجمع مايع در بدن ، خصوصاً در اطراف چشم‌ها
- حالت خمودگي در صورت و پايين افتادگي پلك‌ها
- خشن شدن پوست
- كم شدن تحمل به داروها
- كم شدن ميل جنسي و ناباروري
- اختلالات قاعدگي
- كم‌خوني
- كرختي يا سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها
- كلفت يا خشن شدن صدا
علل
- گاهي ناشناخته است. شايع‌ترين علل عبارتند از:
- بيماري‌هاي خودايمني، كه در طي آنها دستگاه ايمني بدن عملكرد غيرطبيعي دارد و به غده تيروييد حمله مي‌برد.
- درمان با يد راديواكتيو
- جراحي براي درمان پركاري تيروييد
- كمبود يد در رژيم غذايي
- كاهش فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري غده هيپوفيز، كه ترشح‌كننده هورمون محرك تيروييد است.
- داروهايي مثل ليتيم كه از فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري تيروييد مي‌كاهند.
عوامل تشديد كننده بيماري
- سن بالاي 60 سال چاقي
- جراحي براي درمان پركاري تيروييد
- درمان با اشعه ايكس
پيشگيري
- راه خاصي براي پيشگيري از كم‌كاري اوليه تيروييد وجود ندارد.
- پس از جراحي تيروييد يا تخريب تيروييد توسط اشعه درماني، تا آخر عمر هورمون تيروييد به صورت قرص بايد دريافت شود.
عواقب مورد انتظار
معمولاً با دادن هورمون تيروييد و تنظيم دقيق مصرف آن قابل درمان است. هورمون درماني عبارت است از فراهم آوردن تيروييدي به اندازه كافي براي بدن تا كارايي عملكردهاي طبيعي بدن حفظ شود. امكان دارد تا چندين ماه نياز به ارزيابي پزشكي وجود داشته باشد تا مقدار مناسب هورمون تيروييدي كه بايد داده شود معلوم شود. در صورتي كه درمان قطع شود، بيماري عود مي‌كند.
عوارض احتمالي
- اغماي ميكسدم ـ كه عارضه تهديدكننده جان بيمار است.
- افزايش استعداد ابتلا به عفونت‌ها
- بروز بحران غده فوق‌كليوي در اثر درمان شديد كم‌كاري تيروييد
- ناباروري
- درمان زياده از حد به مدت طولاني مي‌تواند باعث كاهش تراكم معدني استخوان شود.
درمان
اصول كلي
- آزمايش خون از نظر هورمون‌هاي تيروييدي. با آزمايش مي‌توان تشخيص كم‌كاري تيروييد را مسجل كرد اما نمي‌توان مشخص كرد كه چه ميزان هورمون براي درمان لازم است.
- اهداف درمان عبارتند از تجويز هورمون تيروييد و شناسايي علايم براي پيشگيري از زياد بودن يا كم بودن مقدار هورمون تيروييد تجويز شده
- اگر موارد اورژانسي رخ دهد مثل اغماي ميكسدم (بسيار به ندرت در هواي گرم رخ مي‌دهد، اما در هواي سرد شايع‌تر است)، امكان دارد نياز به بستري شدن وجود داشته باشد.
داروها
هورمون تيروييد تجويز خواهد شد. ميزان مصرفي برحسب سن ، وزن ، جنس ، ظرفيت عملكرد تيروييد ، ساير داروهاي مصرفي و عملكرد روده تعيين مي‌شود.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
محدوديتي براي آن وجود ندارد. تا حدي كه مي‌توانيد فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري خود را حفظ كنيد.
رژيم غذايي
رژيم خاصي براي كم‌كاري تيروييد توصيه نمي‌شود. با خوردن رژيم پرفيبر از بروز يبوست جلوگيري به عمل آوريد.
در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود ؟
- اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان علايم كم‌كاري تيروييد را داريد.
- اگر علايم در عرض 3 هفته از شروع درمان رو به بهبود نگذارند.
- اگر دچار علايم جديد و غير قابل توجيه شده‌ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
- اگر اغما يا تشنج رخ دهد ، فوراً بايد درخواست كمك اورژانس شود.
