1_ تغذیه کمکی را با فرنی آرد برنج از هفته اول ماه هفتم شروع نموده و با رعایت نکات زیر طی 12-6 ماهگی به مرور گروههای مختلف غذایی را در رژیم او بگنجانید.
2_ هر غذای کمکی را برای شیرخوار از 2-1 قاشق مرباخوری شروع و در طی 7 روز آن را به 4 تا 5 قاشق مرباخوری و 3 مرتبه در روز برسانید.
3_ دقت کنید که شروع غذای کمکی جدید به معنی قطع غذاهای کمکی قبلی نیست بلکه برای متنوع ساختن تغذیه شیرخوار میتوانید 2 یا 3 نوع از غذاهای کمکی را که قبلا" نیز به شیرخوار داده اید تهیه کرده ودر طول روز به او بدهید.
4_ رعایت بهداشت مواد غذایی و بهداشت فردی در تهیه غذا و تغذیه شیرخوار الزامی است.
5_ همزمان با افزایش سن شیرخوار دفعات تغذیه تکمیلی را به روش زیر افزایش دهید.

ماه هفتم: از یک بار در روز شروع کرده و به 3 بار در روز برسانید
ماه هشتم: 4 بار در روز
ماه نهم ودهم: 4 تا 5 بار در روز
ماه یازدهم و دوازدهم: 5 بار در روز

غذاهای کمکی را به ترتیب زیر برای شیرخوار شروع کنید: 

ماه هفتم:
            هفته اول : فرنی آرد برنج
           هفته دوم : شیر برنج یا حریره بادام 
           هفته سوم : سوپ شامل گوشت ماهیچه یا مرغ ، برنج و سبزی

ماه هشتم : 
              هفته اول : زرده تخم مرغ پخته را در آب جوشیده یا شیر مادر حل کنید و با قاشق به شیرخوار بدهید، از یک قاشق چایخوری شروع طی یک هفته تا ده روز به نصف زرده برسانید(تخم مرغ باید به مدت 5 دقیقه در آب بجوشد و به آب مقداری نمک اضافه شود که تخم مرغ نشکند)
             هفته دوم : حبوبات سهل الهضم مثل عدس و ماش 
             هفته سوم : آبمیوه مثل لیمو شیرین و یا آب سیب از یک قاشق مرباخوری شروع تا به تدریج به 30 سی سی برسد (آبمیوه با فنجان یا قاشق به شیرخوار داده شود)                                                 

ماه نهم و دهم:  مصرف سایر حبوبات علاوه بر ماش و عدس ، کته نرم با گوشت ، تکه های کوچک سیب زمینی پخته ، میوه های پوست کنده و له شده مثل سیب

ماه یازدهم و دوازدهم :  تمامی غذاهایی که از ماه هفتم تا ماه دهم به شیرخوار داده شده است.

از ماه دوازدهم به بعد:  جایگزین نمودن تدریجی غذاهای مناسب موجود در سفره خانواده به جای غذاهای کمکی

روش تهیه غذاهای کمکی مورد نیاز شیرخوار:

1_ فرنی آرد برنج :
مواد لازم : آرد برنج : یک قاشق غذاخوری سرپر - شکر : یک قاشق مرباخوری - شیرپاستوریزه : یک لیوان

روش تهیه : آرد برنج را در شیر حل کنید و شکر را به آن اضافه کنید سپس آن را روی شعله ملایم گذاشته و به هم بزنید تا کمی از شیر مادر غلیظ تر شود ، معمولا" بعد از جوش آمدن حدود 5 تا 10 دقیقه برای قوام آن کافی است.
(در صورتی که از شیر محلی برای تهیه غذای کمکی نوزاد استفاده می کنید حتما" آن را به مدت 5 دقیقه(از زمان شروع جوش)بجوشانید و سپس آن را برای تهیه غذای کمکی به کار ببرید)

2_فرنی حریره بادام :
مواد لازم : مغز بادام : 3 عدد - آرد برنج : یک قاشق مرباخوری سر صاف  - شکر : یک قاشق مرباخوری سر صاف - شیر پاستوریزه : نصف لیوان

روش تهیه:  بادام را سه ساعت در آب جوش بخیسانید سپس پوست آن را جدا کرده و پودر کنید، پودر بادام را با آرد برنج و شکر مخلوط کرده،روی حرارت ملایم گذاشته و آن را به هم بزنید تا به غلظت مناسب برسد.(با افزایش سن و تمایل شیرخوار به این غذا می توان تعداد بادام ها و سایر ترکیبات را اضافه نمود)

3_سوپ گوشت :
مواد لازم : گوشت مرغ یا ماهیچه بدون چربی : 60 تا 65 گرم - سبزی مثل گشنیز ، جعفری یا لوبیا سبز : سه قاشق غذاخوری - برنج یا ماکارونی : یک قاشق غذاخوری - پیاز کوچک : یک چهارم قطعه  -  کره یا روغن مایع : نصف قاشق مرباخوری

روش تهیه : گوشت ماهیچه یا مرغ را با پیاز بپزید. پس از اینکه کمی گوشت پخت، برنج یا ماکارونی را اضافه کنید و با حرارت ملایم بپزید، در انتها سبزی خرد شده را اضافه نمایید. وقتی کاملا" پخت آن را از روی حرارت بردارید و کره یا روغن مایع را به آن اضافه کنید.

4_کته ماهیچه :
مواد لازم : ماهیچه : یک تکه - برنج : یک استکان کوچک یا 4 قاشق غذاخوری - روغن مایع یا کره : یک قاشق مرباخوری - پیاز کوچک : یک چهارم قطعه

روش تهیه : ماهیچه را ریز کرده و با مقداری آب و پیاز به خوبی بپزید سپس برنج را به همراه روغن مایع یا کره به آن اضافه کنید تا به شکل کته نرم درآید، آن را به همراه ماست به شیرخوار بدهید.

 توجه :
1_ غذای سال اول شیرخوار شیرین، ترش و ادویه دار نباشد.
2_ با شروع تغذیه کمکی شیرخوار احتیاج به آب جوشیده سرد شده دارد. روزهای اول کمتر و به تدریج که غذا بیشتر می شود احتیاج زیادتر می شود.
3_ به تدریج که غذای کمکی بیشتر می شود از دفعات شیر مادر بایستی کاسته شود:
از ماه 7 تا 10 مجموعا"پنج مرتبه شیر
از ماه 10 تا 12 مجموعا"چهار مرتبه شیر
از ماه 12 تا 24 مجموعا"سه مرتبه شیر
از دادن موز ، هویج ، شیر پاستوریزه ، خرما ، بیسکویت ، بستنی ، توت ، تمشک ، گیلاس ، آلبالو ، خربزه ، انگور و کیوی خودداری شود.

دکتر ایرج حق شناس - متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان
اقتباس از نشریه شماره 6 تغذیه تکمیلی مرکز بهداشت استان اصفهان

زیرا هنوز منبع مهم دریافت پروتئین ، چربی كلسیم و ویتامین ها برای كودك است.  تاحدود 3/1 انرژی و مواد غذایی مورد نیاز او را تامین می كند.
چون در این سن ، كودك نوپا بسیار پر تحرك و فعال است و با دست زدن به همه جا و همه چیز خود را بسهولت در معرض آلودگی ها و در نتیجه بیماری ها قرار می دهد .

مواد ایمنی بخش موجود در شیر مادر نقش حفاظتی بسیار مهمی برای كودك ایفا می كند و وی را تا حدود بسیار زیادی از ابتلا به اسهال ، عفونت دستگاه تنفسی ، عفونت گوش ، عفونت دستگاه ادراری و امثال آن محافظت می نماید. این حفاظت در مقابل بیماری های غیر عفونی نظیر آسم ، آلرژی ، دیابت نوجوانی و بعضی از سرطان های دوران كودكی نیز وجود دارد.

نیازهای عاطفی و روانی كودك را كه برای رشد و تكاملش بسیار ضروری هستند تامین می نماید.
نقش بسیار ارزنده تغذیه با شیر مادر در امر تكامل عصبی و روانی كودك كه در سال اول زندگی آغاز شده بود با تداوم تغذیه با شیر مادر درسال دوم زندگی استمرار پیدا می كند.

اغلب كودكان در ایام بیماری به ویژه در جریان اسهال ، استفراغ و تب كم اشتها هستند ولی معمولا اشتهایشان نسبت به تغذیه با شیر مادر حفظ شده و یا حتی بیشتر می شود لذا این منبع مهم آب و غذا در ایام بیماری از شدت كاهش وزن آنان می كاهد و به بهبودشان كمك می كند.
از نظر اقتصادی چون با كاهش دفعات بیماری های مختلف همراه است اثر قابل توجهی در بهبود شرایط اقتصادی خانواده دارد.
در پیشگیری از بارداری ناخواسته مادر هنوز هم نقش قابل توجهی ایفا می نماید.

منبع: انجمن ترویج و تغذیه با شیر مادر

به گزارش روز دوشنبه (15 آذر 1389) «مجله پزشکی مادر»  یک متخصص روان پزشکی کودکان اعتقاد دارد: آموزش توالت یعنی آن که کودک طرز صحیح استفاده از توالت، نیاز به دستشویی کردن، طرز صحیح دستشویی کردن، شستن و پاک کردن خودش و شستن دست‌ها و خشک کردن آن ها را بیاموزد.

دکتر " فریبا عرب گل" (*) با بیان این که کودکان معمولا تا سن ( 5-4 ) سالگی در این مورد نیاز به کمک دارند افزود: اکثر کودکان کنترل عضلانی برای تنظیم خود را بین سن 18 ماهگی و 3 سالگی به دست می‌آورند ولی کودکانی که ناتوانی دارند نمی توانند تا سنین بالاتر این کنترل را به دست آوردند. البته علاوه بر سن کودک، آمادگی او نیز برای این آموزش مهم است.

به عنوان مثال کودک باید بتواند بنشیند و بتواند حداقل برای 5 دقیقه آرام بازی کند، قادر به همراهی و کمک کردن برای پوشیدن و درآوردن لباس اش باشد، رفتارهای تقلیدی را نشان دهد، توانایی فهمیدن و دنبال کردن دستورات ساده را داشته باشد و در مرحله لجبازی و منفی‌گرایی نباشد.

هم چنین کودک باید توانایی این را داشته باشد که حداقل بتواند برای مدت 3 ساعت خودش را خشک نگه دارد و یک نام و اسم برای ادرار و مدفوع داشته باشد و زمانی که شروع به آموزش توالت می کنیم نباید کودک در وضعیت استرس‌آوری باشد، مثلا زمان‌هایی مثل از شیرگیری کودک، تولد فرزند جدید و تغییرات منزل، زمان‌هایی مناسبی برای شروع آموزش نیستند.

این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان با بیان این که معمولا از زمان شروع آموزش 6 هفته طول می کشد تا کودک آن را بیاموزد گفت: قبل از آموزش توالت، والدین باید برای ادرار و مدفوع کودک نام بگذارند و زمانی که کودک این عمل را انجام داد آن را تکرار کنند.

هم چنین پوشک و کهنه کودک را هرچه زودتر عوض و او را تمیز کنند باید در نظر داشت که تا کودک با این وضعیت احساس راحتی نکند بهتر است پوشک کودک در دستشویی عوض شود.

زمانی که کودک به طور کلامی یا با ژست خود نشان می دهد که دستشویی دارد والیدن باید او را تشویق کنند. هم چنین لگن یا توالت کودک را به او معرفی کنند و آن را داخل حمام یا دستشویی بگذارند و به کودک بگویند آنجا دستشویی کند.

والدین کودک را تشویق کنند که چندین بار در روز روی دستشویی یا لگن خود بنشیند، اوایل اجازه دهند که با لباس روی لگن بنشیند تا تجربه غیراسترس زای نشستن روی لگن با لباس را داشته باشد و زمانی که کودک روی لگن خود نشست اجازه یک فعالیت جالب و خاص را به او بدهند مثل اینکه عروسکی به دست او بدهند یا تخته و گچی که روی آن را خط خطی کند.

کودک باید فقط زمانی که روی لگن نشسته است حق استفاده از این فعالیت یا بازی خاص را داشته باشد که بدین وسیله والدین کودک را برای استفاده از لگن و دستشویی تشویق می کنند. علاوه بر آن بازی کردن کودک را از حالت مقاومت خارج می کند و او را راحت و آرام می کند.

دکتر فریبا عرب گل گفت: مادر به تدریج لباس کودک را در زمان نشستن روی لگن یا دستشویی کم کند تا زمانی که کودک بدون شلوار و لباس زیر و پوشک راحت روی آن بنشیند و برای ساعتی به کودک اجازه دهد بدون کهنه و پوشک باشد (حداقل 30 دقیقه) اگر در این زمان کودک ادرار یا مدفوع کند به او توضیح می‌دهیم که کجا حق دارد ادرار کند و کجا نمی‌تواند.

زمانی که کودک روی لگن و دستشویی نشست و دفع ادرار یا مدفوع داشت والدین او را تشویق کنند. در مراحل بالاتر و پس از آنکه کودک در مراحل قبل به موفقیت رسید او را به دستشویی ببرند و کمک کنند تا لباس اش را درآورد، روی دستشویی بنشیند، سیفون را بکشد، خودش را پاک کند و دست های اش را بشوید و سپس آنها را خشک کنید.

به تدریج نیاز کودک به کمک والدین کمتر خواهد شد و خواهد توانست به طور کامل آداب توالت رفتن را بیاموزد.

__________________________________________________________
پی نوشت:
(*): دبیر "انجمن روان پزشکی کودک و نوجوان کشور" و عضو هیئت علمی "دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی"

به گزارش مجله پزشکی مادر،  سن شروع بلوغ جنسی نیز در نوجوانان متفاوت است و در افراد مختلف فرق می كند. تغییرات سریع جسمانی دوران بلوغ باعث می شود كه نوجوان به دشواری بتواند به یك احساس ثبات درونی دست یابد، و زمان لازم است تا نوجوان این تغییرات را به صورت یك احساس هویت فردی انسجام دهد.

مقدمه:

سالهاست كه نوجوانی دورانی دشوارتر از دوران كودكی محسوب می شود. البته مفهوم نوجوانی تا اواخر قرن نوزدهم به عنوان مرحله ای كه با پیچیدگی روانی توام و قابل مطالعه علمی است قلمداد نمی شد.

قبل از هر چیز دوران تغییرات سریع جسمانی، جنسی، روانی، شناختی و اجتماعی است. تغییرات جسمانی بلوغ، از جمله بلوغ جنسی و جهش نموی نوجوانی از طریق افزایش كاركرد هورمونهای فعالی كه به كمك غده هیپوفیز مترشح می شود آغاز می شود. این هورمونها سایر غدد مترشحه داخلی را تحریك می كند و این غدد هورمونهای مربوط به رشد و جنسیت را كه شامل آندروژن، استروژن و پروژسترون است تولید می كند. سن شروع و دوران جهش نموی نوجوانی در قد و وزن در میان كودكان بهنجار فرق می كند. سن متوسط شروع این دوران در دختران یازده سالگی و در پسران 13 سالگی است، میزان رشد یك سال بعد از این به اوج خود می رسد.

سن شروع بلوغ جنسی نیز در نوجوانان متفاوت است. در پسری كه درحد متوسط است، بلوغ جنسی با افزایش میزان رشد بیضه ها و كیسه بیضه و ظاهر شدن موهای زهاری و به دنبال آن بزرگ شدن آلت جنسی مردانه، رشد موهای بدن و صورت، بم شدن صدا، تولید اسپرم و احتلام شبانه و نیز مردانه تر شدن ساخت بدن آغاز می شود. در دخترها شروع رشد پستان معمولا اولین علامت قابل مشاهده بلوغ جنسی است. موهای زهاری ظاهر می شود و رحم، واژن، فرج، وكلیتوریس بزرگ می شود.

شروع قاعدگی در چرخه رشد نسبتا دیرتر است. معمولا در سن 13 سالگی است و البته در افراد مختلف فرق می كند. معمولا تا یك سال بعد از قاعدگی احتمال باروری وجود ندارد. تغییرات سریع جسمانی دوران بلوغ باعث می شود كه نوجوان به دشواری بتواند به یك احساس ثبات درونی دست یابد، و زمان لازم است تا نوجوان این تغییرات را به صورت یك احساس هویت فردی انسجام دهد. از نظر یك دختر نوجوان قاعدگی نشانه بلوغ جنسی وزن شدن است. از آنجا كه ممكن است واكنش های دختران نوجوان به قاعدگی به طور گسترده ای عمومیت پیدا كند، این موضوع اهمیت اساسی دارد كه اولین تجارب آنان با قاعدگی تا جای ممكن مطلوب باشد.

تعداد بسیار زیادی از دختران یا دیدی منفی نسبت به قاعدگی دارند یا به آن بی اعتنا هستند. تا حدودی ممكن است این نگرش نتیجه ناراحتی جسمانی و تاثیر هورمونها در خلق و خو باشد، ولی ظاهرا تا حدود زیادی ناشی از نگرش های منفی اجتماعی است. همانطور كه شروع قاعدگی ممكن است دختران نوجوان را نگران كند، نعوظ غیر قابل كنترل و اولین انزال (احتلام شبانه) هم ممكن است بعضی از پسران نوجوان را نگران كند.

پسران نوجوانی كه دیر بالغ می شوند در مقایسه با آنهایی كه زودتر بالغ می شوند یا بلوغشان به موقع و معمولی است دچار مشكلات اجتماعی و روانی بیشتری می شوند. در میان دختران نوجوان تاثیرات روانی بلوغ زودرس و دیررس به طور قابل ملاحظه ای كمتر است، هر چند كه آن هایی كه زودتر بالغ می شوند تا حدودی آرامترند و در مقایسه با آن هایی كه دیر بالغ می شوند اعتماد به نفس بیشتری دارند و كمتر مضطرب اند .

ارائه رشد شناختی كه شامل آغاز مرحله عملیات صوری است ( مطابق با تئوری پیاژه)، به نوجوان این امكان را می دهد كه انتزاعی تر فكر كند، فرضیه ها را فرمول بندی و آزمایش كند و بتواند به جای اینكه صرفا آنچه را وجود دارد در نظر داشته باشد احتمال را نیز در نظر بگیرد. این تواناییها معمولا نوجوانان را به انتقاد از ارزش های والدین و ارزشهای اجتماعی سوق می دهد. تفكر و رفتار نوجوان نیز ممكن است خود مدارانه باشد. نوجوانان در این مرحله ممكن است چنین نتیجه گیری كنند كه دیگران هم به اندازه خود آنها به رفتار و ظاهر شان توجه می كنند. رشد شناختی نوجوانان نیز در رشد شخصیت و شكل گیری احساس هویتی روشن، نقش مهمی دارد.

به گزارش مجله پزشکی مادر، استقلال از خانواده از تكالیف نوجوانان است. والدین قاطع و اطمینان بخش كه برای خودمختاری و رفتار منضبط به یكسان ارزش قایلند برای نوجوان توضیح می دهند كه چرا از او انتظاراتی دارند و یا   او را از كارهایی منع می كنند و با این كار احساس استقلال را در او پرورش می دهند. نوجوانانی كه والدین خودكامه و مستبد دارند و صرفا به فرزندان می گویند كه چه باید بكنند و نیز فرزندان والدین سهل گیر، بی بندوبار ، مساوات طلب و یا والدین بی اعتنا كه غیر مسئول و بی توجه هستند به مشكلات بسیاری دچار می شوند.

از آنجا كه پیوند نوجوانان با والدینشان به تدریج ضعیف تر می شود همسالان در رشد روانی آنان نقش حساسی می یابند. همسالان امكاناتی برای یادگیری مهارتهای اجتماعی، كنترل رفتار و درمیان گذاشتن مشكلات و احساسات مشابه فراهم می كنند، پذیرفته شدن از سوی همسالان و داشتن چند دوست نزدیك در زندگی نوجوان اهمیت بسیاری دارد. دوستان نزدیك معمولا هم سن و هم جنس هستند و زمینه های خانوادگی و ارزش ها و هدفهای مشابهی دارند، ولی استثناء هم وجود دارد (جذابیتهای آدم هایی كه خصوصیاتی مخالف خصوصیات نوجوان دارند.)

بر خلاف عقیده رایج، همسالان ارزش های اساسی والدین را تقویت می كنند و با آن مخالف نیستند، هر چند كه ممكن است از لحاظ سلیقه یا آداب و رسوم اختلافاتی داشته باشند. گروههای همسالان نوجوان شامل جمعیت بزرگتر و غیر شخصی و نیز دسته كوچكتر و دوستی های فردی است.
بسیاری از عوامل در پذیرفته شدن نوجوانان از سوی همسالانشان تاثیر می گذارد و این عوامل عبارتند از هوش، شكل ظاهری و مهارتها، موقعیت اجتماعی و استعداد های خاص.

به طور كلی، نوجوانان همسالانی را ترجیح می دهند كه بدشانس، انعطاف پذیر، خوش طینت و مشتاق باشند، افرادی از نظر آنها محبوبند كه به دیگران یاری دهند تا احساس كنند از سوی سایرین پذیرفته شده اند. روابط ضعیف با همسالان در دوران كودكی و نوجوانی پیشگویی ناسازگاریهای عاطفی دوران بزرگسالی، بزهكاری، اختلالات در سازگاری جنسی و سایر رفتارهای ناسازگارانه است.

نوجوانانی كه می توانند نقش های اجتماعی و فردی متنوعی را ایفا كنند از لحاظ اجتماعی و عاطفی برای زندگی آتی و ازدواج مهیاترند. 

یكی از مسائل عمده نوجوانان شكل گیری هویت است. بر طبق نظریه اریك اریكسون، افرادی كه احساس هویت قوی ای دارند خود را افرادی مجزا و متمایز از دیگران می دانند كه در نیازها و انگیزه ها و رفتار آنان انسجامی وجود دارد. استنباطی را از نوجوانان دارند كه نوجوانان از خودشان دارند.

شكل گیری هویت در جوامع صنعتی مدرن بسیار پیچیده است، زیرا نوجوان در اینگونه جوامع با اوضاع و احوالی روبرو می شود كه به سرعت در حال تغییر است و به ناچار باید نقش های متنوعی را ایفا كند. مشكلاتی كه بر سر راه شكل گیری هویت وجود دارد عبارت است از هویت یابی زودرس و سردرگمی در هویت یابی یا ناتوانی در ایجاد هویتی با ثبات. غالبا زمانی انسان به هویتی رشد یافته دست می یابد كه دورانی پر از جستجو و عدم اطمینان را گذرانیده باشد. فرزندان می گویند كه چه باید بكنند و نیز فرزندان والدین سهل گیر، بی بندوبار ، مساوات طلب و یا والدین بی اعتنا كه غیر مسئول و بی توجه هستند به مشكلات بسیاری دچار می شوند.

به گزارش مجله پزشکی مادر، از آنجا كه پیوند نوجوانان با والدینشان به تدریج ضعیف تر می شود همسالان در رشد روانی آنان نقش حساسی می یابند. همسالان امكاناتی برای یادگیری مهارتهای اجتماعی، كنترل رفتار و درمیان گذاشتن مشكلات و احساسات مشابه فراهم می كنند، پذیرفته شدن از سوی همسالان و داشتن چند دوست نزدیك در زندگی نوجوان اهمیت بسیاری دارد.

روابط ضعیف با همسالان در دوران كودكی و نوجوانی پیشگویی ناسازگاریهای عاطفی دوران بزرگسالی، بزهكاری، اختلالات در سازگاری جنسی و سایر رفتارهای ناسازگارانه است.

هویت جنسیتی یكی از اجزای عمده شكل گیری هویت است. افراد مختلف خصوصیات متفاوتی را بخشی از هویت جنسیتی خود بشمار می آورند. ممكن است زنی حرفه اش را بخش عمده ای از هویت زنانه خود بداند، حال آنكه زن دیگری بر این گمان باشد كه مادر بودن بخش اصلی هویت زنانه او را تشكیل میدهد. دو جنسیتی تركیبی است از خصوصیاتی كه از لحاظ فرهنگی زنانه یا مردانه تلقی می شود. وجوانان دو جنسیتی عزت نفس زیادی دارند و از لحاظ پیشرفت تحصیلی، بخصوص در زمینه هایی كه معمولا جنس مخالف به آن اشتغال دارد، در سطح بالایی عمل می كنند.

هویت شغلی برای بسیاری از بزرگسالان و جوانان اهمیتی اساسی دارد. نوجوانانی كه در دوران نوجوانی كار می كنند تا حدودی برای اشتغال در دوران بزرگسالی آمادگی بیشتری می یابند . به خصوص اگر شغلشان با علایق حرفه ای آتی آنها ارتباط داشته باشد.
موقعیت اجتماعی- اقتصادی از عوامل مهمی است كه در اهداف حرفه ای نوجوانان تاثیر می گذارد. دختران نوجوانی كه به حرفه اهمیت زیادی می دهند مستقل ترند. آنان ظاهرا می دانند كه ممكن است در بازار كار با تبعیض روبرو شوند و در عین حال ممكن است بین مسئولیت خانوادگی و كارشان تضادی احساس كنند كه حل آن برایشان دشوار باشد.

موضوعات اخلاقی برای بسیاری از نوجوانان اهمیت زیادی دارد و رشد شناختی در قضاوت اخلاقی این امكان را به آنان می دهد كه از طریق جدیدی به این موضوعات فكر كنند.

به گزارش مجله پزشکی مادر، بسیاری از نوجوانان وارد آن مرحله ای از تفكر اخلاقی می شوند كه كلبرگ به آن اخلاقی عرفی می گوید. در ضمن نوجوانان كم كم درباره ارزشهای اجتماعی و سیاسی بزرگسالان اطراف خود  تردید می كنند. مصرف مواد مخدر مثل الكل، ماری جوانا، آرامش بخش، آمفتامین و سایر مواد غیر قانونی در سالهای اخیر بشدت افزایش یافته است. هر چند كه غالب نوجوانانی كه این مواد را امتحان كرده اند گاهگاهی از آن استفاده می كنند ؛ ولی گروهی هم هستند كه به شدت به این مواد معتاد شده اند. دلایل استفاده نوجوانان از مواد مخدر عبارت است از فشار گروه همسالان، خصومت نسبت به والدین،  فرار از فشارها،اختلالات عاطفی، بیگانگی اجتماعی و میل به آزمودن چیزهای تازه.بزهكاری كه عبارت از رفتار غیر قانونی است، در اواخر دهه 1970 و بعد به اوج خود رسیده است.

مردها بیش از زنان كارهای خلاف قانون می كنند و بیشتر مرتكب جرایمی می شوند كه با خشونت توأم است. اوضاع و احوال اجتماعی و نیز فقر و تجارب فردی نوجوان را به بزهكاری سوق می دهد. بزهكاری به خصوص در محله های شهری رو به زوال و در نواحی ای كه از انسجام محلی كمی برخوردار است بیشتر دیده می شود. آن دسته از خصوصیات شخصیتی كه بزهكاری را متمایز می كند عبارتند از ، تكانشی بودن، عدم كنترل برخود، بی اعتنایی و نداشتن انگیزه پیشرفت.

خصوصیات بزهكاری در ده سالگی با خصوصیات د یگران در سن ده سالگی تفاوتهایی  دارد. بزهكاران در آن زمان غیر صادق، مزاحم و غیر محبوب بوده اند. والدین افراد بزهكار غالبا بسیار سهل انگارند، كمتر بر فرزندان خود نظارت می كنند خود نظارت می كنند و غالبا بی اعتنا هستند یا حالت خصومت دارند. زندانی كردن نوجوانان فایده درمانی ندارد، در حقیقت گاهی هم امكان آموختن رفتار جنایتكاران را فراهم می آورد.

بسیاری از جوانانی كه در كانونهای اصلاح هستند صرفا خلاف قانون عمل كرده اند ( رفتاری كه برای بزرگسالان جرم محسوب نمی شود)، مانند فرار كردن، داشتن فعالیت جنسی و یا تكرار جرم. روش های رفتاری، از جمله تقویت مستقیم رفتار مقبول در زندگی گروهی با موفقیت به كار رفته است.

هر چند كه غالب نوجوانان دوران طوفان و تنش  را نمی گذرانند، ولی بعضی دچار مشكلات روانی مانند واكنش های حاد اضطراب ، بیماریهای روان تنی و افسردگی می شوند و گاهی اوقات هم دست به خودكشی می زنند. نوجوان ممكن است به دلیل وقوع حادثه ای ناراحت كننده دست به خودكشی بزند، ولی معمولا ریشه در مشكلات ممتدی دارد كه نوجوان در كنار آمدن با مسائل زندگی با آن روبرو می شود و یأس و نومیدی او را به دنبال دارد.

چنین نوجوانانی غالبا خود را جدا از خانواده احساس می كنند و هیچ كسی را دوست خود نمی دانند.  غالبا افرادی كه دست به خودكشی می زنند قبلا تهدید می كنند یا درباره آن حرف می زنند  به چنین تهدیدهایی نباید بی اعتنا بود.

گاهی نوجوان دچار بیماریهای مربوط به خوردن می شود از جمله چاقی، بی اشتهای عصبی، گرسنگی شدید غیر طبیعی. در بیماری بی اشتهایی عصبی كه معمولا زنان به آن دچار می شوند، بیماری در نتیجه رژیم سخت به كم وزنی شدیدی دچار می شود و غالبا زندگیش مورد تهدید قرار می گیرد.

در گرسنگی شدید غیر طبیعی بیمار زیاد غذا می خورد و بعد آن را بر می گرداند تا چاق نشود. افرادی كه دچار چاقی یا بی اشتهایی عصبی هستند غالبا احساس می كنند كه كنترل بر زندگی خود ندارند. افرادی كه دچار بی اشتهایی عصبی هستند معمولا از بلوغ اجتماعی و جنسی می ترسند، تا حدودی به این دلیل كه در كودكی از سوی والدین به شدت كنترل شده اند. آنهایی كه كار درمان نوجوانان را به عهده دارند باید قاطع و اطمینان بخش باشند نه مستبد یا سهل انگار و لازم است كه با نوجوانان تفاهم داشته باشند و به آنان احترام بگذارند.

منبع : مرکز تحقیقات بهداشت باروری  دانشگاه علوم پزشكی تهران

ناراحتی پوستی روی سر

اگر پوست سر کبره ببندد، راه حلی جز شستشوی مرتب ندارد. با این حال اگر مشکل خاصی مشاهده گردید ، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

مطالعه کردن

کسانی هستند که کودکان خود را از 4 سالگی ، برای بدست آوردن مهارت خواندن ، آموزش می دهند . معمولاً بچه ها این آمادگی را دارند که به کمک بزرگترها ، برخی کتابهای مصور را بخوانند . اگر کودک شما برای خواندن علاقه نشان بدهد ، با او در این کار همراه شوید و با صدای بلند بخوانید .معمولاً این مهارت ها در آموزش های پیش دبستانی تکمیل می شود . کودک هنوز به مکالمات درون کتابها از طریق خواندن والدین نیاز دارد .

ارتباط برقرار کردن

در این سن کودکان به کودکستان ها  و آمادگی های پیش دبستانی می روند و اوقات بیشتری را بیرون از منزل سپری می کنند . با او درباره چیزهای مورد علاقه اش و اتفاقاتمدرسه صحبت کنید و به صحبت های او با متانت گوش دهید .

- زمان های مناسبی را برای صحبت کردن در نظر بگیرید .

- درباره فعالیت های او در مدرسه ، علاقه نشان دهید و گفتگو کنید .

- به ویژه دخترها را برای آشپزی با خودتان تشویق کنید . مخصوصاً در پختن غذاهایی که او دوست دارد .

مراقبت از دندان

کودکان معمولاً در 6 سالگی اولین دندان دائمی را در می آورند . معمولاً کامل شدن دندانها تا 13 سالکی طول می کشد .

- به او آموزش دهید که مرتب مسواک بزند . از خمیر دندان و مسواک مخصوص کودکان استفاده کنید .

- خوردن شیرینی جات را محدود کنید .

- برنامه مناسبی برای چکاب دندان هایش تهیه کنید . ( هر سه ماه و سالی یک بار )

حرکات دهان

کودکان 6 ساله معمولاً دهان پرکاری دارند! آنها مرتب دهان خود را حرکت داده و زبانشان را کش می دهند و کارهای مختلفی را با آن انجام می دهند . حتی گاهی لب های خود را تصادفی گاز می گیرند و ناخودآگاه مداد یا خودکار را داخل دهان برده و گاز می زنند! این کارها همه امری عادی هستند و جایی برای نگرانی نیست ! 

وزن مناسب 

امروزه بیشتر بچه ها به چاقی مبتلا هستند یا اضافه وزن دارند . به همین خاطر ، متخصصین اطفال برای کودکان 2 تا 10 ساله نیز انجام آزمایش های مربوط به چربی خون را لازم می دانند ! آنها توصیه می کنند که کودکان را به انجام بازیهای سنتی که با فعالیتهای بدنی بیشتری همراه هستند ، تشویق کنید . همچنین به تماشای تلویزیون و انجام بازیهای کامپیوتری را تا حد 1 تا 2 ساعت در روز محدود سازید .

بازی

معمولاًدر 5 یا 6 سالگی، کودک بیشترین وقت خود را صرف بازی می کند . در 5 سالگی او می تواند به آموزش و یاد گیری مهارتهای شنا ، پرش ، کوهپیمایی بپردازد . در 6 سالگی او در هر جایی و یه هر کاری ممکن است مشغول باشد . در حال جست و خیز ، پریدن ، لمس کردن هر چیزی و ... . او ممکن است به انجام فعالیت های گوناگونی علاقه نشان بدهد . از خیابان تنها عبور کند . او را نسبت به خطرهای احتمالی آگاه کنید و کمک کنید تا از فعالیتهای مورد علاقه اش لذت ببرد .

واکسیناسیون

در سنین4 تا 6 سالکی یک سری از واکسن ها را به کودک بایستی برای اولین بار و یا برای یاد آوری تزریق کرد . این واکسن ها در کارت سلامت کودک ذکر شده اند . واکسن فلج اطفال ، آبله ، دیفتری ، کزاز ، و سیاه سرفه  و …

قبل از رفتن کودک به مدرسه 

برنامه واکسیناسیون کودک را تماماً چک کنید و مطمئن گردید که تمام آنها به موقع و درست تزریق گردیده است .

آموزش

در 5 سالگی کودک می تواند یک آدم را به طور کامل نقاشی کند . او را تشویق کنید و نقاشی وی را روی درب یخچال یا دیوار اتاق بچسبانید . او همچنین می تواند بعضی از حروف را بنویسد و یا اسم خود را بخواند  . بگذارید کارهای مدرسه اش را خودش انجام دهد . اما هر وقت کمک خواست سعی کنید در دسترس باشید . برای کودک بایستی آموزش را به امری دلچسب و نشاط آور تبدیل کنید .

بازی

کودکان در این سن به انواع بازیها علاقه نشان می دهند . دوست دارند گودالها حفر کنند و آن را مرتب پر سازند ، گل بازی کنند ، خانه بسازند ، خاله بازی کنند و ... همه این بازیها ، بی خطر هستند . فقط بایستی مراقب باشید که بعد از بازی مرتب دست و صورت خود را بشویند .

به ندرت کودکان در 6 سالگی رختخواب خود را خیس می کنند . اگر کودک شما در آستانه 7 سالگی است و این مشکل را دارد ، می توانید این کارها را بکنید :

- نوشیدن مایعات را پیش از خواب کم کنید .

- قبل از خوابیدن عادت بدهید به دستشویی برود .

- به ازای شبهایی که خود را خیس نکرده ، برایش جایزه در نظر بگیرید .

- به او یاد بدهید ملحفه اش را خودش مرتب کند و در صورت نیاز با پزشک مشورت کنید .

نگه داشتن ادرار به مدت طولانی

برخی از بچه ها از به موقع دستشویی رفتن طفره می روند ، زیرا :

- نمی خواهند از بازی مورد علاقه خود ، دست بکشند .

- دستشویی های نا آشنا مانند دستشویی مدرسه را دوست ندارند .

- اجازه گرفتن برای آنها سخت است .

- نسبت به بعضی چیزها بی خیال هستند . مانند زمان شروع کلاس و یا رفتن به مدرسه

اگر مشکل کودک شما از موارد بالا است ، سعی کنید او را برای زمانهای خاصی عادت دهید . مثلاً سر یک ساعتی به او بگویید، برود دستشویی و چند دقیقه بنشند تا قضای حاجت کند . وقتی این کار در هر روز در یک ساعت معین انجام بگیرد ، مزاج کودک عادت می کند .

لباس پوشیدن  

اینک ، کودکان می دانند که چگونه دکمه ها و زیپ لباس خود را باز و بسته کنند و معمولاً خودشان لباسشان را می پوشند . اگر با این کار مشکل داشتند سریع به جای آنها، این کارها را نکنید! به آنها فرصت دهید و با حوصله آنها را تشویق کنید که خودشان انجام دهند. این رفتار شما باعث تقویت احساس استقلال کودک می شود . اگر در این سن ، پوشیدن لباس زیاد طول می کشد ، او را راهنمایی کنید ، تا لباسش را شب قبل برای پوشیدن آماده کند .

دوچرخه سواری ایمن

استفاده از کلاه ایمنی 75 درصد از تصادفات دوچرخه سواری را کاهش می دهد . آنها را تشویق کنید تا از کلاه ایمنی استفاده کنند . به کودکان اجازه ندهید با دوچرخه به خیابانهای اصلی بروند . بیشتر بچه ها ضرورت رعایت مقررات ایمنی را تا 10 سالگی متوجه نمی شوند . با آرامش و خونسردی این موارد را به آنها آموزش دهید . بنابراین در این سنین ، پارکها ، پیاده روها ، مسیرهای مخصوص دوچرخه سواری ، مناسب ترین مکان ها برای کودکان هستند.

گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، مهندس ابراهیمی
منبع: www.webmd.com

خواب

چرا نوزاد شما پس از یک خواب 5 ساعته ، ناکهان با گریه بیدار می شود ؟

- شاید یک نوع اضطراب جدا شدگی را تجربه می کند . این حالت در شب بدتر باشد .
- دندان درد باعث ناراحتی او شده است .
- ناراحتی های ناشی از نشستن و خزیدن زیاد .

از اینکه مریض نیست ، مطمئن شوید . او را آرام کنید . اما بغل نکنید و او را به سمت روشنایی بچرخانید ، برایش آواز بخوانید ، با او حرف بزنید یا بازی کنید . این کارها او را تشویق به تکرار آنها می کند .

بازی

دیگر زمان آن رسیده که به کودکتان درباره اعضای دست و صورت و بدنش آموزش بدهید . مثلاً بپرسید : دماغت کجاست ؟ سپس دماغش را نشان بدهید . این کارها در ابتدا باعث خنده او می شود . با تکرار این کارها ، او آموزشهای لازم را می بیند .

تب

بعد از 6 ماه ، اگر کودک تب مختصری داشت ولی سر حال و راحت بود ، شما می توانید منتظر بمانید تا ببینید چه می شود .
دمای بدنش را اندازه بگیرید .
- اگر زیر 38/9 درجه سانتیگراد بود ، او احتمالاً نیاز به دارو ندارد مگر وقتی که بی قراری کند .
- اگر بالای38/9 درجه سانتیگراد بود ، با پزشک مشورت کنید .
- حتی اگر پایین تر از 38/9 درجه سانتیگراد بود ولی از حال عمومی او مطمئن نبودید به پزشک مراجعه کنید .

دندان ها

بچه ها در این سن چند عدد دندان در آورده اند . گر چه برخی از بچه ها تا 18 ماهگی دندان درآوردن را به تاخیر می اندازند ! مراقبت های بهداشتی را همزمان شروع کنید .

- قبل از سر زدن دندانها ، لثه کودک را با پارچه خیس تمیز ، مالش بدهید و یا با مسواک نرم مخصوص بچه و آب ماساژ دهید .
- بعد از بیرون آمدن دندان ، مرتب مسواک بزنید .
- از دهان شویه پرهیز کنید ، تا وقتی که بچه بتواند محتوی دهانش را خالی کند .

غذای جامد

کودک در این دوره انواع غذاهای پوره ای و تیلیت شده را می خورد . در ماه نهم او احتمالاً برای قبول لقمه های کوچک آماده است .

- موز خرد شده ، سیب زمینی پخته ریز شده ، پنیر فرآوری شده و .. را می تواند بخورد .
- غذاها را به لقمه های کوچک ریز کنید .
- از غذاهای سفت و سخت مانند میوه های سفت و هات داگ و ... به کودک نخورانید .
- وقتی در وضعیت ثابت هستید به کودک غذا بدهید. در ماشین یا هنگام حرکت از این کار بپرهیزید .

اولین کلمات

اولین کلمات قابل تشخیص در این دوره ، از دهان کودک بیرون می آید . او با شیرین زبانی مامان و بابا گفتن را شروع می کند.

- او با کمک گرفتن از حرکات سر و دست و زبان اشاره را هم آغاز می کند . با او حرف بزنید . اشیاء را به او نشان دهید و نامشان را بگویید .
- بازی های کلامی مربوط را با او مکرراً انجام دهید .
- بعضی از بچه ها توانایی زبانی خود را به سرعت رشد می دهند . با این حال همه بچه ها مثل هم نیستند . ولی حداقل تا 15 ماهگی یک کلمه را باید بتواند تلفظ کند .

دل درد

در ابتدا با خوردن غذای جامد ، احتمال بروز دل درد وجود دارد . برخی از غذاها هم ممکن است نفاخ باشند . بعضی از بچه ها ممکن است به خشکی مزاج مبتلا شوند و در نتیجه مدفوع آنها سفت شود .

- از مایعات و غذاهای ملین ، بیشتر استفاده کنید .
- در این حال ، موقتاً سیب ، موز و برنج را قطع کنید .
- با ملایمت و احتیاط او را به پشت بخوابانید و با پاهایش ، دوچرخه کار کنید .
- اگر خشکی مزاج ادامه یافت ، با پزشک مشورت کنید .

ماساژ

بچه ها معمولاً نوازش و مالش را دوست دارند و همینطور والدین هم از نوازش کودک لذت می برند .

- بچه را در اتاق گرم ، روی یک تشک بخوابانید .
- دستهای خود را با روغن مخصوص بچه چرب و گرم کنید .
- با ملایمت و احتیاط پاها ، دستها و بدن او را ماساژ دهید .
- ماساژ دادن کودک ، تنها یک کار لذت بخش نیست ، بلکه باعث آرامش و خوب خوابیدن کودک هم می شود .

بازی

میزان و نوع بازی با بچه را بیشتر کنید .

- کنجکاوی بچه را با توپ ها ، بلوک های رنگی و انواع اسباب بازی ارضاء کنید .
- حمام کردن را به کمک شناور ساختن اسباب بازیهای مناسب در وان برایش دلپذیر سازید .
- با او برقصید . اگر آمادگی دارد ، با غلغلک او را بخندانید و وقتی خسته باشد ، با حرکات موزون و آرام او را بخوابانید .
- برایش هنگام خواب لالایی و شعر بخوانید .

کودک اشیاء اطرافش را محک می زند. باتوجه به حرکت درآمدن کودک ، شما باید اصلاحات و تغییراتی را در محیط خانه رعایت کنید . با این کارها می توانید شروع کنید.

- اشیاء تیز و وسایل خطرناک ، از جمله داروها ، مواد شیمیایی را دور از دسترس نگه دارید .
- از قفلهای ایمن برای کابینت ها و کمد ها استفاده کنید و از خاموش بودن وسایل برقی مطمئن شوید .
- موارد ایمنی را در مورد درب منزل ، راه پله و مکان هایی در خانه که برای کودک خطرساز است رعایت فرمائید.
- درپوش دستشویی را گذاشته و یا درب دستشویی را ببندید .
- درپوش برای خروجی های برق و پریزهای برق قرار دهید .
- نسبت به چینش وسایل در خانه دقت لازم را به خرج دهید .

در اینسن کودک شما مجذوب اشیاء اطراف خود می شود ، مانند کتابها ، درهای کابینت و کمد ، ... قرار دادن اشیایی در اختیار کودک که توانایی باز و بسته کردن آن را داشته باشد ، در توسعه هماهنگی کودک موثر است. آنها مجذوب وسایل بافتی نیز می شوند ، وسایلی در اختیار آنها قرار دهید تا لمس کنند و تفاوتهای آنها را درک کنند ، مانند : انواع پارچه های نخی ، کرباسی ، مخملی و...قرار دادن وسایل در اطراف کودک به هماهنگی و قدرت عضلات کودک کمک می کند .

 عفونتهای برفکی معمولاً عامل اصلی جوش دانه های ناحیه باسن و کشاله ران کودک است . برای دهان آنها لازم است :

- با پزشک متخصص کودک مشورت کنید .
- از غذاهایی که در آنها امکان رشد باکتری های مخمر وجود دارند پرهیز کنید و پودر تالک هم به دلیل احتمال استنشاق استفاده نکنید.
- در ناحیه دهان ، عفونت و برفک نداشته باشد. در این صورت بایستی به پزشک مراجعه کنید .

تعویض پوشک

حالا کودک در سنی است که باید پوشک وی را در فاصله های کمتری تعویض کرد .

- قبل از تعویض مطمئن باشید که همه چیز را فراهم کرده اید .
- هنگام تعویض ، با اسباب بازی سرش را گرم کنید .
- برایش آواز بخوانید و با او حرف بزنید .
- هنگام تعویض او را در جای مطمئن بخوابانید .

کودکان از 9 ماهگی شروع به راه رفتن می کنند . ( البته در این مورد هم تفاوتهای وجود دارد. کودکانی که از رشد و تغذیه خوب برخوردار باشند ، معمولاً از 9 ماهگی با گرفتن لبه مبل و میز روی پاهای خود می ایستاند و یواش یواش راه رفتن را شـروع می کنند )

- معمولاً کودکان بین 6 تا 10 ماهگی خزیدن را یاد می گیرند .
- بیشتر بچه ها از 11 ماهگی به کمک میز یا والدین خود ، ایستادن روی پاها را آغاز می کنند. برخی کودکان بی مقدمه ، بدون خزیدن می ایستاند.
- حالا دیگر بچه به راحتی جابجا می شود و خود را به جاهای مختلف خانه می رساند ( بنابراین سخت ترین مرحله مراقبت از کودک تازه شروع می شود ) و این آغازی برای استقلال کودک است .

توالت ایمن

در این سنین ، توالت ها برای کودکان محلهای خطرناکی هستند . در زیر به چند نکته مربوط به ایمنی اشاره می گردد .

- از صندلی مخصوص کودکان برای قضای حاجت آنها استفاده کنید .
- اشیاء خطرناک و انواع اسپری ها و شوینده ها را از دسترس او دور کنید .
- حداکثر دمای آب بالای 60 درجه سانتیگراد نباشد .
- پریزها را بپوشانید و وسایل برقی را از دسترس او دور نگه دارید.


گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، مهندس ابراهیمی
منبع: www.webmd.com

سرماخوردگی و آنفلوآنزا

خودسرانه ، داروهای ضد سرماخوردگی و یا سرفه به کودکان زیر 2 سال ندهید . تحقیقات نشان داده اند که اینگونه داروها به ندرت مفید هستند ولی خطرات احتمالی زیادی دارند .

 برای کمک به کودک مبتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا :

- از بخور و مرطوب کننده هوا استفاده کنید .
- به هنگام خواب ، سرش را کمی بالاتر قرار دهید .
- بعد از یک سالگی ، برای رفع سرفه به او عسل بخورانید .
- برایش سوپ مرغ و TLC آماده کنید .

مطالعه

کودکان را از راه طبیعی تشویق کنید تا کلمه های بیشتری یاد بگیرند . برای استفاده از کتابها او را مجبور نکنید و راحت بگیرید .

- کتابهایی برای آنان بخرید که نگران پاره کردنشان نباشید .
- چند کتاب همیشه در دسترس او باشد .
- اجازه بدهید کتابها را ورق بزند و برای شما بخواند .
- اجبار نکنید حتماً تمام کلمه ها را بخواند ، او را در آغوش بکشید ، قلقلک بدهید ، بازی کنید و صدای جانوران را برایش تقلید کنید.

اکنون ممکن است بپرسید که زمان مناسب از شیر گرفتن کودک چه موقع است ؟ هیچ زمان دقیق را نمی توان تعیین کرد . شرایط مادر و کودک  با مادر و کودک دیگر متفاوت است . با این حال با توجه به نکات زیر می توان توقف شیر دادن را کم کم پیش برد :

- به نظر بیاید که کودک خودش بی میل است . معمولاً پس از آنکه کودک خزیدن و راه رفتن را آموخت این حالت بروز می کند .
- کودک سرحال و تندرست باشد .
- کودک قادر به خوردن انواع مختلف غذاهای کمکی باشد .

حرف زدن

در این دوره تعداد کلماتی که کودک می تواند تلفظ کند به 12 کلمه می رسد. در دو سالگی می تواند اولین جملات ساده را با ترکیب کلمات ادا کند. پیشرفت های او را با تشویق دنبال کنید .

- با او ، با کلمات ساده و جملات کوتاه صحبت کنید .
- درباره لباس پوشاندن ، حمام کردن و سایر فعالیت های مربوط به کودک با او صحبت کنید . این کار به او کمک می کند معنای کلمات را زودتر و بهتر بفهمد . 
- به تلاشهای او برای صحبت کردن توجه کنید ، حتی اگر متوجه معنی آنها نمی شوید .
- برایش با صدای بلند کتاب بخوانید. 

مراقبت از دندان

کودکان از شش ماهگی تا 3 سالگی ، صاحب حدود 20 دندان می شود . در اینجا مراقبت از آنها دیگر امری مهم خواهد بود .

- برنامه ای برای انجام چکاب از دندان های کودک در یک سال داشته باشید .
- در روز دو بار دندانهای او را مسواک بزنید . از مسواکهای نرم و مخصوص کودک استفاده کنید . استفاده از خمیر دندان برای کودکان زیر دو سال توصیه نمی شود .
- اگر بچه علاقه ای به مسواک نشان نمی دهد ، اجازه بدهید او مسواک را نگه دارد و شما به او کمک کنید تا مسواک بزند .

کج خلقی و تندی

در این سن کج خلقی و تندی امری طبیعی است . بیشتر کودکان 1 تا 4 ساله این حالت را دارند. آنها از 2 سال به بالا ، هر روز این حالت را بروز می دهند . در خلال این حالت ، آنها جیغ و داد و گریه راه می اندازد و گاهی خود یا دیگران را می زنند. این رفتاری برای جلب توجه نیست. معمولاً آنها می کوشند تا در مهارتی پیشرفت کنند و یا استقلال بیشتری به دست آورند . این حالتها را ندیده بگیرید و به آنها کمک کنید تا رابطه بهتر را یاد بگیرند و یا در هنگام عصبانی بودن بهتر بتوانند کج خلقی های خود را دفع کنند .

خواب

ساعت خواب کودکان ، رفته رفته کمتر می شود . خواب روزانه آنها به یک نوبت کاهش می یابد . کودکان 1 تا 3 ساله به طور میانگین 10 تا 13 ساعت در شب و بین 1 تا 3 ساعت در روز می خوابند . کم کم به محیط اطراف خود حساس می شوند و اگر سر و صدا و فریاد باشد ، در تخت به خواب می روند . از سویی اگر خواب روزانه آنها زیاد باشد ، شب هنگام ، سخت به خواب می روند . ( بنابراین سعی کنید فاصله خواب روزانه آنها ، از شب بیشتر باشد)

واکسیناسیون  

کودکان بین 12 تا 15 ماهگی اولین مرحله واکسن آبله خود را دریافت می کنند . مراحل یادآوری در سنین 4 و 6 سالگی خواهد بود . همچنین توصیه می شود  بین 12 تا 23 ماهگی واکسن هپاتیت A را هم دریافت کنند . واکسن آنفلوآنزا را هم در اول فصل پاییز می توان تزریق کرد .

چپ دستی  

حدود ده درصد مردم ، چپ دست هستند . تعداد پسرهای چپ دست از دخترها بیشتر است . چه وقت می توان فهمید که بچه چپ دست است ؟ همچنان که کودک به 18 ماهگی نزدیک می شود ، علاقه خود را به استفاده بیشتر از یک دست نسبت به دست دیگر بروز می دهد . در 2 سالگی او بیشتر از همیشه ترجیح خود را نسبت به یکی از دستانش نشان می دهد . در کل ، کودکان چپ دست از نظر هوش نسبت به راست دست ها ، چیزی کم یا زیاد ندارند . 

شکل پله ها

پله ها برای کودکان یک منبع بالقوه جذابیت و شگفتی هستند . اما شما باید بسیار مراقب سلامتی او در هنگام بالا و  پایین رفتن باشد .

- سعی کنید با موانعی یا تعبیه دریچه ای در ورودی پلکان ، مانع آنها بشوید .
- به آنها فرصت تمرین و امتحان کردن را بدهید . ( ترجیحاً روی پلکانی که مفروش است)
- به آنها یاد بدهید که چگونه اول پای خود را بالا یا پایین بگذارند. (ترجیحاً با شکم روی پله ها قرار بگیرند )
- وقتی کودکان سرگرم بازی یا تمرین روی پله ها هستند ، همیشه در کنار آنها باشید .

آموزش توالت رفتن

برای توالت رفتن به آمادگی کودک توجه کنید نه به سن و سال او ! بعضی از بچه ها در 18 ماهگی قادر به استفاده از توالت هستند ، ولی برخی تا 2 و 3 سالگی این کار را طول می دهند . در این جا سن خاصی وجود ندارد . آموزش توالت رفتن نباید با جنگ و دعوا باشد . آمادگی کودک به وضعیت مثانه و روده های او( و میزان رشد مغزی مربوط به این اعضاء ) بستگی دارد .

صندلی مخصوص کودک برای ماشین  

کودکان برای نشستن روی صندلی ماشین زیاد آمادگی ندارند . وقتی وزن کودک با بالای 5 کیلو رسید و سن او هم از 1 سال گذشت ، او را می توان برای استفاده از صندلی مخصوص کودک تربیت کرد . این صندلی بایستی دارای کمربندی مخصوص برای محافظت سر و بدن کودک باشد .

- هرگز صندلی دست دوم و کارکرده نخرید.
- صندلی کودک را در وسط صندلی عقب ماشین قرار دهید.
- دستورالعمل سازنده را مربوط به نصب صندلی ، حتماً رعایت کنید .

چکاپ  

چکاپ کودکان در سنین 24 ، 18 ، 15 ، 12 ماهگی لازم است . این امر از بیماریها و ناراحتی های احتمالی پیشگیری کرده و به شما در امر مراقبت و رشد کودک کمک می کند .

جست و خیز  

همینکه کودک شروع به راه رفتن کرد ، به سرعت این توانایی را توسعه می دهد و به جست و خیز در خانه و هر جایی که امکانش باشد ، می پردازد و در اینجا رعایت نکات زیر لازم است :

- حتماً از خوابیدن او در تخت یا گهواره خویش مطمئن باشید .
- برای همه پنجره ها یا روزنه هایی که امکان سقوط او می رود ، چفت و بست تعبیه کنید .
- برای پنجره ها حفاظ کودک تعبیه کنید .

شنا کردن

آموزش شنا به کودکان از شش ماهگی توصیه می شود . این برنامه ها کودک را با آب آشنا ساخته و عادت می دهد . به خاطر داشته باشید که کودکان تا 4 سالگی آمادگی کافی برای آموزش مهارت های شنا را ندارند . اما خطر غرق شدن همچنان وجود دارد .

- کلاسهای آموزش شنا برای کودکان با بازیگوشی بزرگسالان همراه شود .
- کودکان را همیشه در میان دو دست خود نگهدارید و شناور بودن را به آنها بیاموزید .  

گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، مهندس ابراهیمی
منبع: www.webmd.com

ریزش مو
نگران ریزش موی نوزادتان نباشید . به زودی سر کودک با موهای تازه پوشیده خواهد شد !
- ریزش مو در شش ماه اول ، امری طبیعی است .
- هیچ درمان خاصی برای این ریزش مو ، وجود ندارد .
- موی تازه ممکن است از نظر رنگ و نوع با قبلی متفاوت باشد .

قسمتهایی از بغل سر نوزاد ممکن است کم مو یا شکل کله نا فرم باشد که همه این ها در اثر خوابیدن بیشتر در آن سمت سر است و به مرور برطرف می شود ( البته خود مادر هم می تواند هر از چندی وضعیت قرار گرفتن نوزاد را جابجا کند) در صورت مشاهده مشکل خاصی ،به پزشک مراجعه کنید .

حرف زدن با بچه
کودک شما کم کم مهارتهای گفتاری را توسعه می دهد . او هنوز کلمه ها را شاید نفهمد ، ولی رفته رفته به نام خود و برخی کلمات دیگر واکنش نشان خواهد داد . مهارتهای گفتاری او در آینده بسیار موثر خواهد بود . با او صحبت کنید و برایش کتاب بخوانید.

بازی

- در 5 ماهگی قدرت بینایی کودک تقریباً کامل شده و به 20/20 می رسد . اکنون او برای کنجکاوی های تازه آماده است .
- نگاه کردن در آینه ، به او کمک می کند تا خود را به صورت یک شخص جدا ببیند .
- بازیهای مختلف روی توسعه میدان دید و مهارتهای بینایی و حرکتی و گفتاری او تاثیر زیادی دارد .

تغذیه

انجمن متخصصین اطفال در امریکا ، توصیه می کند که به کودکان از شش ماهگی غذای جامد خورانده شود .
- غذاهای مخصوص کودک را می توانید چه به صورت آماده بخرید و چه با استفاده از تجربیات مادربزرگها تهیه کنید .
- غذاهای جامد را از مقدار خیلی کم شروع کنید .
- غذاهای تازه مانند پوره سبزیجات را برایش آماده کنید . عکس العمل بچه را به غذاهایی که می دهید،  بسنجید.  اگر سازگار نبودند ، غذاها را عوض کنید .
- در این دوره شیر مادر ، هنوز منبع اصلی غذای کودک خواهد بود ، بنابراین زیاد عجله نکنید.

دندان شیری
در کودکان معمولاً بین 6 تا 7 ماهگی اولین دندان رشد می کند و از لثه بیرون می آید . معمولاً دندان درآوردن موجب درد و ناراحتی بعضی از کودکان می گردد . این درد و ناراحتی ممکن است تا 3 ماه دوام بیاورد .

- یک دندان گیر تمیز و مناسب برای بچه فراهم کنید . از یک تکه پارچه تمیز و مرطوب که در یخچال نگهداری و خنک شده باشد هم می توان به این منظور استفاده کرد .
- با سر انگشتان تمیز خود ، لثه هایش را ماساژ دهید .
- در صورت بی قراری کودک و زیاد بودن درد ، با پزشک مشورت کنید .

خواب

- بعضی از نوزادها ، شب وقتی بیدار می شوند ، می توانند خودشان مجدداً بخوابند . در این جا روشی را ذکر می کنیم که به نوزاد خوابیدن را می آموزد .

- کودک را وقتی که خسته ولی بیدار است ، در رختخواب بگذارید و اتاق را ترک کنید .
- اگر او شروع به گریه کرد ، پنج دقیقه بعد بیایید و او را بدون بغل کردن آرام کنید و از اتاق بیرون بروید .
- هر چقدر لازم بود ، این کار را تکرار کنید . هر بار 5 دقیقه به زمان قبلی اضافه کنید .
- شب بعد این کار را با فواصل زمانی ده دقیقه ای تکرار کنید . هر شب این کار را انجام دهید و زمان مراجعه را هر شب طولانی تر کنید .

غلتیدن

کودک معمولاً قادر خواهد بود که در 5 ماهگی ، غلتیدن را شروع کند . او آنقدر این کار را با جدیت دنبال خواهد کرد تا عاقبت پیروز شود .

- در این دوره ، کودک را هیچ گاه در جایی که امکان افتادنش است ، تنها رها نکنید .
- اگر شما برای جابجایی کودک از سبد یا گهواره دستی استفاده می کنید ، آن را روی میز یا جای بلند نگذارید .
- اگر به هر دلیلی نمی توانید کنارش باشید ، او را در جای امنی روی زمین یا تختش بگذارید .

زمان سینه خیز رفتن

در این دوره ، سعی کنید کودک را به روی شکم بخوابانید ، تا او بتواند به آهستگی خود را به جلو بکشاند . چیزهای جذاب در مقابل او قرار دهید ، تا به شوق آنها ، خود را جلو بکشد .

- در ابتدا ، فقط برای چند دقیقه او را روی شکم بخوابانید .
- در مقابل او آینه ای قرار دهید تا خودش را ببیند .
- اسباب بازی در برابرش قرار دهید ، تا به شوق آن خود را جلو بکشد .
- همراه او و کنارش دراز بکشید و با او بخزید .

بازی

در این دوره بچه معمولاً به غلغلک پاسخ می دهد . به آرامی او را غلغلک بدهید . اما در این کار افراط نکنید . پس از 7 ماهگی او براحتی می تواند بغلتد و یا بنشیند. اشیاء جذاب را در فواصل دورتر بگذارید ، تا او را به حرکت تشویق کنید. اگر نوزاد شما دختر است می توانید از اسباب بازیهای پلاستیکی و چوبی که نشانگر وسایل آشپزخانه هستند برایش تهیه کنید . کم کم نوزاد هنگام بازی با اسباب بازیها صدای مختلفی از خود خارج می سازد ، گویی حرف می زند !

کودک معمولاً تا قبل از 7 ماهگی قادر نیست بدون کمک دیگران ، بنشیند . اما او در این هنگام از دست هایش جهت انجام این کار کمک خواهد گرفت .

- او سعی خواهد کرد که به کمک دستانش در حالتی نیمه نشسته قرار بگیرد .
- او از دستانش برای حفظ تعادل خود ، در هنگام نشستن کمک خواهد گرفت .

لباس پوشاندن به بچه

چون ممکن است دفعات تعویض لباس بچه زیاد باشد ، می توانید از لباسهایی استفاده کنید که پوشاندن و درآوردن آنها ، آسان باشد . چه موقع می فهمید که لباس بچه بیش از حد زیاد و باعث گرمی او شده است؟

- اگر دستان بچه خنک باشد ، او وضعیت راحتی دارد .
- اگر دستان بچه گرم باشد ، بدن او احتمالاً بسیار گرم و لباسش زیاد است .
- لباس بچه می تواند یک لایه از شما بیشتر باشد . لباس اضافی را می توانید از تن او خارج کنید . ( البته وضعیت دمای اتاق را هم باید در نظر بگیرید )

جوش دانه های مربوط به کهنه بچه

در موارد زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید :

- اگر به درمان های رایج در 3 تا 5 روز جواب نداد .
- جوش ها حاوی مایع زرد رنگ باشند .
- روز به روز بد تر شوند
- با علائمی مانند تب و بی حالی همراه باشد .

کارکرد مزاج کودک

همچنان که تغذیه کودک با غذای جامد جلوتر می رود ، مدفوع کودک هم دچار تغییراتی می شود . گاهی حالت شل و آبکی به خود می گیرد .

- این وضعیت ، اگر همراه با مسئله ای غیر معمول مانند خارش و سوزش یا اسهال نباشد ، تغذیه را به همین طریق ادامه دهید . دستگاه گوارش کودک خود را با وضعیت تازه ، سازگار خواهد کرد.
- اگر همراه با سوزش و خارش و ناراحتی باشد ، مقدار سبزیجات را کمتر کنید .

نوزادان به طریق بسیار متفاوت از یکدیگر ، خزیدن را شروع می کنند ( بنابراین لازم نیست آنها را با یکدیگر مقایسه و یا روش خاصی را به آنها تحمیل کنیم)

کفش

در این سن ، نیازی به خریدن کفش برای نوزاد ندارید . در این دوره فقط جوراب برای حفاظت از پاهای کودک کافی خواهد بود.

گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، مهندس ابراهیمی
منبع: www.webmd.com

خواب

نوزادان معمولاً هر بار که شیر می خورند ، می خوابند تا وقتی دوباره برای شیر خوردن بیدار شوند . بنابراین مادران می توانند بر اساس این وضعیت برنامه ریزی کنند.

- میزان خواب و زمان بیدار شدن نوزادان را تخمین بزنید و در این میان برای کارهای دیگر خود برنامه ریزی کنید .
- تا قبل از 3 ماهگی سعی نکنید برای خواب شبانه نوزاد برنامه ریزی و یا او را مجبور کنید .
- در خلال شب او رابرای شیر دادن از خواب بیدار نکنید . مگر پزشک دستور خاصی داده باشد .
- به خاطر داشته باشید که این دوره می گذرد و نوزادان از 4 ماهگی تقریباً در تمام طول شب می خوابد و شما آسوده تر خواهید شد .

حمام کردن

حمام کردن بچه را از سر شروع و با سر به پایان برسانید . یعنی اول به کمک دستان خیس و یک دستمال نرم از جنس کتانصورتش را شسته و جرمهای چشم و بینی او را پاک کنید . سپس بدنش را بشویید . وقتی کار شستشوی بدن تمام شد ، با شامپوی مخصوص کودک سر او را بشویید . مراقب باشید کف شامپو به چشمانش نفوذ نکند ( از گریه بچه دستپاچه نشوید و سعی کنید با یک دست او را مطمئن نگه دارید . البته مادربزرگها این کارها را با مهارت زیاد انجام می دهند ! )

عفونت گوش

معمولاً بچه ها تا سن 7 ماهگی دچار عفونت گوش می شوند و بیشترین احتمال ابتلا ، در دو هفته اول است ( البته عموماً مشکل خاصی ایجاد نمی شود ) با این حال در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید .

- اگر نوزاد گوشش را مدام بمالد و دستکاری کنید .
- اگر نوزاد تب داشته باشد .
- وقتی آن را می خوابانید گریه و بی قراری کند .
- ترشحات غلیظ و زرد رنگ در گوش ها داشته باشد .

شیر دادن

در این سن بهتر است وقتی که بچه گرسنه است به او شیر بدهید . او به قدر کافی شیر می خورد اگر :

- هر روز بین 4 تا 6 بار پوشک را خیس و حداقل یک بار مزاجش کار نکند .
- پس از شیر خوردن سرحال و راضی بوده و خوب بخوابد و در بیداری هوشیار و سرحال باشد .
- به طور طبیعی وزنش افزایش پیدا کند .
- همچنان که نوزاد رشد می کند ، میزان شیر خوردن وی در هر نوبت بیشتر می شود و در نتیجه فواصل بین دو وعده شیرخوردن او هم طولانی می گردد .

بازی

نوزادان از بدو تولد صدای مادر را تشخیص می دهند ، اما در این زمان بیشتر و بیشتر حساس می شوند و به صدای مادر جواب می دهند . او در این سن لبخند می زند و حتی ممکن است با صدای بلند بخندد ( و با خنده های خود چنان لذتی به مادر می بخشد که تمام خستگی های این دوران را فراموش می کند ) با کودک بازی کنید ، کودک کم کم به بغ بغ کردن و صدا در آوردن می پردازد و ناراحتی خود را با جیغ زدن و غر زدن نشان می دهد . گاهی از دهان خود حباب هایی را بیرون می فرستد و شما و خود را سرگرم می سازد . تا می توانید با او همکلام شوید.

مراقبت کردن

کودکان کم کم بازیگوش می شوند و نیاز به مراقبت بیشتری دارند، با این حال موارد زیر را حتماً رعایت کنید .

- هرگز از لباس یا اسباب بازی های بند دار استفاده نکنید و شال گردن دور گردن بچه نپیچید .
- هرگز از لباسهایی که دکمه یا چیزهای تزئینی ریزی داشته باشند، استفاده نکنید. زیرا ممکن است کودک آنها را جدا کرده و در دهانش بگذارد.
- اشیاء خرده ریز متعلق به اسباب بازی کودکان بزرگتر را از دسترس او دور کنید.

حمام کردن

- سر و صورت نوزاد را با یک پارچه یا تنظیف نرم تمیز کنید . جرمهای اطراف چشم و بینی را به همین شیوه تمیز کنید.
- به کمک یک اسفنج نرم بدن نوزاد را تمیز کنید . او را داخل وان غوطه ور نسازید.
- موهای بچه را آخر سر بشویید . شامپو مخصوص بچه استفاده کنید. نوزاد را مستقیم زیر دوش آب نگیرید . این روش را ادامه دهید تا روزی که بند ناف بیفتد.

ایمنی

این چهار نکته را حتماً به خاطر بسپارید :

- در اتومبیل حتماً از صندلی مخصوص کودک استفاده کنید .
- او را در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار ندهید . موقع بیرون بردن از کلاه یا چتر استفاده کنید .
- او را هیچ گاه برای بازی ، بالا و پایین نیندازید و یا شدیداً تکان تکان ندهید . این کارها ممکن است به مغز و چشمان وی آسیب برساند .
- او را هیچ گاه تنها در اتاق یا تختش یا در بلندی که احتمال غلتیدن و سقوط کردنش باشد ، رها نکنید .

مراقبت از بند ناف

بند ناف در عرض چند روز تا چند هفته می افتد . اما لازم است تا آن موقع مراقبت های لازم را به عمل آورید .

- حمام کردن نوزاد با اسفنج و پارچه ظریف نمدار به جای استفاده از وان
- بیخ ناف را هر روز به کمک پنبه مرطوب در آب و صابون به آرامی تمیز کنید و سپس خشک کنید و یا باز بگذارید تا خودش خشک شود .
- قنداق را پایین تر از بند ناف ببندید تا نوزاد اذیت نشود .
- اگر هر گونه ناهنجاری مانند قرمزی ، یا افتادگی پوست در اطراف بند ناف دیدید به پزشک مراجعه کنید .

واکسیناسیون

کودکان طبق یک برنامه مرتب بایستی واکسینه بشوند. بعضی از این واکسن ها در بدو تولد در بیمارستان به او تزریق می شود . پزشک یک کارت مخصوص واکسن به شما می دهد که برنامه واکسن ها و نمودار سلامت کودک در آن بر حسب سن رسم شده است . واکسن های زیر را معمولاً به کودکان در دوره ها و زمان های خاص تزریق می کنند :

- روتا ویروس Rota Virus
- آنفولانزای هموفیلی Haemophilus Influenzae
- دیفتری – کزاز – سیاه سرفه ( اصطلاحاً واکسن سه گانه )
- مننژیت Pneumococcus
- فلج اطفالPolio
- هپاتیت B

رشد و هماهنگی حرکتی

نگاههای کنجکاو و جوینده نوزاد و مهار او در کنترل دستانش ، هیجان انگیز است . در عرض 6 هفته او می تواند دستانش را به حالت گره کرده در هوا نگه دارد بینایی او تقویت شده و به دستانش توجه می کند . با حرکات وجنب و جوش خود ، همه را مجذوب می سازد . وقتی دستانش را به سمت دهانش می برد ، دیگر توانسته است که هماهنگی میان دست و چشم را ایجاد کند .

بازی

نوزاد در این سن کم کم بازیگوش می شود . هر چه با او بیشتر بازی کنید ، او سر حال تر و خوشحال تر می شود . بازیهایی بکنید که او را با استفاده از دستانش تشویق کنید .

- در حین بازی با او حرف بزنید تا مهارتهای گفتاری او نیز افزایش یابد ، دستهایش را بگیرید و بازی کنید . ولی با احتیاط این حرکتها را بکنید ، زیرا دستهای او هنوز ضعیف و آسیب پذیر است .
- اجازه بدهید او به سمت اسباب بازی خود حرکت کند و آن را جستجو کند.

تب

بهترین روش اندازه گرفتن دمای بدن کودک ، گذاشتن دماسنج در مقعد اوست . در اوایل او اصلاً متوجه این کار هم نمی شود . برای این کار:

- دماسنج را کمی با ژل پترولیوم یا دیگر چرب کننده های مجاز ، کمی چرب کنید .
- بچه را به روی شکم بخوابانید و دماسنج را به اندازه 1 تا 2 سانتی متر در مقعد او فروکنید .
- اگر دمای بدن کودک 38 درجه سانتیگراد یا بیشتر بود ، به پزشک مراجعه کنید .

حمام کردن

در زیر چند نکته را جهت یاد آوری ذکر می کنیم :

- کودک را روی یک دست خود خوابانده و با دقت نگهدارید .
- از آب و صابون مناسب استفاده کنید .
- اگر نوزاد دختر است ، واژن را از بالا به پایین بشویید .
- چین ها و کشاله ران را به خوبی تمیز کنید .
- او را پس از حمام ، کاملاً خشک کنید.

جوش دانه ها

جوش دانه ها ، علاوه بر سر نوزاد ، در پاهای او دیده می شوند . زائده های فلس مانند و ناهموار در قسمت کشاله ران هم ممکن است مشاهده شوند که باعث ایجاد قرمزی در آن ناحیه می گردند . علل ایجاد این جوش دانه ها در فرق سر و بدن نوزادان هنوز کاملاً شناخته نشده است . ولی در نوزادان معمولاً تا 3 ماهگی دوام می آورند . با پزشک مشورت کنید تا در صورت نیاز درمان مناسب را انجام دهید .

حرکت

نوزاد در این سن ، پاهای خود را با تسلط بیشتری حرکت می دهد . او می تواند پاهایش را بالا نگهدارد و یا با علاقه به تشک خود لگد بزند . این کارها پاهای او را قوی می سازد و او را برای سینه خیز رفتن و یا راه رفتن آماده می کند . پس از این سن نوزاد تقریباً می تواند وزن خودش را تحمل کند و می توان او را روی پاهایش ایستاند.

گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، مهندس ابراهیمی
منبع: www.webmd.com