مدیریت و درمان HCV

برای یک بیمار آلوده به HCV چه درمانی می توان ارائه کرد ؟   
اشخاص HCV مثبت از طریق ارائه مشاوره های لازم بایستی نسبت به بیماری خود آگاهی های لازم را کسب کنند . آنها باید آزمایشهای لازم را به عمل آورند . از نظر نارسایی مزمن کبدی پیوسته تحت مراقبت باشند و در صورت وخیم تر شدن وضعیت کبد ، تحت درمان قرار بگیرند . در صورت لزوم واکسن هپاتیت  Aو B را دریافت کنند . 

چه وقت یک متخصص لازم است به یک بیمار HCV مشاوره بدهد ؟
هر پزشکی که یک بیمار HCV را تحت درمان دارد ، بایستی کلیه مسائل مربوط به مراقبت از یک بیمار HCV مثبت را ، آموزش دیده باشد . این آموزش شامل آشنایی با داروهای داخلی و آشنایی با متخصصین مربوط مانند متخصص عفونی ، گوارش ، کبد می گردد .

چه درمانی برای HCV مزمن وجود دارد ؟
یک درمان ترکیبی با اینترفرون پگی لیت و ریباورین پیشنهاد می گردد . در نتیجه این درمان ، پاسخ آزمایشی مبنی بر عدم مشاهده HCV در خون بیماران ، 24 هفته پس از شروع درمان ، 40 تا 80 درصد خواهد بود . ( بیش از 50 درصد برای بیماران آلوده به HCV از نوع ژنوتیپ 1 و بیش از 80 درصد برای بیماران آلوده به HCV از نوع ژنوتیپ 2 و 3 ) درمان ترکیبی با استفاده از اینترفرون و ریباورین را FDA برای کودکان 3 تا 18 سال تأیید کرده است . جدیداً با افزودن مهار کننده های پلی مراز و پروتئاز به درمان ترکیبی استاندارد ، نتایج بهتری به دست می آید .

چند نوع HCV با ژنوتیپ های گوناگون وجود دارد  ؟
HCV دستکم با 6 نوع ژنوتیپ (6-1 ) و بیش از 50 زیر شاخه شناسایی گردیده است . در آمریکا ژنوتیپ 1بیشترین شیوع را دارد .

آیا ضروری است یک بیمار HCV مزمن از نظر ژنوتیپ ویروسی بررسی گردد ؟
بله ، با توجه به وجود 6 نوع ژنوتیپ ( Viral genotyping) و 50 زیر شاخه از ویروس هپاتیت c تعیین نوع ژنوتیپ برای درمان بیمار مفید خواهد بود . با دانستن نوع ژنوتیپ ، پاسخ بیمار به درمان را بهتر می توان ارزیابی کرده و دوره درمان را تعیین نمود .

بیماران آلوده به ژنوتیپ های 2 و 3 ، تقریباً 3 برابر بهتر از بیماران ژنوتیپ1 ، به درمان با اینترفرون آلفا یا درمان ترکیبی اینترفرون آلفا و ریباورین ، پاسخ مناسب را می دهند .

وقتی از درمان ترکیبی استفاده می شود ، طول درمان ، به  ژنوتیپ HCV بستگی دارد . برای بیماران ژنوتیپ 2 و 3 ، یک دوز ترکیبی 24 هفته توصیه می شود . در حالیکه برای ژنوتیپ 1 ، این دوره 48 هفته خواهد بود .

 وقتی یکبار نوع ژنوتیپ مشخص شده باشد ، نیازی به آزمایش مجدد نیست . زیرا ژنوتیپ ویروس در طول دوره آلودگی فرد ، تغییر نمی کند . 

آیا یک فرد آلوده می تواند همزمان به چند نوع ژنوتیپ HCV آلوده گردد ؟
اگر بیمار رفتارهای پرخطر داشته باشد ، این امر امکان پذیر ، ولی بسیار نادر است .

آیا هپاتیت C مزمن فقط بر روی کبد اثر می گذارد ؟

در تعداد اندکی از بیماران ، عوارض HCV مزمن ، فقط به کبد محدود نمی شود . البته این امر به نوع پاسخ سیستم ایمنی بیمار بستگی دارد . پاره ای از شرایط به شرح زیر است :

- احتمال ابتلا به دیابت ، در بیماران HCV ، سه برابر بیشتر است .

- گلومرولونفریتیس ( Glomerulonephritis) یک نوع ناراحتی کلیوی ناشی از التهاب کلیه ها .

- وجود پروتئینهای غیر طبیعی در خون Essential mixed cryoglobulinemia

- Non-Hodg kius Lymphoma که در بیماران HCV مکرراً مشاهده می گردد.

- Prophyria cutanea tavda

ارائه مشاوره به بیماران 

چه نکاتی لازم است به بیماران آلوده به HCV مثبت ، آموزش داده شود ؟

- این بیماران باید بدانند که هرچند با احتمال ضعیف ، ولی امکان انتقال آلودگی به شریک جنسی آنها وجود دارد .

- وسایلی مانند مسواک ، شانه ، تیغ و .. نباید به صورت مشترک استفاده شود.

- هرگونه بریدگی یا زخم روی پوست ، باید به صورت کامل پوشیده شود تا از آلودگی پیشگیری گردد .

- از طریق خون ، عضو یا بافت های اهدایی و ... امکان انتقال HCV به دیگران وجود دارد .

- HCV از طریق سرفه ، عطسه ، دست دادن ، در آغوش گرفتن ، منتقل نمی گردد .

- به بیماران توصیه می شود که به گروهها و انجمن های مردمی حمایت از بیماران به پیوندند .

بیماران HCV مثبت چه نکاتی را در رابطه با محافظت از کبد خود لازم است بدانند؟

- این بیماران قبل از مصرف هر دارویی ، بایستی یا یک متخصص کبد ، مشورت کنند .

- ابن بیماران بایستی از نوشیدن الکل پرهیز کنند .

آیا بیماران HCV مثبت بایستی از کارکردن در برخی مشاغل منع شوند ؟
خیر ، این بیماران را نباید به خاطر HCV مثبت بودن از از مشاغل خود و یا از مدرسه و سایر مکانهای عمومی ، منع کرد .

هپاتیت C و شاغلین امور بهداشتی و درمانی

خطر آلوده شدن از طریق سرسوزنهای آلوده برای این افراد چقدر است ؟
بعد از هر تماسی با سرسوزن یا وسیله آلوده به خون HCV مثبت ، احتمال انتقال HCV به شخص ، حدود 8/1 درصد ( در حدود 0 تا 10 درصد ) است .

غیر ازخراش های ناشی از سر سوزن ها ، آلودگی از طرق دیگری نظیر پاشیدن خون به چشم ها ، به چه میزان انتقال می یابد؟
گرچه چندین مورد از آلوده شدن افراد از طریق پاشیدن خون به چشم ها گزارش شده ، اما خطر انتقال از این طریق بسیار پایین است . با این حال از این خطرها باید جلوگیری کرد . کلیه شاغلین  امور بهداشتی بایستی از نکات لازم برای پیشگیری آگاه باشند . بر حسب موقعیت ، رعایت احتیاطات لازم و استفاده از تجهیزات مناسب مانند : ماسک و نقاب و ... لازم است .

چه برنامه هایی برای آزمایش و کنترل وضعیت این شاغلین لازم الاجرا است ؟

1- انجام آزمایش پایه ، آنتی HCV بر روی ناقل اصلی لازم است .

2- برای شخصی که با ناقل اصلی ارتباط داشته ، انجام آزمایشهای زیر لازم است :

       - انجام آزمایش آنتی HCV و میزان ALT

       - هر 4 تا 6 ماه ، آزمایش آنتی HCV و ALT تکرار شود . اگر آلودگی به HCV به تازگی روی داده باشد ، آزمایش HCV RNA در 4 تا 6 هفته اول باید به عمل آید .

3- تأیید نتایج آزمایشات ، با آزمایشات آنتی HCV قبلی و نتایج آنها مانند مثبت بودن enzyme immunoassay

آیا شاغلین امور بهداشتی و درمانی که HCV مثبت هستند ، لازم است از ادامه کارشان منع گردند ؟
خیر ، احتمال انتقال HCV از این افراد به بیماران ، بسیار پایین است . تمام کارکنان امور بهداشتی و درمانی اعم از آنهایی که  HCV مثبت هستند ، باید نکات بهداشتی مانند شستشوی مرتب دست ها ، استفاده از ماسک های مناسب و .... را با توجه به استانداردهای مربوط رعایت کنند .

بارداری و HCV

آیا زنان باردار به طور منظم باید از نظر آنتی HCV ، آزمایش بشوند ؟
خیر ، چون زنان باردار ، تفاوتی از نظر احتمال آلوده شدن به HCV ، با زنان غیر باردار ندارند . فقط آن گروه از زنان باردار باید مرتب آزمایش آنتی بادی HCV به عمل آورند که در معرض عوامل خطرناک آلودگی به HCV قرار دارند .

خطر سرایت HCV از مادر آلوده به نوزاد در حین تولد ، چقدر است ؟
 تقریباً 4 درصد نوزادانی که مادران آنها HCV مثبت هستند ، هنگام تولد ، آلوده می شوند . انتقال آلودگی هنگام زایمان صورت می گیرد و راهی برای پیشگیری از این مسئله وجود ندارد . اگر هنگام زایمان ، HCV در خون مادر وجود داشته باشد و یا مادر به یک بیماری عفونی دیگر مانند HIV آلوده باشد ، خطر آلودگی نوزاد هنگام زایمان ، 2 تا 3 برابر افزایش می یابد . بیشتر نوزادانی که در هنگام زایمان به HCV آلوده می شوند ، حتی در دوران خردسالی ، دارای علامت نیستند .

آیا لازم است که یک زن باردار را از شیر دادن منع کرد ؟
خیر ، هیچ دلیلی وجود ندارد که از طریق شیر دادن ، HCV به نوزاد منتقل گردد . به هر حال ، مادران HCV مثبت ، باید نکات بهداشتی را هنگام شیر دادن رعایت کنند . به عنوان مثال باید نوک پستان آنها زخمی یا خونی نباشد .

نوزادانی که مادران HCV مثبت دارند ، چه وقت باید از نظر آلودگی تحت آزمایش قرار بگیرند ؟
کودکان باید تا قبل از 18 ماهگی از نظر آنتی HCV ، مورد آزمایش قرار بگیرند . اگر دانستن آلودگی ضروری بود ، باید آزمایش HCV RNA در 1 تا 2 ماهگی به عمل آید . آزمایش HCV RNA بایستی مجدداً تکرار شود ، صرف نظر از اینکه ، نتیجه آزمایش قبلی چه بوده است .

مهندس ابراهیمی، مجله پزشکی مادر
منبع : www.cdc.gov/Hepatitis