هپاتیت A چیست ؟
تعریف کلینیکی هپاتیت A بر دو دسته از علائم استوار است :
1- دارای علائم مشخص باشد : تهوع ، تب ، بی اشتهایی ، ناراحتی یا درد شکمی .
2- افزایش سطح سرمی آمینوترانسفریزها .
با توجه به اینکه علائم کلینیکی هپاتیت ها ، برای همه انواع آن ، تقریباً یکسان است ، بنابراین برای تشخیص نوع هپاتیت A حتماً بایستی از آزمایش خون برای مشاهده Igm که آنتی بادی ویروس هپاتیت A است ، استفاده کرد .
مشترکات آلودگی به (HAV) هپاتیت A در آمریکا کدام ها هستند ؟
از وقتی که واکسن هپاتیت A در سال 1995 تولید شده تاکنون از تعداد مبتلایان به میزان 92% کاسته شده است . در سال 2007 تعداد 2979 بیمار مبتلا به (HAV) گزارش شده است . این نسبت تقریباً 1/100000 است که کمترین میزان گزارش شده تاکنون می باشد .
HAV چگونه انتقال می یابد ؟
1- از شخص بیمار به شخص دیگر به وسیله تماسهای مستقیم و رو در رو می تواند منتقل شود . افراد خانواده ، همسر یا شریک جنسی فرد بیمار در معرض خطر هستند .
2- از طریق آلوده شدن غذاهای آماده که پخته نمی شوند ، یا غذاهایی که در درجه حرارت های پایین پخته می شوند و آب آشامیدنی و دیگر نوشیدنی های آلوده می توانند موجب انتقال شوند .
چه کسی در معرض خطر بیشتری قرار دارد ؟
- مسافرانی که به کشورهایی با میزان بالای شیوع این بیماری ، سفر می کنند .
- مردان هم جنس باز
- افراد معتادی که از سرنگ های مشترک جهت تزریق مواد ، استفاده می کنند .
- افرادی با عارضه های لخته خونی (Clotting factor disorders )
- کسانی که با جانوران پستاندار مستعد ابتلا به HAV سر و کار دارند .
علائم و نشانه های HAV چیستند ؟
برخی ، به ویژه کودکان ، در صورت ابتلا علامتی ندارند . وقتی علائم ظهور می کنند به سرعت شدت می یابند و به صورت زیر خود را نشان می دهند :
- تب
- بی اشتهایی Loss of appetite
- خستگی Fatingue
- تهوع
- استفراغ
- درد شکمی
- مدفوع به رنگ خاک رس در می آید .
- درد مفاصل
- Jaundice
در کودکان زیر 6 سال ، 70% آلودگیها ، بی علامت است. اگر بیماری بروز کند معمولاً با زردی (Jaundice) همراه نیست. در کودکان بزرگتر و بزرگسالان ، آلودگی معمولاً علامت دار است . در بیش از 70% از آنها زردی مشاهده می شود .
چه مدت طول می کشد تا نشانه های بیماری بروز کند ؟
معمولاً در کمتر از 2 ماه نشانه ها بروز می کنند. اما در 10 تا 15 درصد افراد آلوده این مدت تا 6 ماه هم طول می کشد .
دوره نهفته بیماری چقدر است ؟
معمولاً این دوره حدود 28 روز ( در محدوده 15 تا 50 روز ) می باشد .
HAV در محیط خارج چه مدت زنده می ماند ؟ به چه طریق از بین می رود ؟
این ویروس در محیط خارج از بدن ، می تواند زنده بماند . این ویروس اگر در درجه حرارت 85 درجه سانتیگراد ، به مدت بیش از یک دقیقه قرار بگیرد ، از بین می رود . این ویروس می تواند از طریق غذاهای آماده ، انتقال یابد . استفاده صحیح از کلر برای ضدعفونی کردن آب ، این ویروس را از بین می برد .
آیا HAV می تواند مزمن باشد ؟
خیر ، HAV نمی تواند مزمن باشد .
آیا کسی که قبلاً HAV گرفته ، مجدد به آن مبتلا می شود ؟
خیر ، Igm آنتی بادی HAV که در خون فرد بیمار ساخته می شود ، برای او در طول زندگی مصونیت ایجاد می کند .
چگونه می توان از HAV پیشگیری کرد ؟
به کمک واکسیناسیون در دو نوبت ، می توان به طور موثر نسبت به این بیماری مصونیت ایجاد کرد . این واکسن در آمریکا برای اشخاص از 1 سال به بالا تزریق می شود . به افراد در معرض خطر آلودگی و یا افرادی که در اثر آلودگی دچار عوارض شدیدتری ممکن است بشوند ، تزریق این واکسن توصیه می گردد .
Immune Globulire - IG نیز برای دوره کوتاه مدت (حدود 3 ماه) می تواند باعث مصونیت شود . IG را باید در دو هفته اول آلودگیT تزریق کرد . به کمک رعایت دقیق بهداشت فردی نیز می توان از این بیماری پیشگیری کرد . شستشوی دست ها پس از توالت رفتن ، پس از تعویض پوشک بچه و قبل از خوردن غذا در کاهش خطر آلودگی ، بسیار موثر است .
واکسیناسیون هپاتیت A
واکسیناسیون هپاتیت A برای چه کسانی ضروری است ؟
- همه کودکان 1 ساله .
- به کسانی که احتمال آلوده شدنشان بالا است .
- برای کسانی که شرایط مستعدی برای خطرناک شدن بیماری ، در صورت آلوده شدن دارند .
- کلیه کسانی که مایل به افزایش سطح ایمنی خود می باشند ، توصیه می شود .
به طور کلی برای گروههای زیر واکسیناسیون هپاتیت A توصیه می شود :
1- تمام کودکان 1 ساله ( یعنی بین 12 تا 23 ماهه ) کودکان بالای 2 ساله می توانند به طور معمول در صورت درخواست واکسینه شوند.
2- کودکان و نوجوانان 2 تا 18 ساله که در مناطق مستعد آلودگی به سر می برند .
3- اشخاصی که جهت دید و بازدید یا کار به کشورهایی که در آنها هپاتیت A شیوع بیشتری دارد ، مسافرات می کنند .
4- مردان هم جنس باز : انتقال ویروس A از مردی به مرد دیگر از طریق ارتباط جنسی مکرراً دیده شده است .
5- افراد معتادی که از سرنگ های مشترک استفاده می کنند .
6- اشخاصی که به نوعی با ویروسHAV سر و کار دارند مانند شاغلین آزمایشگاهها
7- اشخاصی که دارای بیماری های مزمن کبدی هستند ، زیرا در صورت ابتلا به بیماری هپاتیت A ممکن است شرایط بدتری پیدا کنند.
8- اشخاصی که احتمال لخته شدن خونشان بالا است .
کدام واکسن ها دارای تأییدیه هستند ؟
دو نوع واکسن به نام های HAVRIX و VAQTA مورد تایید هستند . یک نوع واکسن ترکیبی به نام TWINRIX که تلفیقی از واکسن ضد هپاتیت A,B است ، نیز مورد تأیید می باشد .
برنامه واکسیناسیون به صورت زیر است :
Licensed dosages and schedules for HAVRIX ® 1 | ||||
Age | Dose (ELISA units)2 | Volume (mL) | No. of doses | Schedule (mos)3 |
12 mos–18 yrs | 720 | 0.5 | 2 | 0,6-12 |
≥19 years | 1,440 | 1.0 | 2 | 0,6-12 |
| Licensed dosages and schedules for VAQTA ® 1 | ||||
Age | Dose (U.)2 | Volume (mL) | No. of doses | Schedule (mos)3 |
12 mos–18 yrs | 25 | 0.5 | 2 | 0,6-18 |
≥19 years | 50 | 1.0 | 2 | 0,6-18 |
| Licensed dosages and schedules for TWINRIX ® 1 | ||||
Age | Dose (ELISA units)2 | Volume (mL) | No. of doses | Schedule |
≥ 18 yrs | 720 | 1.0 | 3 | 0, 1, 6 mos |
≥ 18 yrs | 720 | 1.0 | 4 | 0, 7, 21–30 days + 12 mos3 |
واکسیناسیون برای چه مدت مصونیت ایجاد میکند ؟
تحقیقات نشان می دهند که واکسیناسیون در بزرگسالان 25 سال و در کودکان 14 تا 20 سال مصونیت به وجود می آورد .
آیا این واکسن را می توان با واکسنهای دیگر به طور همزمان استفاده کرد ؟
بله واکسن هپاتیت A را می توان همزمان به تمام واکسن های دیگر به کودکان تزریق کرد . فقط محل تزریق باید جدا باشد .
آیا یک فرد می تواند در نوبت اول از واکسن ساخت یک کارخانه و در نوبت دوم از واکسن ساخت کارخانه دیگر استفاده کند ؟
بله ، گر چه در این زمینه مطالعه ای انجام نشده است ، اما هیچ دلیلی برای موثر واقع نشدن هر دو واکسن وجود ندارد .
اگر واکسن نوبت دوم با تأخیر انجام شود چه اتفاقی می افتد ؟
در این صورت نوبت دوم را هر چه سریعتر باید تزریق کرد . نوبت اول نیاز به تجدید ندارد .
آیا در دوره بارداری می توان این واکسن را تزریق کرد ؟
بی عارضه بودن تزریق واکسن هپاتیت B در دوره بارداری کاملاً مشخص نیست . در هر حال با توجه به اینکه واکسن از ویروسهای غیرفعال ساخته می شود ، به طور نظری ، میزان خطرناک بودن آن پایین است . در هر حال تزریق این واکسن در زنان مستعد به بیماری هپاتیت A ، خطر بیشتری دارد .
آیا واکسن هپاتیت A را می توان به اشخاصی با سیستم ایمنی ضعیف مانند بیماران دیالیزی و ایدزی تزریق کرد ؟
بله ، زیرا این واکسن از HAV غیرفعال ساخته شده و نیازی به رعایت احتیاط خاص برای این بیماران ، ندارد .
کسانی که سابقه روشنی از تزریق واکسن ندارند ، دریافت احتمالاٌ یک دوز واکسن بیشتر برای آنها خطرناک نیست ؟
خیر ، در صورت نیاز ، دریافت یک دوز واکسن A یا B بیشتر از معمول ، عارضه ای ندارد .
آیا انجام آزمایشهای هپاتیت A قبل از واکسیناسیون لازم است ؟
این کار فقط برای گروهی از مردم ، آن هم برای کاستن از هزینه ها لازم است :
- کسانی که در جاهایی با نرخ بالای آلودگی متولد می شوند.
- کسانی که رفتارهای پرخطر داشته اند .
آزمایش قبل از واکسیناسیون را عموماً می توان برای همه افراد بزرگسال توصیه کرد .
آیا آزمایش پس از واکسیناسیون الزامی است ؟
خیر ، چون احتمال پاسخ بدن نسبت به تزریق بالاست . به علاوه همه روشهای مرسوم آزمایشگاهی ، توانایی آشکار ساختن آنتی بادی HAV پس از تزریق را ندارند .
چه گروههایی به طور متعارف ، نیازی به دریافت واکسن هپاتیت A ندارند ؟
- کارگران سرویسهای غذاخوری و رستورانها و فروشگاههای مواد غذایی .
- افراد شاغل در فاضلاب ها
- افراد شاغل در مراکز بهداشتی و درمانی ، زیرا به طور معمول بیماران آلوده در این مراکز ، تحت مراقبتهای ایمنی قرار می گیرند .
- کودکان زیر 12 ماه .
- افراد شاغل در مراکز نگهداری کودکان .
- دانشجویان پزشکی مستقر در مراکز درمانی .
هپاتیت A و سفرهای بین المللی
چه کسانی نیازمند دریافت واکسن هپاتیت A قبل از سفر به خارج از کشور هستند ؟
همه کسانی که قصد سفر به کشورهای پرخطر را دارند ، نیازمند دریافت واکسن IG می باشند . شهروندان کشورهای توسعه یافته در هنگام سفر به کشورهای در حال توسعه و یا جهان سوم ، نیازمند دریافت واکسن یا IG هستند .
برای کسب اطلاعات بیشتر به آدرس زیر مراجعه کنید :
WWW.cdc.gov/travel/yellowBOOkUCH4-HepA.aspx
چه مدت قبل از سفر باید واکسن را تزریق کرد ؟
اولین دوز باید هرچه زودتر قبل از شروع سفر تزریق شود . به طور کلی توصیه می گردد که واکسن HAV حدود 2 تا 4 هفته قبل از مسافرت تزریق شود . برای مسافرانی که فرصت کمتری دارند ، تزریق IG توصیه می گردد . به هر حال مطالعات نشان می دهد که تزریق IG و واکسن HAV در اشخاص تا 40 ساله در ایجاد مصونیت ، تأثیر یکسانی دارند . اصولاً تزریق یک دوز واکسن HAV قبل از هر مسافرتی می تواند در تأمین سلامتی افراد مفید باشد . به طور کلی به همه اشخاص مسن ، اشخاص دارای سیستم ایمنی ضعیف ، اشخاصی که دارای بیماری مزمن کبدی و کسانی که به دیگر بیماریهای مزمن مبتلا هستند، توصیه می گردد حداقل دو هفته قبل از مسافرت ، یک دوز واکسن هپاتیت دریافت کنند و همچنین به طور همزمان تزریق 0.02ml/kg) IG) را جداگانه انجام دهند .
اگر مسافران موفق به دریافت واکسن نشوند چه نکاتی را باید رعایت کنند ؟
این دسته از مسافران حتماً بایستی 0.02ml/kg) IG) را دریافت کنند . این کار ایمنی آنها را برای سه ماه تأمین می کند . مسافرانی که سفرشان بیش از 2 ماه طول بکشد ، بهتر است 0.06ml/kg) IG) دریافت کنند . این تزریق اگر سفر بیش از 5 ماه طول بکشد ، باید تکرار شود .
برای کودکان زیر 12 ماه ، در هنگام سفر چه می توان کرد ؟
برای این کودکان نیز تزریق IG توصیه می شود . زیرا واکسن HAV برای این گروه تأیید نمی گردد .
پیشگیری از هپاتیت A پس از آلوده شدن به ویروس
توصیه های لازم برای مقابله و پیشگیری از HAV چیستند ؟
تا همین اواخر به افراد تا 40 ساله ، تزریق IG توصیه می شد . از June 2007 ، تزریق واکسن HAV را نیز ، به این اشخاص توصیه کردند .
کسانی که به تازگی به HAV آلوده شده اند و قبلاً واکسن دریافت نکرده اند ، بهتر است که هر چه سریعتر یک دوز واکسن 0.02ml/ccg) IG) تزریق کنند . این توصیه ها بسته به سن و وضعیت سلامتی اشخاص فرق می کنند :
- برای اشخاص سالم ، به دلیل روشن نبودن میزان تأثیر واکسن HAV ، تزریق IG توصیه می شود . میزان خطر شیوع بیماری از این افراد ، در تصمیم گیری برای انتخاب واکسن و IG موثر است.
- برای کودکان زیر یک سال ( زیر 12 ماه ) اشخاص با سیستم ایمنی ضعیف ، اشخاص با بیماری مزمن کبدی ، اشخاص دارای حساسیت نسبت به واکسن HAV ، تزریق IG توصیه می شود .
چه کسانی پس از آلودگی به ویروس HAV نیازمند انجام اقدامات محافظتی یعنی تزریق واکسن یا IG هستند ؟
- اشخاصی که در تماس نزدیک با فرد آلوده هستند ، شامل : اعضای خانواده و همسر یا شریک جنسی و کسانی که از وسایل مشترک با فرد آلوده ، استفاده می کنند .
- افراد شاغل در مراکز مراقبت از کودکان و سالمندان
- تمامی افرادی که قبلاً واکسن دریافت نکرده اند در صورتیکه چند نفر از شاغلین یا کودکان به HAV آلوده شده باشند .
- افراد شاغل در مراکز مراقبت از کودکان بزرگسال که نیاز به تعویض پوشک ندارند . در این مراکز فقط افرادی که با کلاس آلوده سر و کار دارند ، نیاز به تزریق واکسن یا IG دارند .
- اگر هپاتیت به بیرون سرایت کرد ، یعنی بیش از دو یا سه خانواده درگیر شده باشند . کسانی که از کودکان خردسال مراقبت می کنند ، لازم است که واکسن یا IG دریافت کنند .
- افرادی که از یک منبع مشترک مانند یک غذای آلوده استفاده کرده باشند یا به آن دست زده باشند ، معمولاً در آشپزخانه و محل های تهیه غذا ، این اتفاق روی می دهد . در مکانهای عمومی مثل کافه تریاها بایستی بیشتر به این مسئله توجه شود .
اگر یک فرد آلوده به HAV در مدرسه یا بیمارستان یا محل کار دیده شود ، چه باید کرد ؟
اگر فقط یک فرد مشاهده شود و منبع آلودگی خارج از آن محیط باشد ، تزریق واکسن یا IG به همه توصیه نمی شود . در این حالت ، رعایت نکات بهداشتی و نظافت شخصی تأکید می گردد .
باری ، در صورت مشاهده شیوع هپاتیت A ، به اشخاصی که واکسن هپاتیت A را قبلاً دریافت نکرده اند و یا افرادی که در تماس نزدیک با ناقلین هستند ، تزریق واکسن HAV یا IG توصیه می شود .
مجله پزشکی مادر
منبع : www.cdc.gov/Hepatitis