همه چیز درباره دیابت - بخش سوم

درمان افت شدید قند خون

وقتی احساس می کنید که میزان قند شما پایین است و ممکن است دچار هیپرگلیسیمی بشوید ، در اینصورت لازم نیست تا اندازه گرفتن قند خونتان صبر کنید ، بهتر است که یک لیوان آب قند بخورید . پس منتظر نمانید ، اول درمان، بعد آزمایش قند خون!!
نوشیدن یک لیوان شیر هم خوب است . از سویی ، قرص هایی حاوی قند جذب سریع در داروخانه ها یافت می شود . بهتر است از این قرص ها بهمراه داشته باشید . انتظار می رود که 10 تا 15 دقیقه پس از مصرف آب قند ، میزان قند شما ترمیم شود ، اگر پس از این مدت اندازه گیری ، سطح آن را همچنان پایین نشان بدهد ، باز هم میتوانید مقداری آب قند ، یا چیز شیرینی میل کنید . پزشکان به بیمارانی که انسولین تزریق می کنند ، اکیدا توصیه می کنند که همیشه بهمراه خود مقداری آب نبات ، بسته شکر و . . .  داشته باشند ، تا در صورت احساس علائم هیپرگلیسیمی ، فورا مصرف کنند. 

فوریت های دیابت

- هیپرگلیسیمی

با توجه به اینکه بیماران دیابتی در صورت هیپرگلیسیمی ، ممکن است که هوشیاری خود را از دست بدهند ، بنابراین اکیدا" توصیه می شود که بهمراه خود بر چسب هایی مبنی بر دیابتی بودن داشته باشند تا دیگران را در درمان آنها کمک کند . همچنین ضروری است که دوستان و بستگان این بیماران اطلاعات لازم را درباره چگونگی کمک به آنها بدانند . به بیمارانی که هوشیاری خود را از دست داده باشند ، در اولین گام ، بایستی گلوکاژن و یا ویال قندی داخل وریدی تزریق گردد.  

بیماران دیابت نوع 1 :

این بیماران، جعبه حاوی کمک های فوری را در منزل و محل کار بایستی داشته باشند . گلوکاژن قبل از مصرف باید مخلوط شود ، و اینکار را خود بیمار شاید نتواند انجام دهد ، بنابراین در منزل بهتر است سایر بستگان نیز تزریق آن را یاد بگیرند. به بیماران بیهوش هرگز مایعات ننوشانید و یا جسم جامد در دهانشان نگذارید .

- DKA یا کاهش شدید آب بدن ( DIABETIC KETOACIDOSIS )

اگر بیماران دیابت نوع 1 قند خونشان بسیار بالا برود ، این امر به از دست دادن آب بدن منجر می شود . این موضوع با آنکه قابل درمان و پیشگیری است ولی در غیر اینصورت می تواند ، منجر به کما و مرگ بیمار شود. وقتی انسولین در بدن بسیار کم باشد ، کتون KETONE ناشی از چربیها در سطح خون بالا می رود و این امر باعث اسیدی شدن خون می شود . در نتیجه کلیه ها با کار مداوم مقدار زیادی ادرار دفع می کنند که باعث کم آبی بدن می شود از سویی چون خود DKA باعث تهوع و استفراغ می گردد ، در نتیجه باعث کاهش مضاعف مایعات بدن شده و  امکان جایگزینی آن از طریق دهان نیز سخت می شود.

 علایم DKA عبارتند از : تشنگی ، تکرر ادرار ، تنفس سریع ، تهوع ، استفراغ ، خستگی ، درد شکمی ، و تنفس بد بو .
 اگر کم آبی بدن بیشتر شود ، فشار خون بیمار پایین می افتد ، همینطور که سطح قند خون بالا و بالا تر می رود ، فرد به کما می رود ، در اینصورت بایستی در کنار تزریق انسولین ، از طریق داخل وریدی مایعات هم تزریق شود.
البته با توجه به اینکه ظهور علائم DKA چند روز جلوتر شروع می شود و با اندازه گیری قند خون ، اندازه آن را می توان دانست ، در نتیجه پیشگیری از آن آسان است .
اگر میزان قند خون به بالای
300mg/dl برسد ، علائم DKA خود را نشان می دهند. همچنین با اندازه گیری میزان کتون در ادرار ، می توان از آن پیشگیری کرد . اندازه گیری کتون را براحتی می توان در خانه بکمک وسایل خاص انجام داد و در هر صورت بهتر است که در هنگام بیماریهای مختلف ، بویژه در دوران بارداری یا بروز احساس درد شکم ، یا تهوع و استفراغ ، سطح کتون را در ادرار خود اندازه بگیرید.
 
در صورت مشاهده پیشاپیش کتون در ادرار ، قبل از شروع DKA ، می توانید با نوشیدن مایعات زیاد و تزریق انسولین بیشتر ، از وقوع آن جلوگیری کنید .بهترین راه پیشگیری از DKA ، تزریق مرتب انسولین است حتی در هنگامی که غذا کمتر می خورید ؛ و سعی کنید سطح قند خون خود را در اندازه های مناسب نگهدارید .

- کمای هایپر اسمولار

بیماران دیابت نوع 2 بندرت به DKA ( کم آبی شدید ) دچار می شوند. اما گاهی میزان قند خون این افراد بشدت بالا می رود حتی تا 800mg/dl . این امر منجر به کما رفتن فرد می گردد.این عارضه اغلب در بیماران مسن بدلیل نقص در مصرف داروهای مربوط به قند خون ، بروز بیماریهای دیگر ، استرس یا تداخلات دارویی ، مشاهده می شود.اگر مشکل این بیماران بسوی بدتر شدن برود و علایم آن نظیر ، گیجی ، خواب آلودگی ، غش کردن و کما رفتن و در پی آنها کم آبی بروز کند ، شرایطی را پدید می آورد که به آن کمای هایپراسمولار می گویند. در این حالت بیماران حتما باید به بیمارستان انتقال یافته و در بخشICU تحت مراقبت های ویژه قرار بگیرند .  

- بارداری و دیابت

در گذشته زنان دیابتی در دوران بارداری ، به مشکلات زیادی گرفتار می شدند . اما امروزه خوشبختانه ، با پیشرفت های پزشکی ، این عوارض بسیار کاهش یافته است . و زنان دیابتی نوع 1و 2 نیز می توانند کودکان سالمی بدنیا آورند.

خطر های احتمالی

مشکلات ناشی از دیابت ، اغلب در دوره بارداری تشدید می شود. بعنوان مثال زنانی که نارسایی کلیوی یا بینای دارند ، در دوره بارداری ، این مشکل آنها می تواند افزایش یابد . گرچه بیشتر این مشکلات پس از زایمان کاهش می یابند ، اما این زنان در دوره بارداری ، حتما باید تحت نظر پزشک باشند. میزان بالای قند خون ، احتمال سقط جنین و یا نقص عضو آن را افزایش می دهد. وزن نوزادان این بیماران ، ممکن است از حد معمول بیشتر شده و زایمان را با مشکل رو برو سازد . این نوزادان مشکلات دیگری هم ، به هنگام تولد ممکن است داشته باشند ، مانند نارسایی ریوی ، یا پایین بودن میزان قند خون . 

- بارداری سالم

زنان باید قبل و در طول دوره بارداری ، با سعی و تلاش میزان قندخون خود را در محدوده های مجاز نگهدارند . این کار دشوار ولی ضروری است. این زنان موظفند که قبل از شروع دوره بارداری ، بکمک پزشک خود ، برنامه منظمی را برای کنترل میزان قندخون خود تدوین کنند . این برنامه بایستی شامل تغذیه ، ورزش و داروهای مصرفی باشد . هموگلوبین قندی این زنان در طول دوره بارداری بایستی کمتر از 7% باشد .   

دیابت دوره بارداری

معمولا 3 تا 5 درصد زنان باردار ، بویژه در ماه های آخر بارداری ، به دیابت مبتلا می شوند ، این نوع دیابت معمولا جنین را با خطر های زیاد ، رو برو نمی سازد. مشکل اصلی همان افزایش وزن نوزاد و نیاز به زایمان به روش رستمی (سزارین) است . این نوع دیابت معمولا" پس از زایمان ، برطرف می شود . اما اغلب پس از حدود 10 سال ، در نیمی از زنان عود می کند .آزمایش برای تشخیص این نوع دیابت ، معمولا به این صورت است که در هفته های 24 تا 28 حدود 50 گرم قند به بیمار خورانده می شود و پس از یک ساعت میزان قند خون اندازه گرفته می شود . اگر پس از یک ساعت ، میزان قند خون 140mg/dl یا بیشتر باشد ، ببماری دیابت تایید می شود. برای تایید نهایی باید این آزمایش حتما یکبار دیگر تکرار شود. در نوبت دوم بیمار باید 100 گرم قند بخورد.   

- برنامه ریزی پیشگیرانه

بیماری دیابت را نباید دست کم گرفت فرد مبتلا بایستی در طول زندگی خود نسبت به کنترل آن برنامه ریزی و دقت لازم را بعمل آورد. برنامه ریزی برای سالم ماندن می تواند یک زندگی طبیعی برای شما به ارمغان آورده و مشکلات ناشی از دیابت را به حداقل برساند . در اینجا چند اصل مهم را برای سالم زیستن یک بیمار دیابتی ذکر می کنیم: 

- برنامه کنترل میزان قند خون را مرتب تمرین کنید . 

- بطور منظم میزان قند خون خود را اندازه گیری کنید .  

- هر سه یا شش ماه ، میزان هموگلوبین قندی خود را اندازه گیری کنید . اگر باردار هستید ، دفعات این اندازه گیری را بیشتر کنید.  

- برنامه غذایی منظم و دقیقی را رعایت کنید . 

- مرتب ورزش کنید ، وزن خود را در اندازه مناسب نگهدارید. 

- مرتب به پزشک مراجعه کنید . پزشک هر بار باید فشار خون شما را اندازه گرفته و پاهایتان را معاینه کند. وضعیت کلیه ها بررسی شود.  

- هر از چندی ، متخصص چشم باید ، چشم شما را معاینه کند . 

- برای پرهیز از بیماریهای دیگر خود را در برابر آنفولانزا ، مننژیت و . . . واکسینه کنید. 

- مراقب پوست و پاهای خود باشید. تا از زخم ها و عفونت های مختلف پیشگیری کنید . 

- مرتب به دندان پزشک مراجعه کنید. 

- از رفتار های پر خطر بپرهیزید . 

- تا می توانید بر دانش و اطلاعات خود از بیماری دیابت بیفزایید. 

- گاه گاهی به کمک آزمایش ادرار میزان کتون را اندازه گیری کنید . میزان و نوع غذای خود را در مواقع بیماری و بی اشتهایی به کمک پزشک کنترل کنید. 

- هنگام مسافرت ، در بهمراه داشتن وسایل و داروهای مورد نیاز خود دقت های لازم را بعمل آورید . عاقلانه است که همیشه بیشتر از مقدار مورد نیاز خود را بردارید .

- در هنگام سفر های هوایی ، وسایل و داروهای خود را داخل یک چمدان ، گذاشته و کنار خود نگهدارید .  

- در سفر های طولانی مقداری آب نبات و بیسکویت همراه خود بردارید تا در صورت تاخیر در وعده های غذایی از آنها استفاده کنید . کلا قبل از سفر رفتن با پزشک خود مشورت کنید.  

مجله پزشکی مادر
ترجمه و تلخیص: www.aolhealth.com

 


توجه!
خوانندگان گرامی:همه مطالب این مجله،فقط به منظور افزایش معلومات شماست.برای تشخیص و درمان بیماری،حتما به پزشک خود مراجعه کنید.