درمان افتراقي ديابت در طب سنتي چين
بر اساس ساختار پيچيدة فيزيوپاتولوژيك بيماري ديابت كه با منظومة فلسفة مكانيستيك طب چيني آميخته شده است ،مراحل ديابت را از دوران پيش باليني تا سير پيشرفته آن به صورت زير تقسيم بندي مي كنند:
A) كمبود يين ؛ مرحلة پيش باليني
B) كمبود يين كه توليد حرارت داخلي مي كند؛ مراحل اولية باليني
C) نقص كاي ويين ؛ مراحل اولية عوارض ديابت
D) نقص كاي، يين ويانگ؛ مرحلة مياني عوارض ديابت
E) نارسايي كاي ، يين ويانگ؛ مرحلة پيشرفته ديابت
در هر كدام از اين مراحل و ميزان پيشرفت ديابت، داروها و نسخه هاي گياهي متفاوتي ارائه مي شود كه در حقيقت اساس درمان افتراقي ديابت در طب سنتي چيني را نشان مي دهد.
گياهان دارويي مفرد و مركب مختلف براي ديابت بر اساس افتراق سه نوع جيائو ( فوقاني – مياني – تحتاني) موجود مي باشد كه اصول درمان آنها با يكديگر فرق مي كند ( شما مي توانيد با كليك بر روي هر مورد به گياهان مفرد و فرمول ها و تغييرات آنها دسترسي پيدا كنيد)
- جيائو فوقاني : با چيرگي تشنگي ( كمبود يين شش)
اصول درمان : پاكسازي گرما و مرطوب كردن شش
- جيائو مياني: چيرگي گرسنگي ( كمبود يين معده)
اصول درمان : پاكسازي گرماي معده و ارتقاء مايعات بدن
- جيائو تحتاني : چيرگي با تكرر ادرار
1/ كمبود يين كليه
اصول درماني : تغذيه و تقويت يين كليه ، حذف گرماي كمبود
2/ كمبود يانگ كليه
اصول درماني : Tonify يانگ كليه، astringe ادرار
فرمولاسيون هاي داراي امتياز (Patent) طب گياهي چين
روش سنتي براي آماده سازي داروهاي چيني ، جوشاندن و جوشيدن گياهان خام در ظروف سفالين بر اساس دستورالعمل مشخص است. آماده سازي و مصرف دارو بين يك تا سه ساعت زمان مصرف مي نمايد. به منظور استاندارد سازي و افزايش مشاركت بيماران در مصرف ، فرمولاسيون دارويي اكنون در بيش از سي شكل مختلف عرضه شده اند. اين اشكال شامل قرص، پودر ، گرانول ، كپسول ، ژلاتين ، شربت ، چاي ، مايعات خوراكي ، اسپري ، كنسانتره ، تزريق و پلاستر مي باشند.
فرمولاسيون هاي چيني داراي امتياز كه اكنون براي درمان ديابت و عوارض آن كاربرد دارند به شرح ذيل معرفي مي شوند:
Reducing Sugur Tablets A -Jiang Tang Jia Pian
براي افرادي كه داراي سطح پايين انسولين هستند ولي هنوز توانايي توليد انسولين را دارند پيشنهاد مي شود. در درمان 405 بيمار ديابتي در بيمارستان گوانگ آن من، 5/76 در صد از بيماران بهبودي در تحمل قند را از خود نشان دادند.
Jade Spring Pill- Yu Quan Wan
براي درمان مراحل اولية ديابت ، زماني كه كمبود يين و خشكي چيرگي دارد بكار برده مي شود. در آخرين كار آزمايي باليني ، 79 درصد موارد بيماري با اين دارو وكاهش قند خون از خود نشان دادند.
Diabetes Pill - Xiake Wan
امروزه از اين دارو به صورت گسترده در بيمارستان هاي چين براي كاهش قند خون و درمان علائم ديابت استفاده مي گردد. اين دارو به ويژه در مواردي كه هنوز پانكراس تا حدي فعال است در درمان موارد خفيف ومتوسط ديابت، اثرات شگرفي دارد. اجزاء گياهي اين تركيب ، با عملكرد تغذيه كليه ها ويين Yin ، در افزايش كاي qi و ارتقاء توليد مايع بدن مفيد است.
Yu Yiao San 8805
براي باز آفريني فعاليت پانكراس و تكثير سلول هاي بتا طراحي شده است.
اين تركيب در تنظيم متابوليسم كاربوهيدرات ها نقش داشته و موجب بهبودي در گردش خون ، كاهش كلسترول و افزايش پاسخ ايمني مي شود.
Sugar-Reducing and Pluse-Invigorating capsul
در باز آفريني كاي qi ، تغذية يين ، تحرك خون و رفع ايستايي Stagnation نقش دارد. داراي اثرات ثابت شده بر روي بهبود سطح متابوليسم چربي، افزايش عملكرد جزاير لانگرهانس، كاهش قند خون و بهبودي در علائم ديابت مي باشد. اين فرمولاسيون، با داشتن گياهاني چون Astragali و Rhemanniae glutinosae در درمان عوارض عروقي ديابت با كاهش آنوكسي ماهيچة قلب ، افزايش فعاليت سمت چپ قلب ، تسريع در گردش خون به مغز ، مقاومت در مقابل انعقاد خون ، برداشت ترومبوز و اتساع سرخرگ هاي پا بسيار مؤثر است. اين تركيب همچنين داراي اثرات ثابت شده اي بر روي درمان مراحل اولية رتينوپاتي ديابتي و بيماري كليوي آنان مي باشد.
Ji Wei Ling Capsules
Zhong Ji Ling Powders
Jin Li Da Oral Liquds
Jin Li Da Powders
Tong Xin Luo Capsules
گروهي از تركيبات گياهي هستند كه توسط بخش اختصاصي تحقيقات پزشكي ديابت در بيمارستان ژيايوان Xi Yuaan براي درمان بيماري هاي عروقي – مغزي و نوروپاتي ديابتي استفاده مي شوند. بر اساس آمار، از 3690 مورد ثبت شده ، 2/92 در صد بيماران بهبودي نشان داده اند. خيلي از بيماران طوري سلامت خود را به دست آورده اند كه توانسته اند داروهاي غربي و انسولين خود را رها كنند.
عوارض ديابت و طب گياهي چين از منظر علمي
پروليفراسيون سلول هاي ماهيچه اي صاف عروق ، نقش مركزي در كلفت شدن اينتيما عروق دارد. مصرف خوراكي سايكو- كا – ريوكوتسو –بوريي – تو (SRB) به عنوان يك داروي سنتي چيني مي تواند از كلفت شدن اينتيما سرخرگ كاروتيد كه توسط بالون در رات هاي تغذيه شده با كلسترول صدمه ديده بودند جلوگيري كند. اثر مهاري SRB بر روي پروليفراسيون سلول هاي ماهيچه اي صاف، مهمترين اثر SRB در جلوگيري از كلفت شدن اينتيما عروق مي باشد. صدمه حاصل از بالون در اين مطالعه ، مانند فرآيند پاتولوژيك انسداد مجدد بعد از باز نمودن عروق كرونر از طريق زير پوستي است . از اين رو شايد اين دارو بتواند نقش درماني در جلوگيري از انسداد مجدد بعد از PTCA را داشته باشد.
اثر داروي گياهي سني چيني ، نيو – چي – شن – كاي – وان ، كه در ژاپن نيز براي درمان علائم نوروپاتي ديابتي مصرف مي شود، در يك كار آزمايي باليني بر روي ترشح اشك ، كراتوپاتي نقطه اي سطحي و حساسيت قرنيه اي بيماران ديابتي وابسته به انسولين بررسي كه نشانگر مؤثر بودن آن در بهبودي بيماري هاي سطحي كرة چشم در اين بيماران بود.
بررسي ارتقاء كاي qi و دفع بلغم در درمان عوارض ميكروواسكولار ديابت با استفاده از داروي تغيير يافتة ون – دان – تانگ نتايج قابل توجه اي را درمان عوارض ميكرواسكولار ديابت نشان داد.
اثرات درماني ريو- وي – تي – هوانگ – وان، كه تركيبي از عصارة 6 گياه چيني مي باشد بر روي افزايش توانايي جنسي حيوانات آزمايشگاهي ديابتي نيز بررسي شد كه نشانگر پتانسيل اين تركيب در درمان ايمپوتنسي ديابت مي باشد.
اثر كيشي – بوكوريو – گان ، به عنوان يك داروي سنتي كه در بالين به عنوان داروي نابود كنندة بيماري عروق استفاده مي شود بر روي جلوگيري از پيشرفت نفروپاتي ديابتي در رات هاي آزمايشگاهي كه از مدل هاي نفروپاتي ديابتي تبعيت مي كردند بكار گرفته شد كه نتايج نشانگر مؤثر بودن آن در كاهش پيشرفت صدمه به كليه در اين حيوانات آزمايشگاهي بود. در يك مطالعه ، 42 بيمار با نفروپاتي ديابتي با داروي جياوي – شن كاي – داي هوانگ تانگ مورد درمان قرار گرفتند. اثر درماني اين دارو در كاهش علائم و پروتئين ادراري بسيار چشمگير بود.
دريك بررسي ، استفاده از داروهاي گياهي چيني همراه با دبريدمان ساده توانسته است 35 پا را از 40 پا از آميوتاسيون نجات دهد. در يك كارآزمايي ديگر نيز با استفاده از داروهاي طب گياهي چيني ، نمرة تجمعي ميكروواسكولار بيماران با روش درماني استاندارد محاسبه شد كه نشانگر مؤثر بودن داروهاي طب گياهي چيني بود.
دکتر ایرج نبی پور