همه می دانند که بعضی از ارگان های بدن مانند:قلب ، مغز ، ریه ها ، کلیه ها و ... برای ادامه ی حیاتمان ضروری اند.
با اینکه کارت پستالی با عکس کلیه وجود ندارد ولی این ارگان همانند قلب، نقش بزرگی را در بدن ایفا می کند و برای ادامه ی زندگی حداقل به یکی از آنها نیازمندیم.
ما به طور طبیعی یک جفت کلیه داریم. آنها دقیقا شبیه لوبیا قرمزند و هر کدام حدود 13 سانتیمتر درازا و 8 سانتیمتر پهنا دارند(اندازه ی یک موس کامپیوتر). آنها در پشت، کمی بالاتر از باسن قرار گرفته اند. در زیر به برخی از وظایف این ارگان اشاره می کنیم:
پاکسازی
یکی از کارهای اصلی کلیه ها، تمیز کردن خون از مواد زائد است. این مواد از کجا می آیند؟ خوب، خون مواد مورد نیاز بدن را به جا های مختلف آن می رساند؛ واکنش های شیمیایی باعث شکسته شدن این مواد می شوند که بعضی از این مواد همان زائدات می باشند. دیگر زائدات نیز موادی هستند که بدن به اندازه کافی از آنها دارد. این جاست که کلیه ها وارد عمل می شوند.
ابتدا خون از طریق رگهای رِنال (در بدن هر چیز که به کلیه ها مربوط باشد رِنال گفته می شود). یک فرد متوسط ، حدود 1 تا 1.5 گالن خون در بدن دارد. این خون بیش از 400 بار در روز از صافی کلیه ها عبور می کند! بیش از یک میلیون فیلتر کوچکی که در هر کلیه وجود دارند کار تصفیه را انجام می دهند. این فیلتر ها که نفرونز نامیده می شوند آنقدر کوچکند که تنها با میکروسکوپ های قوی قابل مشاهده هستند.
مسیر ادرار
در ادامه، مواد زائد توسط کلیه ها با آب های اضافه ی بدن مخلوط شده، ادرار تشکیل می شود. ادرار از طریق رگ هایی به نام یوریتر به مثانه(کیسه ای که ادرار در آن نگه داری می شود) منتقل می شود. وقتی مثانه پر شود بدنتان به شما هشدار می دهد تا به دستشویی بروید. سپس ادرار توسط لوله های به نام یوریترا به بیرون از بدن منتقل می شود.
کلیه ها، مثانه و لوله های متصل کننده همگی ، دستگاه ادراری بدن را تشکیل می دهند.
حفظ تعادل بدن
کلیه ها وظیغه ی کنترل مایعات و مواد معدنی را نیز بر عهده دارند. این تعدل بدن را هموستاز نیز می گویند.
اگر آبی را که دریافت می کنید و آبی را که از دست می دهید را اندازه گیری کنید می بینید که کاملا با یکدیگز برابرند. آب بدن از طریق نوشیدنی ها، بعضی غذاها و میوه ها تامین می شود. از طرف دیگر بدن از طریق پوست(عرق کردن)، دهان، ادرار و مدفوع آب را دفع می کند.
وقتی احساس تشنگی می کنید، مغزتان به شما می گوید که مایعات بیشتری مصرف کنید تا بدن در حالت تعادل بماند. وقتی کمبود آب پیدا می کنید مغز با فرستادن هورمون هایی به کلیه ها می فهماند که آّب کمتری را فیلتر کنند و وقتی آب بدنتان زیاد باشد مقدار این هورمون ها را کم می کند تا کلیه آب بیشتری را بیرون بریزند.
ممکن است توجه کرده باشید که بعضی مواقع رنگ ادرارتان تیره تر از زمان های دیگر است. به یاد داشته باشد که ادرار مخلوطی است از مواد زائد(بیشتر اوره که زرد رنگ است) و آب اضافی است. هر گاه آب بدنتان به دلیل عرق زیاد و یا نوشیدن کم ، کاهش بیابد، در نتیجه آب کمتری با مواد زائد ترکیب شده و ادرار غلیظ تر و تیره تر می شود. در مقابل اگر آب بدن زیاد باشد رنگ ادرار نیز روشن تر است.
کلیه ها چه کارهای دیگری انجام می دهند؟
کلیه ها همواره مشغول کارند. در کنار تصفیه ی خون و برقراری تعادل مواد در بدن، کلیه ها همواره در حال واکنش به هورمون های مغز هستند و حتی در بعضی مواقع خود نیز هورمون هایی را می سازند. برای مثال در مواقع لازم هورمون هایی، برای افزایش گلبول های قرمز می سازند.
حالا که در مورد کلیه هایتان بیشتر می دانید شاید در مناسبت های بعدی به دوستانتان کارت پستال هایی با عکس کلیه هدیه بدهید!
گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، محمد ابراهیمی
منبع: kidshealth.org
