مثل این است که از کسی بپرسی متولد چه ماهی هستی؟ اما آگاهی از نوع اشتها به شما کمک خواهد کرد تا در مورد الگوهای غذا خوردن توجه بیشتری به خرج داده و از این راه کالری های غیر ضروری را کنار گذاشته و دچار اضافه وزن نشوید.
بیشتر ما همراه با مشکلات مربوط به غذا خوردن، در یکی از گروه های اشتهایی قرار می گیریم. هرچند افراد متفاوت اند و ممکن است بیش از یک نوع اشتها داشته باشند. این مساله کار را دشوارتر می کند، اما می توانید از راه حل های پیشنهادی برای هر گروه استفاده کرده و الگوی غذا خوردن پیشین خود را کنار بگذارید. انواع گروه های زیر را بررسی کرده و دسته مربوط به خود را پیدا کنید:
نوع حسی (مربوط به حس های بویایی، چشایی و ...)
آیا بو، منظره یا صدای غذا شما را تحریک می کند؟ حتی اگر گرسنه نباشید یا به تازگی غذا خورده باشید، باز هم این اتفاق رخ می دهد؟
افراد این گروه هنگام بیداری احساسشان، طلب غذا می کنند. عموما کلم بروکلی موتور اشتهای این افراد را روشن نمی کند؛ اما غذاهای مشخص با عطر فریبنده مانند همبرگر می تواند آنها را وسوسه کند. مساله دشوار در مورد این نوع اشتها این است که بسیار غریزی و خارج از کنترل است؛ عدم مقاومت در برابر بوی غذا و صدای شکم یک واکنش غیر ارادی محسوب می شود. این افراد اغلب از غذاهای پرکالری استفاده می کنند که کنار گذاشتن این عادت، کار سختی است (مانند کلوچه های برشته تازه).
سوالاتی برای تعیین اینکه آیا دارای این نوع اشتها هستید:
در مورد واکنش به بو و مزه غذا فکر کنید؛ آیا پس از خوردن (یا حتی شنیدن بوی) غذاهای خاص با صدای بلند، واکنش خود را بیان می کنید؟ آیا هنگام دیدن یا شنیدن بوی غذای خاصی، حواستان به طور قابل توجهی پرت می شود؟
خطرات این نوع اشتها چیست؟ هنگام قرارگیری در محیط یا شرایطی که با بو، صدا یا منظره غذای مورد علاقه تان مواجه می شوید، نه گفتن سخت خواهد بود. این مساله حتی در زمان های سیری نیز وجود دارد. این افراد از نشانه های موجود در محیط خارج، به جای گوش دادن به جای آنچه که درون بدن رخ می دهد، برای دیکته کردن خوردن یا نخوردن، استفاده می کنند.
نکاتی در مورد اشتهای حسی
در صورت داشتن اشتهای حسی، نسبت به بو، منظره و صدای غذا (به طور خلاصه نسبت به تمامی حواس خود) آسیب پذیر هستید. از اینرو بهترین راه حل کم کردن میزان این حساسیت است.
چند پیشنهاد:
- یک بطری کوچک روغن گریپ فروت همراه خود داشته باشید؛ تحقیقات نشان می دهد، استشمام این روغن می تواند باعث تغییر مسیر ولع و میل شدید شده و یا حداقل حواس شما را از بوی سایر غذاهای محرک پرت کند.
- با پروتئین پیش بارگیری کنید. گاهی، هنگام قرارگیری در محیطهای با حساسیت بالا مانند رستورانها، ترکیب اشتهای نوع حسی و گرسنگی، می تواند طوفان به پا کند. با مصرف یک اسنک پروتئینی این طوفان را اندکی آرام کنید. سپس لوبیا سبز و شیر قهوه مختصری میل کنید؛ این مواد نیز حاوی پروتئین اند. خوردن این غذاها کافی است تا شما را از سقوط شدید در دره محرک های حسی حفظ نماید.
نوع هیجانی (روحی و عاطفی)
این نوع اشتها می تواند مرسوم ترین نوع باشد؛ خوردن بخاطر واکنش به یک احساس، نه بخاطر گرسنگی. قبل از رسیدن به غذا در مورد این 4 مورد فکر کنید: ناامیدی، تنهایی، عصبانیت، خستگی. اینها دلایل شایعی هستند که باعث غذا خوردن افراد در زمان سیری می شوند.
اشتهای نوع هیجانی، می تواند سبب بروز مشکلات اساسی با تنظیم نوع خوراک شود؛ چرا که این افراد به دلایلی غیر مرتبط با اشتها غذا می خورند و از غذاها برای مقاصدی غیر مناسب با نوع طراحی آنها استفاده می کنند: برای تسکین دادن، آرام شدن یا بی حس کردن خود. این نوع اشتها نوع طاقت فرسایی است ؛ زیرا می تواند تبدیل به یک الگو شود. در اشتهای نوع هیجانی، اغلب دیده می شود فرد به یکباره احساس گرسنگی کرده و برای فرار از یک احساس ناخوشایند، مبادرت به خوردن غذا می کند. این نوع اشتها همچنین با طلب یک راه حل فوری و روش سریع برای غلبه بر احساس همراه است.
سوالاتی برای تعیین اینکه آیا دارای این نوع اشتها هستید: آیا زمانی که احساس بدی دارید غذا می خورید؟ یا زمانی که شاد هستید؟ هنگام ناراحتی تمایل به چه نوع غذاهایی در شما بیشتر است؟ آیا از غذا برای از بین بردن احساسات خود استفاده می کنید؟
خطرات اشتهای نوع هیجانی چیست؟ این اشتها می تواند به سرعت سبب افزایش وزن شود؛ همچنین مدیریت وزن را نیز به کاری دشوار بدل می کند. به جای یادگیری مهارت های مفید برای کنار آمدن با احساسات یا انجام کارهای سنگین مورد نیاز جهت غلبه بر آنها، از غذا برای کنترل احساسات استفاده می شود. زندگی سرشار از چالش ها است. افراد دارای این نوع اشتها ممکن است گوش دادن به نشانه های اشتهای بیولوژیکی را متوقف کرده و به احساسات خود اجازه پیروزی در سر سفره را دهند.
نکاتی در مورد اشتهای نوع هیجانی
- یک پیشنهاد عالی: معجزه چای مخصوصا چای های معطر. گرما و شیرینی مختصر آن می تواند سبب تسکین شده و اثر احساسات را بدون کالری های غیر ضروری کاهش دهد.
- با ابزار مناسب تری حواس خود را پرت کنید. لیستی از کارهای منحرف کننده ای که خلاء نیازهای احساسی و هیجانی (مانند خستگی و بی حوصلگی) را پر می کنند، تهیه کنید. می توانید ورزش کردن، مطالعه، زنگ زدن به دوستان، تماشای تلویزیون، نوشتن مطلب در مجله و .. را امتحان کنید. این روش ها برای از بین بردن احساسات ، مفیدتر بوده و قطعا کالری کمتری نیز دارند.
اشتهای نوع عادتی
این نوع اشتها تماما در مورد برنامه زمانی و روزمرگی است. غذا می خورید تنها به این دلیل که زمان غذا خوردن است (بدون توجه به سیری یا گرسنگی). اشتهای نوع عادتی چالشی است؛ زیرا حس بدن نسبت به اشتها یا سیری را به نفع برنامه زمانی یا نیازهای زمانی دیگران، زیر پا می گذارد. اشتهای عادتی می تواند توسط محیط های کلاسیک مانند والدین مقرراتی که سر زمانهای معین غذا می خورند، تحت تاثیر قرار گیرد. محیطهای دیگر مانند زمانهای مشخص ناهار در محل کار نیز می تواند این نوع اشتها را کنترل کند. در نهایت حتی در صورت بی میلی نسبت به غذا، با شنیدن صدای زنگ شام، به سوی میز رهسپار خواهید شد.
سوالاتی برای تعیین اینکه آیا دارای این نوع اشتها هستید:
آیا بدون توجه به میل به غذا، همه روزه سر ساعات معین غذا می خورید؟ آیا هنگام پا فشاری سایر افراد، غذا می خورید؟
خطر این نوع اشتها، برون سپاری حس آگاهی نسبت به اشتها (یا سیری) به متغیرهای بیرونی است. این عادت می تواند منجر به مصرف کالری های اضافی حتی در مواقع غیر ضروری شود.
نکاتی در مورد اشتهای نوع عادتی
یک جنگ تمام عیار میان شما و برنامه زمانی تان و افرادی که از شما دعوت می کنند همراه آنان غذا میل کنید ، وجود دارد. برای چند روز ساعت خود را جلوتر تنظیم کنید؛ به بدن خود گوش داده و هنگام گرسنه بودن، شروع به غذا خوردن کنید (به جای اطاعت از برنامه زمانی یا خواسته های دیگران). با نظارت بر این مساله، توجه کنید که آیا میزان مصرف غذا کاهش یافته است یا خیر.
آزمون سیب برای اشتهای نوع عادتی
بدون توجه به نوع اشتها، مشکل اصلی این سوال است: آیا واقعا گرسنه هستید یا خیر؟ بسیاری از افراد با این پرسش دست به گریبانند؛ یک راهکار عالی برای پی بردن به جواب سوال:
میوه و سبزیجات مورد علاقه خود را بردارید –سیب، هویج، گوجه فرنگی، گیلاس- هر آنچه که روح شما را تسکین می دهد. دفعه بعد که گرسنه شدید از خود بپرسید آیا یک سیب برای گرسنگی من کفایت می کند؟ در صورتی که واقعا گرسنه هستید، حتی اگر سیب دقیقا آن چیزی نباشد که می خواهید، یک گزینه مناسب خواهد نمود و از آن استقبال خواهید کرد.
در صورتی که بنا به دلایل دیگری غذا می خورید، از سیب یا هویج دل کنده و خواهید گفت: من یک همبرگر می خواهم. در چنین مواردی احتمالا گرسنه نیستید؛ اما بر پایه سایر دلایل اقدام به غذا خوردن می کنید. آزمون سیب یک روش سریع و موثر برای پاسخ به اشتها به جای پاسخ به چیزی دیگر، در افراد درگیر با انواع اشتها به شمار می رود.
پس از تعیین نوع اشتها و وضعیت گرسنگی خود، برای مواجهه با وعده های غذایی و انواع غذا در موقعیت بهتری قرار گرفته و عاقلانه تر تصمیم خواهید گرفت.
گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، احسان جمال ریحان
منبع: webmd.com