احساسات و اشتها
احساساتی که در دوره درمان می تواند بر اشتهای شما تاثیر گزار باشد .
این احساسات معمولی اند گرچه مشکل نیستند اما روی اشتها و علاقه شما نسبت به غذا موثرند.حس خستگی و فرسودگی باعث بدترشدن شما می شود.
در دوره درمان با احساسات خود کنار بیایید.
برای این کار اقدامات بسیاری می توانید انجام دهید که مانع کاهش اشتها می گردند
- در روزهایی که درمان ندارید، غذای مورد علاقه خود را بخورید. با این کار از غذا خوردن لذت می برید . چیزهایی که شما را نگران می کند به آنها فکر نکنید
- آرام باشید و بر آن تمرکز کنید.این فعالیتها نگرانی و اضطراب شما را کاهش می دهد
- با کسانی صحبت کنید که به احساس شما ایمان داشته باشند ، ممکن است بخواهید با دوست صمیمی، اعضای خانواده ، مشاور ، روانشناس ، پرستار، اشخاص روحانی ، مذهبی صحبت کنید و این کار برای شما سودمند است.
- به گروهی که بیماران سرطانی را حمایت می کنند ملحق شوید.
با افرادی که شرایط مشابهی با شما را دارند آشنا می شوید . در این جلسات می توانید در مورد احساسات خود صحبت کنید. نظر دیگران را بشنویید و یاد می گیرید که چطو ر با بیماری ،عوارض جانبی آن و اختلالات در غذا خوردن کنار بیایید. سوالات خود را از پزشک بپرسید .همچنین ممکن است تمایل داشته باشید در مورد گروههای حامی که در سایتهای اینترنتی وجود دارند ، چیزهایی بدانید؛ اگر قادر به سفر کردن نیستید می توانید از اینترنت کمک بگیرید .
قبل ازشروع درمان در مورد عوارض جانبی آن اطلاعات کسب کنید.بیشتر مردم وقتی می دانند چه پیش می آید بهتر می توانند بیماری و مشکلات آ ن را کنترل کنند.
- استراحت کافی داشته باشید. اطمینان حاصل کنید که درطول شب 7 الی 8 ساعت خوابیده اید.در طول روز به فعالیتهای آرامی مثل کتاب خواندن و تماشای تلویزیون بپردازید.
- بیش از توان خود برای انجام کارها به خود فشار نیاورید.راحت ترین راه را برای انجام کارهای روز مره پیدا کنید .برخی افراد دوست دارند برای انجام کارها ازدیگران کمک بگیرند
- هر روز فعالیت داشته باشید .مطالعات نشان می دهند که افرادی که پیاده روی کوتاه یا ورزش ملایم دارند، احساس بهتری دارند. این فعالیتها اشتهای شما را بهبود می بخشد.
- اگر با مصرف دارو کنترل احساسات شما مشکل است با پزشک صحبت کنید.
اختلال در غذا خوردن و راههای کنترل آنها
در قسمت پایین لیست مشکلاتی که بر اثر بیماری سرطان بوجود می آید، ارائه شده است :
همه افراد با این مشکلات مواجه نمی شوند هر کدام از این مشکلات بستگی به بیماری هایی مثل دیابت ،بیماری کلیوی ، بیماری قلبی و به مقدار دوز درمانی دارد که برای بیمارمصرف میشود. درصورت مبتلا بودن به هر کدام از این بیماری ها با پزشک، پرستار و متخصص تغذیه صحبت کنید .عوارض این بیماری ها به شرح زیر است:
- کاهش اشتها
- تغییر پیدا کردن حس چشایی و بویایی، یبوست ،اسهال ،خشکی دهان ،عدم تحمل گلوکز،حالت تهوع، زخم دهان، گلو درد، مشکل بلعیدن ، استفراغ ،چاقی، کاهش وزن.
کاهش اشتها چیست ؟
ازبین رفتن اشتها وقتی پیش می آید که شما تمایلی به خوردن چیزی ندارید و یا احساس گرسنگی نمی کنید . برای افرادی که مبتلا به سرطان و تحت درمان اند داشتن این حالت ها عادی است که ممکن است 1 الی 2 روز باشد ویا تمام دوره بیماری شخص این احساس را داشته باشد.
چرا کاهش اشتها اتفاق می افتد؟
هیچکس دقیق علت آن را نمی داند، اما ممکن است موارد زیر عاملی برای وقوع این مشکل باشد:
- خود بیماری سرطان
- خستگی
- درد
- ترس و اضطراب،افسردگی و نگرانی
عوارض جانبی سرطان مثل استفراغ، تهوع یا حس تغییر مزه و بوی غذا باعث کاهش اشتها می شود.
روش کنترل و مراقبت از تغذیه
- وقتی خوردن غذا و نوشیدن مایعات و یا خوردن غذاهای خشک مشکل است ( مثل نوشیدنیهای فوری مخصوص صبحانه)
- به جای سه وعده کامل 5 الی 6 وعده غذای کم بخورید ممکن است متوجه شده باشید که خوردن غذای کمتر برای معده راحت تر بودهو باعث می شود که احساس سیری نکنید.
- وقتی تمایل به خوردن غذاهای سبک دارید این غذاها را در دسترس بگذارید غذاهایی که به راحتی قابل حمل اند مثل کلوچه بادام زمینی، پسته و بادام ،بیسکویت مخلوط آجیل، میوه خشک و غلات یا میوه های خشک.)به قسمت غذاای ساده و سریع مراجعه کنید )
- رژیم غذایی شامل پروتئین و کالری زیاد باشد . .(به قسمت اضافه کردن پرتئین و کالری مراجعه کنید)
- درطول روز مایعات مصرف کنید حتی اگر تمایل به خوردن چیزی ندارید.مایعاتی که حاوی مواد مغذی است و این مایعات شامل سوپ، شیر ونوشیدنیهای سویایی است که دارای پروتئین زیادی اند . .(به قسمت مایعات وغذاهای آبکی مراجعه کنید مراجعه کنید)
- هنگام خواب غذای مختصر بخورید .این غذاها پر کالری اند اما برای وعده غذایی دیگر اشتهای شما را کم نمی کند. (دستورالعمل این نوشیدنی درجدول در قسمت شیر بستنی موزی است)
- شکل غذا خوردن را تغییر دهید برای مثال ممکن است به جای خوردن تکه ای میوه ترجیح دهید شیر بستنی با میوه بخورید .
- غذاهای منجمد و خنک و نرم بخورید این غذاها شامل ماست، شیر بستنی و آبنبات است.
- وقتی حس خوب و آرامی دارید غذای کامل بخورید.بسیاری از افراد بعد از خواب راحت اشتهای بیشتری برای خوردن صبحانه دارند.
- هنگام غذا خوردن مایعات را فقط خرد خرد بنوشید زیرا اگر مایعات زیاد مصرف کنید احساس سیری می کنید نوشیدنی را حداقل نیم ساعت قبل و بعد از غذا بخورید.
راههای دیگر کنترل تغذیه
- با متخصص تغذیه صحبت کنید . او غذاهایی را به شما پیشنهاد می کند که با خوردن آنها کالری و پروتئین کافی را بدست می آورید. حتی وقتی تمایل به خوردن چیزی ندارید .
- سعی کنید آرام باشید و غذای خوب بخورید. با افرادی که همرهی آنها برایتان لذت بخش است همراه باشید و غذاهایی را که بنظرتان مطبوع است بخورید.
- ورزش و فعالیت اشتهای شما را افزایش می دهد مطالعات نشان می دهد که افراد مبتلا به سرطان با ورزش کردن احساس بهتری دارند.
- با پرستار صحبت کنید وقتی ترس و اضطراب و سایر حسهای دیگر بر اشتهای شما موثر است این افراد راههایی را پیشنهاد می دهند که به شما کمک می کند.
- در صورت تغییر حس بویایی و چشایی و بروز اسهال و استفراغ به پزشک صحبت کنید.
(برای جلوگیری از کاهش اشتها به قسمت کاهش وزن مراجعه کنید)
تغییر حس بویایی و چشایی
برای شخص بیمار برخی از مواد غذایی مثل گوشت یا بی مزه است و یا تلخ و یا مزه فلز می دهد.همچنین ممکن است با تغییر حس بویایی غذاهایی که برای شما بوی مطبوعی داشتند ، دیگر اینطورنباشند .
چرا این اتفاق می افتد
درمان سرطان باعث بروز مشکلات دهان و دندان شده و یا خود سرطان عاملی برای تغییر حس بویایی و چشایی است . گرچه راهی برای جلوگیری وجود ندارد، اما بعد از تمام شدن درمان این تغییرات از بین می روند.
کنترل تغذیه
- غذاهایی را که بوی مطبوع دارند را انتخاب کنید. برای مثال گوشت قرمز(گوشت گاو)بوی و طعم خوبی برای شما ندارد از گوشت مرغ و بوقلمون استفاده کنید.
- غذاها را آغشته به چاشنی و سس کنید و چاشنی گوشت و مرغ و ماهی را بیشتر کنید و آنها را در چاشنی بخوابانید.این نوع گوشت ها را می توانید از سوپر مارکت تهیه کنید.وقتی گوشت ها را آغشته به چاشنی کردید ، آنها را تا زمان استفاده در یخچال نگه دارید.آب میوه ها، شراب و سالاد ها را نیز امتحان کنید.
- غذاهای تند و نوشیدنیهای ترش را امتحان کنید. این نوشیدنیها شامل آب پرتقال و آب لیمو است.فرنی لیمو ترش ممکن است طعم خوبی داشته باشد و حاوی پروتئین و کالری بسیاری است اما اگر گلو درد و زخم دهان دارید غذاهای تند و ترش نخورید.
- غذاها را شیرین تر کنید. اگر غذا طعم شور، تلخ و ترش دارد کمی شکر یا مواد شیرین کننده به آن اضافه کنید.
- چاشنی بیشتر به غذاها اضافه کنید:برای مثال ممکن است پیاز به سبزیجات استفاده کنید یا سبزیهایی مثل ریحان، پونه، رزماری استفاده کنید.سس هایی که مخصوص کباب و گوشت کبابی است استفاده کنید.
- از نوشیدنیها و غذاهایی که مشام شما را آزار می دهد اجتناب کنید.
روشهایی وجود دارد که استفاده از آنها بوی بد غذا را کاهش می دهد:
- غذای نه خیلی داغ و نه خیلی سرد بخورید.
- روی غذا ها درپوش بگذارید.
- فنجانهایی که درب دارند را استفاده کنید(مثل لیوانهای مسافرتی)
- با نی مایعات را بنوشید
- هنگام آشپزی هواکش و دستگاه تهویه را روشن کنید.
- بیرون از خانه آشپزی کنید.
- اگر غذا برایتان طعم فلز می دهد با قاشق و چنگال پلاستیکی غذا بخورید.
روش های دیگر کنترل تغذیه
- با متخصص تغذیه صحبت کنید.برای تغییر حس بویایی و چشایی پیشنهادی می دهد که به شما کمک می کند.
- با قاشق و چنگال پلاستیکی غذا بخورید.اگر طعم فلز احساس می کنید از قاشقهای فلزی ، میله های عاج یا چوبی استفاده کنید. به جای قابلمه ها و تابه های فلزی از ظرف های پیرکس و شیشه ای استفاده کنید.
- دهان خود را تمیز نگه دارید. استفاده از نخ دندان و مسواک زدن باعث می شود که طعم غذا برایتان مطبوع تر شود.دهان شوی مخصوص استفاده کنید. برای سایر مراقبت های دیگر دهان در مورد دهان شوی مناسب از پزشک سوال کنید.
- به دندانپزشکی مراجعه کنید. او شما را مطمئن می کند که تغییر حس بویایی و چشایی شما به خاطر دندانتان نیست.(مشکل دندان ندارید)
گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، شهلا آقایانی
منبع: www.cancer.gov