چگونه بی اشتهایی، تهوع واستفراغ ناشی ازشیمی درمانی را کنترل کنیم؟
تهوع واستفراغ ازشایع ترین عوارض جانبی شیمی درمانی هستند. شدت احساس تهوع و مدت ان به داروهای استفاده شده بستگی دارد. بعضی اوقات، اما به ندرت، تهوع واستفراغ شدید ممکن است برای چند روز ادامه یابد .
تهوع، استفراغ با ایجاد تغییراتی درروش های صرف غذا و با استفاده ازداروهای ضد تهوع کاهش می یابند .
روش های برطرف کردن تهوع و استفراغ

- ازمصرف وعده های غذایی سنگین اجتناب کنید. ازوعده های غذایی مکرر وسبک به جای 3 وعده غذایی سنگین، استفاده کنید .
- مایعات را حداقل 1 ساعت قبل یا بعد از غذا مصرف کنید. اما همراه با غذا آب میل نکنید .
- به آرامی غذا بخورید و به آهستگی مایعات را بنوشید .
- ازمصرف غذاهای شیرین، سرخ شده و چرب بپرهیزید .
- غذاهای سرد یا با درجه حرارت اتاق مصرف کنید تا بوی غذا شما را آزار ندهد .
- غذا را به خوبی بجوید تا غذا راحت تر هضم شود .
درصورتی که مشکل شما داشتن حالت تهوع صبحگاهی است، قبل ازبرخواستن از رختتخواب بیسکویت یا نان سوخاری میل کنید. ( درصورتی که زخمی در دهان شما وجود دارد، این کار را انجام ندهید ).
- قطعات یخ، آب نبات ترش یا قرص نعنایی بمکید. ( درصورتی که دچارزخم دهان هستید ازآبنبات ترش استفاده نکنید ).
- ازبوهایی که شما را آزارمی دهد ( بوی غذا، دود، عطر) اجتناب کنید .
- لباس های آزاد و گشاد بپوشید .
- هنگامی که احساس تهوع دارید به آهستگی، چند نفس عمیق بکشید .
درصورتی که معمولا حین شیمی درمانی دچارحالت تهوع می شوید چند ساعت قبل ازشیمی درمانی چیزی نخورید .

برای کاهش بی اشتهایی ناشی از شیمی درمانی چه باید کرد؟
راه های مختلفی برای افزایش اشتها و کمک به غذا خوردن وجود دارد . لیست زیر را مرورکنید وچند مورد را دریک زمان به کاربرید. دربعضی ازروزها یک مورد را می توان به کاربرد و درروزدیگر موارد دیگر را. به عبارتی برنامه باید انعطاف پذیرباشد .
غذا خوردن را به عنوان یک عمل لذت بخش مدنظرداشته باشید .

- بهداشت دهان را افزایش دهید .
- از نگاه کردن و بوییدن غذاها بپرهیزید .
- غذاهای ترش بخورید ( مگراین که زخم دهانی داشته باشید )
- غذاهای سرد بخورید .
- غذاهای کمتری دریک وعده بخورید .
- در برنامه ریزی غذایی همکاری کنید، هرموقع که گرسنه هستید غذا بخورید .
- برای نوشیدن مایعات از نی استفاده کنید .
- قبل وبعد ازغذا، دردهانتان را با آب شستشو دهید .
- ادویه جات را درغذا افزایش دهید ( درصورتی که زخم دهانی ندارید ).
- داروهای ضد درد را 30- 60 دقیقه قبل ازغذا خوردن استفاده کنید .
- درطول روز ازوعده های غذایی کوچک بخورید .
- میان وعده ها را دردسترس و آماده نگهدارید .
- نوشیدنی های پرانرژی ( مانند شیرهمراه عسل ) بنوشید. حتی موقعی که تمایل به خوردن ندارید .
- بعد ازخوردن استراحت کنید .
- سعی کنید بعضی چیزها را زمان خواب بخورید .
- ازغذاهای نرم تر استفاده کنید .
- هنگامی که احساس بهبودی داشتید، وعده های غذایی بزرگتر بخورید .
- برنامه غذایی نان را با غذاهای نامطلوبتان برنامه ریزی کنید .
- اجازه دهید شخص دیگری برایتان غذا تهیه کند .
- یک محل دوست داشتنی و لذت بخش برای غذا خوردن ایجاد کنید .
- درصورت تمایل، حین غذا خوردن به موسیقی گوش دهید .
- اگر درصبح اشتهای بهتری دارید، یک صبحانه مفصل وخوب بخورید .
- مایعات را 30 -60 دقیقه قبل یا بعد ازغذا بنوشید .
- در زمان خوردن غذا آرام و بدون عجله باشید .
- غذا را به نحوه جذابی جلوه بدهید .
- ازخوردن غذاهای بدون کالری بپرهیزید .
- با مشورت پزشک ورزش کنید .
- ازمصرف تنباکو اجتناب کنید چون اشتها را کاهش می دهد .
- ازغذاهای ترش استفاده کنید زیرا باعث تحریک جوانه های چشایی می شود مثل آب لیمو (درصورتیکه زخم دهانی ندارید )

چگونه زخم دهان ناشی از شیمی درمانی را کنترل کنیم؟
آیا داروهای شیمی درمانی باعث ایجاد زخم درد دهان، لثه و گلو می شوند؟
بعضی از داروهای شیمی درمانی باعث ایجاد خشکی دهان یا زخم دهان می شوند .
یکی از نکات با اهمیت درطی دوره درمان با داروهای شیمی درمانی، مراقبت صحیح ازدهان است .

زخم های دهان چه مشکلاتی ایجاد می کنند؟

1- زخم های دهانی دردناک هستند و می توانند مانع غذا خوردن شوند .
2- میکروب های موجود در دهان می توانند باعث عفونی شدن زخم های دهان شوند .

چگونه از سلامت گلو، دهان ولثه ها درطی شیمی درمانی محافظت کنید؟

-  قبل ازشروع اولین دوره شیمی درمانی به دندانپزشک مراجعه کنید تا ضایعات احتمالی دهان ودندان را ترمیم کند .
-  بعد از خوردن هروعده غذا، دندانهایتان را مسواک بزنید، از مسواک نرم استفاده کنید ودندان هایتان را با ملایمت وبه آرامی مسواک کنید. مسواک زدن خشن می تواند به بافت نرم دهان آسیب برساند .
-  مسواک خود را بعد ازهرباراستفاده به خوبی بشویید و درجای خشک نگهداری کنید .

اگرخشکی دهان مانع غذا خوردن شما می شود، نکات زیر را به کارببرید :

-   مایعات فراوان بنوشید.
-   قطعات یخ یا آبنبات ترش بمکید.
-   ازآدامس های بدون شیرینی استفاده کنید.
-   ازغذاهای نرم وصاف شده استفاده کنید.
-  غذاهای خشک را همراه با کره یا سس استفاده کنید.
-  ازپماد ویتامین C جهت مرطوب نگه داشتن لبها استفاده کنید.

درصورت ایجاد زخم دهان به نکات زیرتوجه کنید :

- به پزشک یا پرستار اطلاع دهید، ممکن است شما نیازبه درمان طبی داشته باشید .
-  از پزشک خود سئوال کنید که آیا می توانید ازداروهایی که او تجویز می کند جهت تسکین درد استفاده کنید .
-  غذاهای خشک مصرف نکنید. غذاهای داغ یا گرم می تواند به بافت حساس دهان آزار برساند .
-  ازمواد غذایی نرم وآبکی مانند: بستنی، میوه های نرم، پوره سیب زمینی، تخم مرغ آب پز، سوپ استفاده کنید .
-  ازمواد غذایی محرک، غذاهای ترش مانند گوجه، آب پرتغال، غذاهای شور وتند وغذاهای خشک پرهیزکنید .

 برادر و خواهر گرامی:
در درمان با داروهای شیمی درمانی به پزشک و پرستار خود اعتماد کامل داشته باشید و داروهای مربوطه را صیحیح و کامل مصرف نمایید که در بهبودی شما تاثیر چشمگیر خواهد داشت.
جهت کاهش عوارض احتمالی درمان نکات ذیل را در منزل دقیقا رعایت نمایید:

1-  برای پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ لازم است دو ساعت قبل از شیمی درمانی و بعد از شیمی درمانی غذایی مصرف نشود و اولین مواد غذایی بعد از شیمی درمانی مایعات از قبیل آب کمپوت، شیر، چای سرد و عسل باشد.
2- برای کاهش حالت تهوع لازم است دریافت غذای کافی ومقوی، استراحت وخواب مناسب وکافی، تمرین و فعالیت بدنی، تغییر ذهنیت بوسیله مطالعه، دیدن تلویزیون، صحبت های خودمانی و .... را داشته باشید.
3- در صورتیکه تهوع با هیچ موردی بهتر نشد 3-2 ساعت قبل از شیمی درمانی یک وعده غذای کامل صرف کرده و بقیه شبانه روز را غذای ملایم و سبک میل نمایید.
4- دفعات صرف غذا در شبانه روز کمتر از سه نوبت نباشد ولی با حجم کم و در بین وعده های غذا می توان از کمکهای غذایی مثل میوه ها استفاده نمود.
5- در صورت عدم تحمل گوشت قرمز می توانید از ماهی، شیر با عسل و شیر با زرده تخم مرغ در صبحانه بطور روز درمیان استفاده کنید.
6- از غذاهای داغ، ترش، پرادویه وچرب کمتر استفاده شود.
7- غذا را آهسته صرف کرده و کاملا آن را بجوید.
8- برای پیشگیری از بی اشتهایی از مناظر ناخوشایند و بوهای نامطبوع دوری کنید و سعی کنید حتی الامکان در تهیه و طبخ غذا شرکت نکنید وغذا را در محیطی آرام صرف کنید.
9- قبل از مصرف غذا سعی کنید دهان خود را با آب نمک رقیق یا آب و جوش شیرین شستشو دهید تا غذا برای شما لذت بخش گردد.
10- در صورت بروز ضایعات و زخم های دهان هر 4-2 ساعت دهان را با محلول آب نمک رقیق یا آب جوش شیرین ( یک قاشق در یک لیوان آب ) شستشو دهید و در صورت تشدید زخم ها و خونریزی به پزشک معالج خود رجوع کنید.
11- در صورت زخمهای دهانی از غذاهای نرم و مایعات صاف شده استفاده شود و می توانید از نی استفاده نمایید. طبخ سوپ با انواع سبزیجات باشد. از گروه سبزیها و ماست شیرین بیشتر استفاده شود.
12- در طول درمانهای طولانی مدت اگر با ناراحتی تنفسی نظیر تنگی نفس و خس خس سینه یا سرفه مواجه شدید به پزشک معالج رجوع کنید.
13- بعد از اتمام هر جلسه شیمی درمانی مایعات فراوان میل کنید تا با دفع ادراری زیاد عوارض داروها کاهش یابد ( حداقل میزان دریافت مایعات 10 لیوان در شبانه روز باش ) انواع آب میوه، دوغ مناسب می باشد.
14- مثانه را به موقع و زود تخلیه کنید و از تجمع ادرار با زمان طولانی پرهیز نمائید.
15- بعضی از داروهای شیمی درمانی باعث ریزش موهای سر و بدن می شوند قابل ذکر است که این ریزش چند هفته بعد از اتمام درمان مجددا موها رشد می کند.
16- قبل از درمان موها را کوتاه و از برس های نرم استفاده نموده و سر را با شامپو سدر شستشو دهید. می توانید از کلاه یا روسری استفاده کنید. ضمنا از برس زدن مکرر پرهیز کنید.
17- در صورت خونریزی از لثه، وجود مدفوع سیاه رنگ، خون در ادرار، خلط خونی به پزشک مراجعه نمایید و در طول شیمی درمانی سعی کنید به بدن شما ضربه و آسیبی وارد نشود.
18- در زمان شیمی درمانی از قرص آسپرین و گروه سالیسیلاتها و ایندومتاسین ، مفنامیک اسید، بروفن، دیکلوفناک، پیروکسیکام استفاده نشود مگر با دستور پزشک معالج خود باشد.
19- از مسواک نرم برای شستشوی دندانها استفاده کنید و روش مسواک زدن را افقی انجام دهید بهتر است از خمیر دندان فلورایددار جهت جلوگیری از پوسیدگی دندانها استفاده کنید.
20- جهت رفع خشکی دهان و تحریک ترشح بزاق در دهان می توانید از آب نبات، دوغ، ماست شیرین، آدامس استفاده کنید ولبها را به طور دائم چرب کنید.
21- در ازدحام جمعیت افراد بیمار و عفونی و افراد واکسینه شده شرکت نکنید و در صورت استعمال دخانیات آن را ترک کنید و درکنار فردی که در حال سیگار کشیدن است قرار نگیرید.
22- تقریبا به مدت 2 ساعت بعد از شیمی درمانی به صورت خوابیده و نیمه نشسته استراحت کنید وسپس از جای خود بلند شوید ( محیط کار آرام و ساکت باشد ).
23- در طول درمان شیمی درمانی روشهای پیشگیری از حاملگی ( هم زن وهم مرد ) استفاده نمایید و در صورت نیاز با پزشک معالج مشورت نمایید.
24- در صورت استفاده از داروهای خوراکی شیمی درمانی آنها را به همراه شیر و یا شربت آنتی اسید مصرف کنید.
25- داروهای شیمی درمانی خود را در منزل حتما در یخچال نگهداری کنید.
26- محل تزریق آمپول را از هرگونه آسیب محفوظ دارید.
27- آزمایشات خود را به طور مرتب انجام دهید و پاسخ آن را نگهداری نمایید.
28- داروها را به طور مرتب و به موقع مصرف نمایید.

بیمار محترم:
اگر برای درمان شما رادیوتراپی پیشنهاد شده است انجام و رعایت نکات دیل کمک شایانی در جهت کاهش عوارض و درمان بهتر شما خواهد بود، لذا خواهشمند است رعایت دقت را بفرمایید.

1) خطوطی را که مشخص کننده ناحیه درمان هستند نباید پاک شود و بدین منظور باید از حمام کردن یا آب زدن آن نواحی خودداری شود.در رابطه با استفاده از حمام با مسئول رادیوتراپی مشورت شود.
2) ریزش مو در محل درمان معمولا در حدود هفته سوم ظاهر می شود که گاهی موقتی بوده و دو تا سه ماه بعد دوباره موها رشد خواهد نمود و بعضی از مواقع ریزش مو دائمی است.
3) محل رادیوتراپی شده را در معرض نور آفتاب به مدت طولانی و یا سرما و گرمای زیاد قرار ندهید و آن محل را از ضربات احتمالی محفوظ دارید.
4) قرمزی پوست ناحیه رادیوتراپی 3-2 هفته بعد از اتمام رادیوتراپی برطرف خواهد شد.
5) از هرنوع پماد یا کرم جدا خودداری کنید مگر اینکه دستور پزشک معالج شما باشد.
6) رژیم غذایی مناسب شما غذاهای کم چربی، مقوی و ویتامین دار می باشد.
7) اگر اشتها به غذا کاهش یافت توصیه می شود از رژیم غذایی متنوع استفاده نمائید.
8) قبل از شروع رادیوتراپی در صورت حامله بودن حتما پزشک معالج را آگاه نمایید.
9) اگر رادیوتراپی در ناحیه شکم شما می باشد از مصرف غذاهای چرب، سبزی و میوه خام خودداری نمائید.
10) اگر در مواقع ادرار دچار سوزش یا تکرار ادرار شدید و یا مبتلا به اسهال شدید بشوید پرسنل رادیوتراپی و یا پزشک معالج را مطلع نمایید.
11) به هنگام مراجعه به بیمارستان از آوردن همراهی خانم حامله و یا بچه کوچک خودداری نمایید.
12) آزمایشات خود را به موقع انجام داده و نتایج آن را نگهداری نمایید.
13) ترتیب جلسات رادیوتراپی را حتما دقت نموده و اهمیت دهید که در درمان شما اختلالی ایجاد نگردد.
14) چنانچه ناحیه شکم و لگن رادیوتراپی می شوند درطول درمان با رادیوتراپی حتما از روش های پیشگیری از حاملگی ( هم زن و هم مرد ) استفاده شود و بعد از اتمام دوره رادیوتراپی با پزشک معالج مشورت شود.

اگر رادیوتراپی شما در ناحیه دهان می باشد:

1) در صورتی که دندان پوسیده دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
2) سعی کنید بزاق دهان خود را در دهان به مدت چند دقیقه ای نگه دارید و سپس با مقداری آب آن را غرغره کرده و قورت دهید. این عمل در جلوگیری از عفونت دهان بسیار موثر می باشد.
3) قبل و بعد از هر وعده غذا سعی نمایید از آب نمک و جوش شیرین برای شستشوی دندانها از مسواک نرم با خمیر دندان فلورایدار استفاده نمایید.

در طول درمان با رادیوتراپی حتما از روشهای پیشگیری از حاملگی استفاده نمایید.

مجله پزشکی مادر
ن - کرمی ، کارشناس خش رادیوتراپی بیمارستان امام حسین

قبل از شروع شیمی­ درمانی ، اغلب افراد نگران عوارض جانبی این داروها هستند.عوارض جانبی شایع شیمی­ درمانی عبارتند از: تهوع ، استفراغ، ریزش مو ، خستگی ، افزایش احتمال ایجاد خونمردگی و خونریزی و ابتلاء به عفونت.

سایر مشكلاتی كه می­تواند به دنبال شیمی­ درمانی ایجاد شود عبارتند از :

- زخم دهان و لثه
- مشكلات عصبی و عضلانی
- خشكی پوست
- تحریك مثانه و كلیه

این نكات را همواره به خاطر داشته باشید .
      یك بیمار تحت درمان با داروهای شیمی­ درمانی همه عوارض فوق را تجربه نمی­كند، برخی افراد فقط دچار عوارض جانبی بسیار مختصری میشوند .

- شدت عوارض در افراد مختلف متفاوت است .
- با پزشك و پرستار در مورد اینكه احتمال ابتلاء به كدام عوارض در شما بیشتر است صحبت كنید .
- اغلب پزشك شما داروهایی را تجویز می­كند كه قبل از بروز عوارض از ایجاد آنها پیشگیری كند .
- اگر چه این عوارض ناخوشانید اما گذرا هستند و توجه كنید كه این داروها می­توانند موجب درمان بیماری شما شوند .

آیا شیمی درمانی كلیه­ ها و مثانه را تحت تأثیر قرار می­دهد ؟

برخی از داروهای شیمی­ درمانی می­توانند موجب تحریك مثانه شوند یا صدمات كلیوی دائمی یا موقت ایجاد كنند. این داروها ممكن است موجب تغییر رنگ ادرار شوند ( نارنجی ، قرمز یا زرد ) یا باعث افزایش بوی ادرار یا ایجاد بویی شبیه دارو در ادرار شوند .
ممكن است رنگ و بوی مایع منی نیز برای مدت كوتاهی تغییر یابد . از پزشك خود در مورد اینكه آیا داروهای شما دارای چنین اثراتی هستند سؤال كنید .
خود را از نظر وجود علائم زیر بررسی كنید :

-  درد یا سوزش هنگام دفع ادرار
-  تكرر ادرار
-  احساس فوریت در دفع ادرار
-  ادرار قرمز رنگ یا خونی (بعضی داروهای شیمی درمانی رنگ ادرار را تغییر می­دهند ، در صورت ایجاد این وضعیت به پزشك یا پرستار اطلاع دهید)
- لرز
- تب

به میزان كافی مایعات بنوشید ، مصرف مایعات باعث تولید بیشتر ادرار شده و از ایجاد مشكلات كلیوی پیشگیری می­كند . آب ، آب میوه ، قهوه ، چای ، سوپ و بستنی می­توانند مایعات مصرفی شما را تشكیل دهند . (در صورتی كه از رژیم خاصی پیروی می­كنید ، در این مورد با پزشك یا پرستار مشورت كنید)

نكاتی در مورد زخم دهان ، لثه و مشكلات گلو
یكی از نكات با اهمیت در طی دورة درمان با داروهای شیمی­ درمانی ، مراقبت صحیح از دهان است . برخی داروهای شیمی­ درمانی می­توانند ، در دهان زخم ایجاد نمایند یا باعث خشكی دهان و حتی خونریزی شوند . زخم­های دهانی فقط دردناك نیستند بلكه میكروبهای موجود در دهان شما می­تواند آنها را عفونی سازد . مقابله با عفونتها در طی شیمی­درمانی به سختی انجام می­شوند و وجود عفونت می­تواند به مشكلات جدی منتهی گردد . بسیار با اهمیت است كه شما با رعایت توصیه­های زیر از ایجاد این مشكل پیشگیری كنید .

راههایی جهت حفظ سلامت گلو ، دهان و لثه در طی شیمی­ درمانی :

- قبل از شروع اولین دورة شیمی­درمانی به دندانپزشك مراجعه كنید تا ضایعات احتمالی دهان و دندان شما را ترمیم كند .
- بعد از خوردن هر وعده غذا، دندانهایتان را مسواك بزنید ، از مسواك نرم استفاده كنید و دندانهایتان را با ملایمت و به آرامی مسواك كنید . مسواك زدن خشن می­تواند به بافت نرم دهان آسیب برساند .
- مسواك خود را بعد از هر بار استفاده به خوبی بشویید و در جای خشك نگهداری كنید .
- در صورت ایجاد زخم در دهانتان ، به پزشك یا پرستار اطلاع دهید ، ممكن است شما به درمان طبی نیاز داشته باشید .
اگر زخمهای دهانی دردناك دارید و این زخم­ها مانع غذا خوردن شما هستند ، نكات زیر را به كار ببرید :
- از پزشك خود سؤال كنید كه آیا می­توانید از داروهایی خاص كه او تجویز می­كند جهت تسكین درد استفاده كنید .
- غذاهای خنك مصرف كنید . غذاهای داغ یا گرم می­تواند موجب تحریك بافت حساس دهان شود .
- از مواد غذایی نرم و آبكی مانند بستنی ، میوه­های نرم ( موز ) ، پورة سیب­زمینی ، تخم مرغ آبپز ، سوپ استفاده كنید .
- از مواد غذایی محرك ، غذاهای اسیدی مانند گوجه ، آب پرتقال ، غذاهای شور و تند و غذاهای خشك پرهیز كنید .

در صورتیكه دچار خشكی دهان هستید واین مسئله مانع غذا خوردن شما می­شود ، نكات زیر را بكار برید :

- مایعات فراوان بنوشید .

- قطعات یخ یا آب نبات ترش بمكید .

- از آدامس­های فاقد شیرینی استفاده كنید .

- غذاهای خشك را همراه كره یا سس استفاده كنید .

- از غذاهای نرم و صاف شده استفاده كنید .

- از پماد ویتامین A جهت مرطوب نگهداشتن لبها استفاده كنید .   

علایم عفونت
در صورت بروز هر یك از موارد زیر لازم است كه به پزشك مراجعه كنید :

- تب ( معمولاً اولین نشانة عفونت است )
- لرز
- تعریق
- سرفه یا تنگی نفس
- گلو درد یا وجود زخم در درهان
- مدفوع شل یا آبكی
- اشكال در ادرار كردن ، افزایش دفعات ادرار یا سوزش حین ادرار كردن
- خارش ناحیه تناسلی یا وجود ترشحات چركی

پیشگیری از عفونت
كاهش نوتروفیل­ها یك عارضه مورد انتظار شیمی­درمانی است . تحقیقات نشان داده كه شستن دستها و رعایت بهداشت مؤثرترین راه پیشگیری از عفونت است .

روشهای پیشگیری

- دستهای خود را قبل از غذا خوردن و بعد از اجابت مزاج و عطسه كردن خوب بشویید .

- مطمئن شوید كه تمام قسمتهای دست خود را شسته­اید ، 10 ثانیه زمان مناسبی جهت شستن دستها می­باشد .

- رعایت بهداشت دهان ضروری است  دندانهای خود را با مسواك نرم بعد از صرف غذا و قبل از خواب مسواك بزنید .

- هر روز دوش آب  گرم بگیرید . (دوش آب داغ می­تواند باعث خشكی پوست گردد)

- از تماس نزدیك با افراد بیمار شامل كودكان مبتلا به سرخك و آبله­ مرغان یا بزرگسالان مبتلا به سرماخوردگی بپرهیزید.

- از تماس با افرادی كه به تازگی واكسن زده­ اند بپرهیزید .

اگر نیاز به اقدامات دندانپزشكی دارید حتماً با پزشك معالج خود در این مورد مشورت كنید و به دندانپزشك اطلاع دهید كه تحت درمان با داروهای شیمی­درمانی هستید.

- از حضور در اماكن شلوغ بخصوص 7 تا 14 روز بعد از دریافت داروهای شیمی­درمانی اجتناب كنید .

- از ایجاد یبوست پیشگیری كنید و از وارد شدن صدمه به پوست و مخاط دهان پیشگیری كنید .

چگونه عفونت ناشی از شیمی درمانی را کنترل کنیم؟
آیا بین مصرف داروهای شیمی درمانی واحتمال ابتلاء به عفونت رابطه ای وجود دارد؟
داروهای شیمی درمانی تعداد سلول های سفید خون را کاهش می دهند. سلول های سفید خون عوامل بیگانه ای که وارد بدن می شوند را نابود می کنند. کاهش سلول های سفید خون متعاقب شیمی درمانی توانایی بدن را درمقابله با عفونتها کاهش می دهد .
بنابراین لازم است درطی درمان با داروهای شیمی درمانی تا حد ممکن بدن خود را درمعرض میکروبها و عوامل بیماریزا قرار ندهید.
عفونت درهر جای بدن می تواند ایجاد شود، اما شایع ترین مناطق ایجاد عفونت عبارتند از: دهان، پوست، ریه، دستگاه ادرای .

روش های پیشگیری ازعفونت

- دست های خود را قبل ازخوردن غذا وقبل وبعد ازاجابت مزاج شستشو دهید .

- از تماس نزدیک با افرادی که دچارعفونت های تنفسی مانند سرماخوردگی وآبله مرغان هستند، دوری کنید .

- از رفت وآمد در محیط های شلوغ بپرهیزید .

- از تماس نزدیک با کودکانی که به تازگی واکسن سرخک، سرخچه، فلج اطفال و آبله مرغان دریافت کرده اند، اجتناب کنید.

- با دستمال مربوط به بینی، چشم های خود را تمیز نکنید .

- از ریش تراش برقی به جای ریش تراش دستی استفاده کنید تا ایجاد بریدگی درپوست پیشگیری شود .

- از مسواک نرم استفاده کنید تا لثه های شما آسیب نبینند .

- به طور روزانه دوش آب ولرم ( نه داغ ) بگیرید، درصورت خشکی پوست ازمرطوب کننده استفاده کنید .

درصورت ایجاد خراش یا بریدگی در پوست آن ناحیه را با آب گرم، صابون و بتادین شستشو دهید .

چگونه اسهال ناشی ازشیمی درمانی را کنترل کنیم؟
آیا شیمی درمانی باعث ایجاد اسهال می شود؟
برخی ازداروهای شیمی درمانی می توانند به سلول هایی که سطح روده ها را پوشانده اند، آزاررسانده و درنتیجه باعث ایجاد اسهال شوند. خوشبختانه این مشکل دراغلب موارد شدید نیست و به زودی برطرف می گردد .

1- از وعده های غذایی کم حجم به دفعات زیاد استفاده کنید ( یعنی به جای 3 وعده غذا روزانه از وعده های کوچکتر اما 5 تا 6 وعده درروز استفاده کنید ).
2- ازمصرف غذاهایی که می تواند موجب تشدید اسهال شود، خودداری کنید .
3- برخی از این غذاها عبارتند از: نان سبوس دار، سبزیجات خام، میوه های تازه .
4- درمدت ابتلاء به اسهال ازغذاهایی مانند نان سفید یا نان سوخاری، برنج، موز، ماست، تخم مرغ، سیب زمینی بخارپزشده و مرغ وماهی استفاده کنید .
5- از مصرف غذاهای تند، پرادویه، سرخ شده و پرچرب بپرهیزید .
6- دفع مدفوع آبکی باعث می شود که برخی املاح مورد نیازبدن مانند پتاسیم به میزان زیادی دفع شود، برای جبران املاح ازدست رفته ازغذاهای حاوی پتاسیم مانند: موز، آب پرتغال و سیب زمینی استفاده کنید .
7- برای جبران مایعاتی که ازدست می دهید لازم است مایعات بیشتری مصرف کنید .
مایعاتی مانند: آب سیب، چای کم رنگ و دوغ. بهتراست این مایعات مطابق درجه حرارت اتاق باشند و به تدریج نوشیده شوند.

چه موقع به پزشک مراجعه می کنید؟

گاهی حتی با رعایت نکاتی که گفته شد، ممکن است دچارعفونت شوید، درصورت مشاهده علایم و نشانه های زیر به پزشک مراجعه کنید :

- درجه حرارت بیشتر از 38.2 درجه سانتی گراد
- لرز
- تعریق
- مدفوع آبکی (این مورد می تواند عارضه جانبی دارو باشد و علامت عفونت نباشد)
- احساس سوزش هنگام دفع ادرار
- سرفه شدید یا گلودرد
- ترشحات غیرطبیعی از دستگاه تولیدمثل یا خارش
- قرمزی، تورم و دردناک بودن بخیه ها، محل ورود سوزن های تزریق وریدی و زخم های پوستی
- درد شکم

درصورتی که تب داشتید هرگز برای پایین آوردن درجه حرارت از استامینوفن، آسپرین یا سایرداروها بدون دستور پزشک استفاده نکنید .
حتما باید توسط پزشک معاینه شوید.

ادامه...

مجله پزشکی مادر
ن- کرمی ، کارشناس بخش رادیوتراپی بیمارستان امام حسین

تکرار نتایج تصویر برداری ، بعد از یافته های منفی اولیه

در مورد یافته های MRI بدون نتیجه قطعی و غیر قابل ملاحظه ولی شک آزمایشگاهی و بالینی برای SEA ، مطالعات تصویر برداری تکرار شده مورد نیاز می باشند.بهرحال ، روش بهینه و دومین تحقیق هر دو ناشناخته می باشند.اطلاعات چاپ شده کمی در ارتباط با عکس از مغز تیره استخوان CT وجود دارند که در صورتی با مفهوم می باشد که یک تشخیص معین در یک دوره زمانی کوتاه مدت بعد از مطالعه تصویر برداری اولیه مورد نیاز می باشد.بهرحال ، در نبود نقص های عصب شناسی و اورژانس برای مداخله جراحی و تکرار MRI Gd شاید ترجیح داده شود.فاصله زمانی بین اولین و دومین مطالعه تصویر عمدتاً در علتهایی با همدیگر فرق داشتند (حد صفر تا 16 روز) و عموماً روی دوره بالینی پایه ریزی شدند.

بهرحال ، آن یک تصویر برداری می باشد که به سرعت در یک دوره تنزل عصب شناسی یا پاسخ آزمایشگاهی و درمان ناکافی یا پاسخ آزمایشگاه به درمانهای آزمایشگاهی در پاسخ به درمان ضد میکروبی تکرار شده است.

پژوهش های میکروب شناسی

کشت میکروارگانیسم علتی (از خون و / یا از دمل) مهم می باشد.چون یک نسبت بزرگی از SEA ها بوسیله انتشار خونی ایجاد شده اند ، نمونه برداری اضافی از منابع بالقوه عفونت شاید مفید باشد.این بوسیله این حقیقت حمایت شده است که در 15-10 درصد موارد ، میل های گرم منفی جدا شده اند و اینها عمدتاً در ارتباط با عفونت های مجاری اداری می باشند.

مکش سوزن CT دمل می بایست در ابتدا صورت پذیرد ، چون کشت های خون در 40% موارد منفی باقی می مانند.نمونه ها می توانند از طریق بیرون کشی عمل جراحی برای فشار زدایی بدست آیند.درمان ضد باکتریایی قبل حساسیت نتایج کشت را کاهش می دهد.بهرحال ، اگر چه درمان پزشکی کافی به شناسایی با توژن علی نیاز دارد ، آنتی بیوتیک ها نمی بایست برای بهبود دادن حساسیت کشت دمل خودداری شوند و تصمیم گیری برای اجرا یا عدم اجرا آنتی بیوتیک ها قبل از مداخله فراگیر باید روی وضعیت بالینی بیمار پایه ریزی شود.

انواع گسترده پاتوژنها بعنوان نماینده های علّی برای SEA مثل میکوباکتریم ، قارچها و انگل ها پیدا شدند ، ولی اس.اوروس متوالی تر می باشد.جدول 5 یک میکروب شناسی را از 508 بیمار خلاصه می کند.

مایع مغزی نخاعی

سوراخ کمری یک نقش کمتر مهم را در تشخیص SEA بازی می کند و نباید بطور روتین انجام شود.نه رنگ آمیزی گرام (عموماً منفی) و نه کشت های CSF (رشد در %28-6) نتایج دارای حساسیت قابل قبول را نشان نمی دهند.تعداد سلول عموماً افزایش یافته است ولی بطور گسترده متفاوت می باشد (20 تا چند صد سلول mm3/).

تحلیل شیمیایی تقریباً یک سطح پروتئین کمتر از g/l 45/0 و ارزش لاکتات بیشتر از md/l a2 را نشان می دهد.

ولی اگرچه این یافته ها برجسته می باشند، ولی آنها مخصوص SEA نمی باشند.بهرحال ، در موارد انتخاب شده با شک بالینی بالا به SEA و MRI غیر قابل توجه ، علائم تورم پارامنینژل در CSF شاید یک مطالعه تصویر برداری منفی- اشتباه را نشان دهد.

بعلاوه ، حساسیت و ویژگی تحلیل های CSF شیمیایی و بیولوژیکی شاید در حضور آماس مغز (التهاب مغز (35-4 درصد موارد SEA) بالاتر باشد.خطر بالقوه حوادث مختلف غیر قابل اجتناب می باشد و آگاهی از آنها بسیار مهم می باشد.همانگونه که سوزن از دمل عبور می کند ، پاتوژنها شاید به مننژها یا فضای سخت شامه در اثر توسعه آلودگی بروند.بنابراین ، محل و دامنه SEA می بایست بطور دقیق در پژوهشهای تصویر برداری بخاطر استقرار درست سوزن ارزیابی شود.

خواه هیدروسفالی بازدارنده یا یک انسداد کامل پرده عنکبوتیه کناری وجود دارد ، برداشتن CSF دارای خطر حرکت رو به پایین مهره ای می باشد.بنابراین CT یا MRI از مغز قبلی از انجام سوراخ کمری اجباری باشد.با اتخاذ این ملاحظات با همدیگر ، CSF می بایست فقط در موارد انتخاب شده یا زمانیکه عکس از نخاع گرفته شده است برداشته شود.

نکات کلیدی برای عمل بالینی

CRP همیشه افزایش یافته است ولی ویژه نمی باشد.وقتیکه SEA مدنظر می باشد ، MRI روش تصویربرداری انتخابی می باشد.علاوه بر کشت های خون که در 40 درصد موارد منفی می باشند ، مکش سوزن هدایت شده CT دمل می بایست تلاش شود.نمونه برداری از منابع ممکن عفونت می بایست در پژوهش های میکروب شناسی در بر گرفته شوند.CSF می بایست فقط در موارد انتخاب شده نمونه برداری شود و یک سطح بالای پروتئین و لاکتات برجسته (ولی نه ویژه) می باشند.

گزارش توضیحی مورد 2

یک مرد دیابتی وابسته به انسولین 54 ساله بخاطر درد پشت یک هفته ای مورد بررسی قرار گرفت.او با داروهای مسکن دهانی بدون کاهش درد برای دو روز درمان شد.یک سی تی اسکن از مهره قفسه سینه ای هیچ پاتوژنهای اسکله ای عضلانی و هیچ کانون آلودگی را نشان نداد.ولی بیمار از تب ، سردی متناوب و فلج موضعی بازوی راست رنج می برد.تحلیل های پارامترهای فساد زا در خون WBC 1/109 × 2/18 (1/1 cel 109×10-4 طبیعی) و CRP mg/l 288 (طبیعی کمتر از mg/l 5) را نشان دادند.اس آوروس در کشت های خون رشد یافت و آنتی بیوتیک های پرا روده ای اجراء شدند.دو روز بعد از سی تی اسکن ، MRI-Gd یک SEA ترسیم شده از سطح مهره ای C5 تا T5 را نشان داد (تصویر 3).

تفسیر

در این حالت تب دار ، در بیمار دیابتی دارای درد پشت ، تشخیص SEA ابتداعاً مورد شک واقع نشد.در طول دوره بیماری ، او با سه مورد کلاسیکی (با در برگیری درد پشت ، تب و نقص های عصب شناسی) ارائه شد.CT اسکن برای یافتن پاتوژنهای اسکلتی عضلانی انجام شد.آن نه علائم مستقیم و نه غیر مستقیم SEA را نشان نداد.

در بررسی یک دامنه بزرگ از دمل ، این امر محتمل می باشد که Gd-MRI می توانست یک تشخیص را در اولین نمایش ارائه دهد.این مورد نشان می دهد که Gd-MRI دارای یک حساسیت بالاتر نسبت به CT اسکن می باشد و بنابراین می بایست روش انتخابی در SEA باشد.

درمان

مدیریت SEA می بایست همیشه چند زمینه ای و مستلزم جراحان مهره ای، رادیولوژیست ها و متخصصان بیماری عفونی باشد.بیرون کشی دمل و ریشه کنی میکروارگانیسم اصول پایه ای درمان می باشند.توصیه های درمان در SEA عمدتاً روی پژوهشهای گذشته نگرانه ، مجموعه های مورد و عقاید متخصص پایه ریزی شده اند.

درمان ضد میکروبی تجربی

آنتی بیوتیک ها می بایست بعد از کشت های خون اجرا شوند و منابع ممکن دیگر آلودگی بدست آیند.برای افزایش دادن حساسیت نتایج میکروبیولوژی ، درمان پزشکی می تواند کمی بتاخیر بیافتد یا فوراً بعد از یک روش فراگیر ارائه شود.در این موارد ، نبود (عدم وجود) علائم شدید آلودگی و نقص های عصب شناسی به خوبی مداخله فوری اجباری می باشند.درمان درون سیاهرگی باید شامل فعالیت استافیلوکوکی به خوبی فعالیت ضد میکروبی علیه باسیل منفی- گرام و استردپتوکوکسی شود (برای مثال ، آموکسی سیلین/ اسید کلاولانیک ، g2/2 سه بار در روز درون رگی و یا سفورکیسم g 5/1 سه بار در روز درون رگی).اطلاعات همه گیر شناسی منطقه ای درباره اس اوروس مقاوم متیسیلین (MFSA) برای استفاده تجربی از گلیکوپیتیدها مهم می باشند.تاریخچه قبلی و یافته های بالینی می بایست روی انتخاب نماینده ها تاثیر بگذارند.پسود و موناس SPP در ارتباط با استفاده داروی تورگی می باشند.استافیلوکوکسی منفی کواگالاز عمدتاً در حضور دستگاههای کار گذاشته شده مثل سوندهای اپیدورال کشت شده اند.زمانیکه پاتوژن علّی شناسایی شد ، درمان آنتی بیوتیک متعاقباً می بایست موثر باشد.

وابسته به اندازه دمل و شدت و مدت زمان نقص های عصب شناسی ، سه گزینه درمان زیر می بایست بطور میان رشته ای مورد بحث قرار گیرند.

درمان آنتی بیوتیکی ، بیرون کشی ، فشار زدایی عمل جراحی

درمان عمل جراحی یک درمان انتخابی در اکثر موارد می باشد.مداخله عمل جراحی سریع نه تنها برای کاهش دادن صدمه عصب شناسی بلکه برای کنترل عفونت مورد نیاز می باشد.

ارزیابی یک شاخص برای مداخله عمل جراحی فشار زدا همیشه می بایست مدنظر قرار گیرد ، چون بهبود عصب شناسی در صورتی غیر محتمل می باشد که مدت زمان فلج موضعی از 36-24 ساعت فراتر رود.بر اساس محل و دامنه SEA به خوبی یافته های عملی درونی ، روشهای عمل جراحی شامل مهره برداری ، مهره برداری نصفه یا سوراخ گذاری میان مهره ای می شوند.

مکش سوزن هدایت شده CD ترکیب شده با درمان ضد میکروبی

این روش تشخیصی شاید با کاهش دادن اندازه توده فساد زا موثر (درمانی) باشد.این روش تنها در چند مورد گزارش شد و شاخص برای این درمان به روشنی تعریف نشده است.بیماران انتخاب شده با SEA خلفی ، بدون نقص عصب شناسی یا خطر جراحی بالا و کسی که به درمان ضد باکتری پاسخ نمی دهد شاید از این روش متناوب سود ببرد.

درمان سنتی با فقط آنتی بیوتیک ها

این گزینه شاید در بیمارانی استفاده شود که قادر به قرار گیری در مداخله فراگیر به علت ریسک بالای جراحی نمی باشند.در مورد عفونت کامل برای کمتر از 3 روز ، یک مداخله عمل جراحی بطور غیر محتمل برای بهبود دادن نقص های عصب شناسی می باشد.بنابراین ، در این موارد ، عمل جراحی در صورتی ارائه شده است که آنتی بیوتیک ها برای کنترل عفونت کافی نمی باشند.از طرف دیگر ، درمان سنتی شاید در بیماران بدون از دست دادن شدید عمل نخاع استفاده شود.در این موارد ، ارزیابی متوالی وضعیت عصب شناسی و پیگیری آزمایشگاه و مطالعات تصویر برداری مورد نیاز می باشند.برای به حداقل رساندن اندازه (کنترل اندازه) Gd-MRI می بایست بعد از 2 تا 4 هفته تکرار شود.ارجاع به مرکز جراحی مهره بدون تاخیر باید در صورتی تعیین شود که دمل پافشاری کند یا بطور مهم تر در صورتی که پسرفت عصب شناسی بوقوع بپیوندد.عموماً شکست درمان غیر عمل جراحی در طول 72-48 ساعت اولیه بعد از شروع درمان مشهود می باشد.بهرحال ، آن شاید در مراحل بعدی نیز بوقوع بپیوندد.

مدت زمان درمان ضد باکتری

توصیه های یکنواخت درباره مدت زمان درمان در SEA (برای رژیم خوراکی متوالی یا درون رگی) وجود ندارند.بعلاوه ، مطالعات درباره دسترسی زیستی نمایندگان ضد باکتریایی در فضای اپیدورال وجود ندارند.در این ادبیات ، مدت زمان کلی درمان بین 4 و 16 هفته وابسته به میزان گسترش ، نوع درمان (پزشکی در مقابل عمل جراحی) میکروارگانیسم جدا شده ، اثر باکتریایی نماینده در دسترس و آلودگی مهره ای آلوده شده فرق دارد.عموماً ، تجزیه دمل بعد از 6-4 هفته درمان بدست آمده است.در مورد درمان التهاب مغز استخوان مهره ای همزمان ، درمان به 12-8 هفته به درازا کشیده شده است.حداقل طول مدت درمان درون رگی تعریف نشده است ولی اگر آلودگی مهره ای همزمان وجود نداشته باشد ، در اغلب پژوهشها ، یک مدت زمان 4-3 هفته ای پیشنهاد شده است.درمان درون رگی کوتاه تر فقط در بعضی موارد شرح داده شد و در ارتباط با شکست درمان نبود.در مورد التهاب مغز استخوان مهره ای همزمان ، آنتی بیوتیک های پراروده ای برای 8-6 هفته ارائه شده اند.توجه به این امر مهم می باشد که درمان درون رگی التهاب مغز استخوان مهره ای برای کمتر از 4 هفته شاید منجر به شکست درمان شود.این شاید در صورتی درست نباشد که نماینده های ضد میکروبی با دسترسی زیستی خوراکی عالی می توانند استفاده شوند.این یک مورد برای کینولونها بعلاوه ریفامپین برای مشکوک به استافیلوکوکسی می باشد.بهرحال ، نقش این رژیم ها در بیماران دارای SEA مورد ارزیابی قرار نگرفت.

موفقیت درمان به تایید شدن بوسیله پژوهشهای تصویربرداری پیگیرانه 8-4 هفته ای بعد از درمان نیاز دارد.این کانون می بایست در بافت نرم یا یافته های بدون استخوان باشد.تکرار پژوهشهای تصویر برداری در مرحله بعدی (مثل 6 ماه) در صورتی مورد نیاز نمی باشد که تحقیق های بالینی و آزمایشگاهی چشمگیر نمی باشند.

نکات کلیدی برای عمل بالینی

مدیریت SEA همیشه می بایست چند رشته ای باشد و فوراً ارزیابی شود.درمان آنتی بیوتیک تجربی می بایست شامل نماینده های آنتی استافیلوکوکسی شوند و باکتریهای منفی- گرم و استرپتوکولسی را پوشش دهد.رژیم تجربی باید مطابق با اطلاعات همه گیر شناسی منطقه ای (MRSA) و شرایط مستعد سازگار شود.بر اساس اندازه دمل و شدت و مدت زمان نقص ها عصب شناسی ، مناسب ترین گزینه درمان می بایست انتخاب ، تنظیم و ارزیابی شود.مدت زمان درمان آنتی بیوتیکی معمولاً 6-4 هفته برای SEA و 12-8 هفته در مورد التهاب مغز استخوان مهره ای همزمان می باشد.

نتیجه

در SEA ، دو عامل برای ارزیابی نتیجه مهم می باشند : مرگ و میر و بازیافت از نقص های عمل جراحی.نرخهای مرگ و میر از 2 تا 20 درصد درجه بندی می شوند ؛ مرگ معمولاً به علت شدت عفونت می باشد و در بیماران دارای ابتلاهای چند گانه بوقوع می پیوندد.همگان با آلودگیهای شدید دیگر ، افزایش گلبول سفید در داخل (1/109×14<) یا ترومبوستیوپانیا (1/109×100<) در ارتباط با بدترین نتیجه می باشد.سطوح CRP در زمان تشخیص نتیجه را پیش بینی نمی کنند.بهرحال ، سطوح CRP در دومین هفته بعد از ورود (پذیرش) می تواند یک نشانه پیشگویی باشد.

عوامل دیگر مرتبط با نتیجه ضعیف تر شامل وجود MRSA ، عمل جراحی قبلی ، درمان کورتیکواستروئید و آلودگی HIV می شوند.

در یک مطالعه پس نگرانه با دربرگیری 27 بیمار دارای SEA ، 8 بیمار بعلت توده اپیدورال متناوب یا باقیمانده مجبور به عمل مجدد شدند.در این بیماران ، این در ارتباط با دمل و یافتن بافت توده ای در طول اولین عمل بود.

نتیجه عصب شناسی نهایی در ارتباط با شدت و مدت زمان نقص های عصب شناسی قبل از عمل می باشد.مرحله 3 و 4 و مدت زمان بیش از 36-24 ساعت بدترین نرخ بازیافت را نشان می دهند.متعاقباً ، بهبود بعد از عمل نقص های عصب شناسی در ارتباط با سرعت مداخله عمل جراحی (در 24 ساعت) بودند.مداخله عمل جراحی با ارائه نقص های عصب شناسی بازیافت کامل را تضمین نمی کند.بعلاوه ، مشابه با علت های دیگر فشار (تراکم) نخاع ، زمان به دست آوردن دوباره عمل عصب شناسی از مدت زمان فراتر می رود تا اینکه نقص ها بوقوع بپیوندند.بنابراین نتیجه عصب شناسی نهایی نمی بایست قبل از 1 سال ارزیابی شود.

جدا از نقص های عصب شناسی بعلت فشار نخاع ، نتیجه SEA شاید به بازیافت از مننژیت همزمان یا آماس مغز وابسته باشد.

متاسفانه ، یک سوم بیماران در حال رنج از SEA هنوز دارای یک نتیجه خوب نمی باشند.در تنها 15 درصد این بیماران ، تعلل تشخیصی وجود نداشت.افزایش آگاهی ، شناسایی سریع و درگیری سریع یک تیم میان رشته ای پیامدهای کلیدی را در عمل بالینی حفظ می کنند.

پس مفاهیم درمانی و تشخیص کافی خواهد بود و نتایج بهبود خواهد یافت.

نکات کلیدی برای عمل بالینی

نتیجه عصب شناسی نهایی در ارتباط با شدت و مدت زمان نقص های عصب شناسی قبل از عمل جراحی می باشد.در طول دوره بیماری ، پافشاری CRP یک عامل پیش شناسی می باشد.بهبود از دست دادن کامل فعالیت عضله بیش از 36-24 ساعت غیر محتمل می باشد.

تقدیر و تشکرها

ما از دوسنت بنگت گراولوند و پروفسور جان اندرسون (بخش بیماریهای عفونی ، دانشگاه کارولینسکا ، سوئد) بخاطر پیشنهادات و توصیه های مهمشان تشکر می کنیم.

ما مدیون دکتر دامین تویا (بخش رادیولوژی و پزشکی هسته ای ، بیمارستان کانتونا ، لیستال ، سوئیس) بخاطر آماده کردن عکس ها وبخاطر بحث های مفید می باشیم.

مجله پزشکی مادر
فاطمه مؤید جاوید