مقادير طبيعي:

از ساعت 7 تا 10 صبح 8 تا 80 پيكو گرم بر ميلي ليتر؛ سطوح خيلي بالا در صبح زود رخ ميدهد.

ساعت 4 بعد از ظهر : 5  تا 30 پيكوگرم بر ميلي ليتر.

از ساعت 10 بعد از ظهر تا نيمه شب: 10 > پيكو گرم بر ميلي ليتر؛ كمترين سطح در زمان خواب رخ ميدهد.

توضيح:

ACTH يا كورتيكوتروپين كه در هيپوفيز پيشين ذخيره ميشود و تحت تاثير CRH هيپوتالاموسي و كوتيزول پلاسمايي مترشحه از كورتكس آدرنال ترشح ميگردد. مكانيسم فيدبك منفي ترشح ACTH را كنترل ميكند. زمانيكه كوتيزول پلاسما پايين است ACTH ترشح ميشود و زمانيكه كوتيزول پلاسما بالاست ترشح ACTH مهار ميگردد. استرس ايجاد شده بوسيله جراحي ،عفونتها،آسيب فيزيكي و عاطفي سطح ACTH را افزايش ميدهد.سطح ACTH الگوي روزانه اي را دنبال ميكند، اوج آن در صبح و كمينه آن در اواخر عصر يا زمان خواب است. دو آزمايش سركوب ACTH و تحريك ACTH ممكن است براي تشخيص منشاء مشكل باليني (هيپوفيزي يا كورتكس آدرنالي) بكاررود.


آزمايش سركوب
ACTH: براي اين آزمايش يك كورتيزول سنتتيك قوي ،دگزامتازون، بمنظور سركوب كردن توليد ACTH داده ميشود.حال اگر مقدار خيلي بالايي جهت سركوب ACTH لازم باشد بيماري منشاء هيپوفيزي دارد،مثل تومور هيپوفيز( عامل ترشح كننده مقدارزيادي (ACTH.اما اگر كورتيزول پلاسما با سركوب ACTH همچنان روبه افزايش باشد علت ميتواند افزايش عملكرد كورتكس آدرنال (سندرم كوشينگ) باشد. سركوب كردن ترشح ACTH هيپوفيز فعال بيش از حد غده آدرنال را تحت تاثير قرار نخواهد داد.


آزمايش تحريك
ACTH: براي اين آزمايش ،ACTH(COSYNTROPIN) تجويز ميشود،و سطح كورتيزول پلاسما بايد در طي يك ساعت دو برابر شود.اما اگر سطح كوتيزول پلاسما بهمان ميزان بماند يا كاهش يابد عدم كارايي غده آدرنال علت بيماري است (بيماري آديسون). بمنظور بررسي كاهش عملكرد هيپوفيز داروي متي راپون براي مسدود كردن توليد كورتيزول داده ميشود كه در نتيجه منجر به افزايش در ترشح ACTH ميگردد.اگر سطح ACTH افزايش نيابد مشكل، عدم كارايي هيپوفيز است.


مشكلات باليني:


كاهش سطح
: هايپرپلازي قشر غده آدرنال ، سرطان غده آدرنال ،كاهش فعاليت هيپوفيز.تاثيردارو:استروئيدها(كورتيزون،پردنيزون،دگزامتازون)،استروژن ،آمفتامين ها ، الكل.


افزايش سطح
: استرس(تروما،خواه فيزيكي خواه عاطفي)،بيماري آديسون(كاهش عملكرد آدرنال)،نئوپلاسم هيپوفيز،جراحي، مواد تب زا(پيروژن)،بارداري.تاثير دارو: متي راپون،وازوپرسين،انسولين.


روش كار:

- منع غذا و مايعات لازم نيست. ممكن است رژيم كم كربوهيدرات براي 24 ساعت قبل از آزمايش در خواست شود.

- 5 تا 7 ميلي ليتر خون وريدي را در لوله آزمايش پلاستيكي سر-بنفش يا لوله آزمايش پرچايلد سر- صورتي جمع آوري كنيد. لوله را سريعا  در يخ قرار دهيد و به آزمايشگاه بفرستيد. خون نبايد درتماس با شيشه قرار گيرد. اگر لوله شيشه اي بكار برده شده سريعا سانتريفوژ كرده و به لوله آزمايش پلاستيكي انتقال دهيد.

- از آنجاييكه يك آزمايش تنها ممكن است گمراه كننده باشد آزمايشات بشتري بايد انجام داد.

- اگر كم كاري آدرنال مشكوك باشد نمونه خون در زمان اوج يعني صبح زود گرفته ميشود و زمانيكه پركاري آدرنال مشكوك است نمونه خون درزمان كمينه يعني عصر گرفته ميشود.اگر كه آزمايش صبح روز بعد تكرار ميشود نمونه خون بايد در همان زمانيكه نمونه اول گرفته شده است گرفته شود.

- در صورت امكان استرس و فعاليت را براي 8 تا 12 ساعت قبل از آزمايش محدود كنيد. داروهايي  از قبيل كورتيزون را تا بعد از آزمايش محدود كنيد.


عوامل تاثير گذار:

استرس و فعاليت فيزيكي. جمع آوري نمونه در لوله شيشه اي . جمع آوري نمونه در ساعات مختلف روز و عدم درج اين نكته.


توجه:

- ترس ممكن است منجر به علائم جسمي شود كه نتايج را تحت تاثير ميگذارد.

- استروئيد ها ترشح ACTH را افزايش ميدهند.


قمریان
منبع: انجمن شيمي باليني آمريكا