عوامل متعددی در ورم کردم پا و قوزک پا در دوران بارداری سهیم است. در دوران بارداری، بدن مقدار زیادی مایع تولید کرده و بخش بیشتری را نگاه می دارد. همچنین رحم در حال رشد بر سیاهرگها فشار می آورد. این فشار از بازگشت خون به قلب جلوگیری می کند. این حالت سبب ایجاد ورم در ساقها، قوزک و پاها می شود. تغییرات هورمونی نیز در این زمینه نقش دارند.

ورم پا و قوزک در دوران بارداری شایع است و معمولا پس از زایمان از بین می رود. در این دوران انجام کارهای زیر در رفع ورم سودمند است:

- روی پاها نایستید: باید از ایستادن به مدت طولانی پرهیز کرد و از قراردادن پا روی پای دیگر اجتناب نمود.
در صورتیکه بتوان نشست و پاها را بالا گرفت خیلی خوب است و گاهی باید پاها را از قوزک چرخاند. حتی بهتر است دراز بکشید و ساقها را بالا نگاه دارید.

- خوابیدن به پهلو: در صورت توان، باید به پهلوی چپ خوابید. این کار فشار را از روی ورید اجوف زیرین برمیدارد. این سیاهرگ بزرگ،خون را از نیمه زیرین بدن به قلب باز میگرداند. در این حال می توان  زیر ساقها را با بالش، اندکی بالاتر آورد.

- استفاده از جوراب فشاری: پزشک ممکن است در این حالت توصیه به استفاده از جوراب فشاری نماید.

- استفاده زیاد از مایعات: انستیتوی طب آمریکا توصیه کرده است در دوران بارداری، روزانه حدود 10 فنجان مایعات نوشیده شود.

- ورزش منظم روزانه: باید هر روز پیاده روی کرد و در صورت تمایل دوچرخه سواری یا شنا نمود.

- ایستادن در استخر: با وجودیکه در مورد استفاده از فشار آب بر ورم پا و قوزک، پژوهش اندکی وجود دارد، اما به نظر می رسد ایستادن در استخر به بافتهای ساق پا فشار می آورد و ممکن است سبب رفع موقتی ورم در دوران بارداری شود.

- خنک کردن: ممکن است به کاربردن کمپرس آب سرد روی مناطق ورم کرده دارای اثر آرام بخش باشد.

افزون براین، نتایج بعضی پژوهش ها حاکی از آن است که ماساژ منظم پا به کاهش ورم پا و قوزک در دوران بارداری کمک می کند. با وجودیکه ورم خفیف پا و قوزک در دوران بارداری طبیعی است، ولی ورم بیش از حد در دوران بارداری خط قرمز است.در صورت وجود موارد زیر باید با پزشک یا ماما تماس گرفته شود:

- ورم شدید یا ناگهانی

- ورم در یک پا

ورم شدید یا ناگهانی ممکن است نشانه یک حالت وخیم موسوم به پره اکلامپسی preeclampsia باشد. سایر شناسه ها و نشانه های پره‌اکلامپسی شامل است بر سردرد شدید، تاری دید و افزایش سریع وزن.

بروز تورم در یک پا به ویژه اگر با درد یا حساسیت به لمس در پشت ساق پا یا ران همراه باشد، ممکن است نشانه لخته شدن خون یا سایر حالات زمینه ساز باشد. به هرحال در هردو صورت به ارزیابی و درمان مناسب نیاز است.

سپیده زرین کفش، ماما
مجله پزشکی مادر