احمد در حالی که درسش را مطالعه می کند تمرکز ندارد و با خود میگوید:"من هیچوقت نمی توانم از پس امتحان تاریخ بر بیایم... . پدرم راست می گوید من درست مثل او هستم... ." حواسش پرت شده و حالا به پایش نگاه می کند و فکر می کند چقدر لاغرند و می گوید:"آه... شرط می بندم مربی فوتبال حتی به من اجازه ی تمرین نمی دهد وقتی ببیند من چقدر ضعیفم!"

علی هم مانند احمد امتحان تاریخ دارد و او هم زیاد با این درس خوشش نمی آید ولی شباهت های آنها به همین جا ختم می شود. او یک دیدگاه کاملا متفاوت دارد. او با خود می گوید:"خوب، دوباره تاریخ، چه بد. خدا را شکر در درس مورد علاقه ام ، ریاضی ، ماهرم." و در مورد ظواهرش هم مثبت تر فکر میکند. با اینکه از احمد کوتاه تر و لاغرتر است، باز هم خود را سرزنش نمی کند و دنبال عیب نمی گردد و می گوید:"شاید لاغر باشم ولی خیلی خوب می دوم. من یک بازیکن خوب در تیم فوتبال خواهم بود.

تعریف اعتماد به نفس

همه ی ما از خود یک تصویر ذهنی داریم. ظواهرمان، استعدادهایمان و نقاط ضعفمان. ما از زمان کودکی این تصویر ذهنی را داریم و در طول زمان این تصویر را گسترش می دهیم. اصطلاح تجسم نفس نیز به همین تصویز باز میگردد. بیشتر این تجسم را ، روابط ما با افراد دیگر و تجربه هایی که در طول زندگی به دست می آوریم تشکیل می دهند. این تصویر با اعتماد به نفس رابطه ی مستقیم دارد.

اعتماد به نفس به احساساتی مانند ارزشمند بودن و مورد عشق و تایید دیگران قرار گرفتن و این که خود ما چقدر برای خود ارزش قائلیم و خود را تایید میکنیم، باز می گردد. افرادی که دارای اعتماد به نفس بالایی هستند، قادرند در مورد خود احساس خوبی داشته باشند و به مهارت ها، قابلیت ها و موفقیت هایشان افتخار کنند و شاکر باشند. و در مقابل، افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند همواره احساس می کنند کسی آنهارا دوست ندارد و تایید نمی کند و او قادر به انجام هیچ کاری نیست.

همه ی ما بعضی اوقات با کمبود اعتماد به نفس مواجه می شویم، مخصوصا در دوران نوجوانی و جوانی که در حال بلوغ هستیم و می خواهیم جایگاه خود را در دنیا کشف کنیم. خبر خوب این است که اعتماد به نفس در طول زمان تغییر می کند و چیزی ثابت نیست. پس اگر فکر می کنید به اندازه ی کافی به خود اعتماد ندارید، می توانید این اعتماد را تقویت کنید.

مشکلات اعتماد به نفس

قبل از اینکه فردی بتواند بر این مشکلات غلبه کرده و یک عزت نفس سالم را پی ریزی کند، بهتر است اول ببیند این مشکلات از کجا آمده اند. دو چیز به شخصه می توانند یک کمک بزرگ به اعتماد به نفس باشند؛ یکی اینکه ببینیم چگونه دیگران ما را می بینند و با ما رفتار میکنند و دیگری اینکه ما چگونه خود را می بینیم.

والدین، معلمان و دیگر سرپرستان بر قضاوت و افکاری که ما در باره خود داریم ، تاثیر گذارند؛ مخصوصا وقتی در دوران کودکی هستیم. اگر والدین  به جای تعریف از فرزندانشان ، بیشتر  از آنها عیب جویی بکنند ،ناخواسته باعث می شوند ،  فرزندشان  دیرتر و سخت تر به عزت نفس برسد. به دلیل اینکه در این زمان کودک در حال شکل دهی به باورها و ارزش های خود است. بنابراین بدیهی است که او رفتار و گفتار والدین، مربیان و یا دیگر افراد را الگو قرار می دهد.

واضح است که این اعتماد به نفس وقتی  از طرف کسی که تایید او برایتان مهم است، مدام مورد حمله و اعتراض قرار بگیرد ، صدمه می بیند. ولی این انتقاد ها همیشه ، فقط از افراد دور و برمان نمی آید. مانند احمد در داستان بالا، بلکه از درون خودمان هم می شنویم! بعضی از افراد دارای یک «منتقد درونی» هستند؛ صدایی در ذهن که در همه ی کارهایی که فرد انجام می دهد ،اشتباه  و ضعف می بیند. و مانند احمد ، بعضا این صدا را از یک فرد (مانند یکی از والدین یا...) که نظرشان برایشان مهم است ، الگو می گیرد.

در طول زمان گوش دادن به این صدای منفی ، می تواند همان قدر به عزت نفستان صدمه بزند که عیب جویی اشخاص دیگر می تواند. بعضی از افراد چنان به این صدا عادت می کنند که متوجه نمی شوند که  در حال جلوگیری از پیشرفت خود هستند.

توقعات غیر منطقی از خود نیز می تواند به اعتماد به نفس یک شخص تاثیر بگذارد. افراد، تصویری از شخصی که می خواهند باشند  در ذهن خود دارند و برای هر شخص این تصویر متفاوت است. برای مثال بعضی از مردم توانایی های بدنی را ستایش می کنند ، ولی بعضی دیگر توانایی های ذهنی را می پسندند. افرادی که توقعات خود را از خود برآورده می سازند، مطمئنا اعتماد به نفس بیشتری دارند.

در مقابل افرادی که نمی توانند خود را با این توقعات مطابقت دهند، عزت نفسشان آسیب می بیند. متاسفانه افراد دارای اعتماد به نفس پایین، خود از توانایی هایی که ستایش می کنند، برخوردارند ولی نمی توانند آن را ببینند، چون تصویر درون آنها این طور شکل گرفته است.

چرا اعتماد به نفس ویژگی مهمی است؟

چگونگی احساس ما نسبت به خودمان می تواند بر زندگی هایمان تاثیر بگذارد. کسانی که عقیده دارند دوست داشتنی هستند، زندگی زناشویی بهتری دارند. احتمال اینکه در مواقع نیاز از دوستان و خانواده یشان درخواست پشتیبانی کنند نیز بیشتر است و کسانی که باور دارند می توانند به هدفهایشان برسند در مدرسه نیز بهتر عمل میکنند. اعتماد به نفس خوب باعث می شود خود را تایید کنید و زندگی تان را به کمال برسانید.

راه های تقویت اعتماد به نفس

نکات زیر به شما کمک می کند تا عزت نفس خود را قدرت ببخشید:

. افکار منفی ای که در مورد خود دارد را دور بریزید. اگر عادت کرده اید که فقط ضعف های خود را ببنید، به ویژگی های مثبت خود فکر کنید و آنها را بزرگ جلوه دهید. وقتی دیدید در حال عیب جویی از خودتان هستید، سریعا چیزی مثبت در مورد خودتان بگویید. روزانه سه چیز را در مورد خودتان روی کاغذ بنویسید که خوشحال تان می کند.

. موفقیت های خود  را مرور کنید نه فردی کامل بودن را. بعضی از افراد با فکر به کمالات خود را فلج می کنند. به جای اینکه جلوی خود را از حرکت بگیرید و بگویید:"من تا وقتی که ده کیلو کم نکنم در تست بازیگری شرکت نمی کنم."، به چیزهای که در آن خوب هستید و از آن لذت می برید فکر کنید و به سمت آنها بروید.

. اشتباهات را به چشم فرصت های یادگیری ببینید. اشتباه کردن را بپذیرید چون همه اشتباه می کنند. اشتباهات قسمتی از یادگیری هستند. به یاد بیاورید که توانایی های یک فرد همواره در حال گسترش هستند و هر کس در چیز های متفاوتی توانایی های خود را میابد و همین تفاوت هاست که آنها را منحصر به فرد می کند.

. چیز های جدید را تجربه کنید. فعالیت های مختلف را آزمایش کنید تا به یافتن استعداد هایتان نزدیک شوید. سپس به مهارت های جدیدی که به دست می آورید افتخار کنید.

.چیز های را که می توانید تغییر دهید را از از چیز هایی که نمی توانید ، جدا کنید. اگر می دانید چیزی در زندگی شما را آزار می دهد و می توانید آن را تغییر دهید، از همین امروز شروع کنید. اگر هم چیزی است که نمی توانید تغییرش دهید(مانند اندازه  قدتان)یاد بگیرید که خود را همان طور که هستید، دوست داشته باشید.

. برای خود هدف تعیین کنید. در مورد موفقیت هایی که دوست دارید فکر کنید وبرای رسیدن به آنها نقشه بریزید. به برنامه تان وفادار بمانید و مسیر پیشرفت خود را بررسی کنید.

. به نظرات و ایده های خود بها بدهید. نترسید که آن ها را بیان کنید.

. در امری مشارکت کنید. به یکی از هم کلاسی هایتان که مشکل دارد، درس خصوصی بدهید. کمک کنید اطراف خانه یتان را تمیز کنید. در یک راهپیمایی شرکت کنید و یا در جایی داوطلبانه کمک کنید. احساس تغییر ایجاد کردن و اینکه کمک هایتان ارزشمند است، کمک بزرگی به تقویت اعتماد به نفستان می کند.

. ورزش کنید. با ورزش استرس از بین می رود و شما شادتر خواهید بود.

. خوش بگذرانید. با افرادی که دوستشان دارید مشغول به کارهایی شوید، که از آن ها لذت می برید. آرام باشید و یک روز خوب را تجربه کنید و از بیکار نشستن پرهیز کنید.

برای ساختن یک اعتماد به نفس خوب، هیچ گاه دیر نیست. در مورد کسانی که صدمات روحی و روانی  در آنها کمی عمیق تر است، صحبت با یک مشاور و یا روان پزشک بسیار مفیدخواهد بود. این کارشناسان می توانند راهنمای شما باشند و به شما کمک کنند تا بیاموزید که خود را دوست داشته باشید و بفهمید چه چیز در مورد شما منحصر بفرد است.

اعتماد به نفس در تمام کارهایی که می کنید ،  تاثیر گذار است. افراد قوی و خودباور ، در درس هایشان موفق ترند و راحت تر دوست پیدا می کنند. آن ها دنبال روابط بهتر و احساس خوشحالی بیشتر هستند و راحت تر با اشتباهات، ناامیدی ها و شکست ها کنار می آیند و کار را تا رسیدن به موفقیت رها نمی کنند. کمی زمان و تلاش می خواهد تا اعتماد به نفس خود را تقویت کنید ولی وقتی که موفق شدید مطمئنا در زندگی به کمکتان می آید.

گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، محمد ابراهیمی
منبع : kidshealth.org