شرح بيماري
آميبياز (اسهال‌ خوني‌ آميبي) عبارت‌ است‌ از يك‌ عفونت‌ انگلي‌ روده‌ بزرگ‌ و گاهي‌ كبد. اسهال‌ آميبي‌ در تمام‌ دنيا وجود دارد اما در كشورهاي‌ در حال‌ توسعه‌ شايع‌تر است‌. بسياري‌ از افراد، خصوصاً كساني‌ كه‌ در آب‌ و هواي‌ معتدل‌ زندگي‌ مي‌كنند، اين‌ انگل‌ را دارند بدون‌ اين‌ كه‌ علامتي‌ داشته‌ باشند. علايم‌ وقتي‌ ظاهر مي‌شوند كه‌ انگل‌ بافت‌ روده‌ بزرگ‌ را مورد تهاجم‌ قرار دهد. علايم‌ ممكن‌ است‌ خيلي‌ مبهم‌ باشند.

علايم‌ شايع‌
- گاهي‌ هيچ‌ علامتي‌ وجود ندارد.

- اسهال‌ متناوب‌ همراه‌ با اجابت‌ مزاج‌ بد بو. در مراحل‌ اوليه‌، غالباً قبل‌ از اسهال‌ يبوست‌ وجود دارد.

- گاز و نفخ‌ شكم‌

- دل‌ پيچه‌ و حساسيت‌ شكم‌ به‌ لمس‌

- تب‌

- گاهي‌ مخاط‌ و خون‌ در اجابت‌ مزاج‌

- خستگي‌

- دردهاي‌ عضلاني‌ اگر كبد گرفتار شده‌ باشد:

- درد در ناحيه‌ كبد و سمت‌ راست‌ شكم‌

- گاهي‌ زرد شدن‌ چشم‌ها و پوست‌

- لرز شديد

- كاهش‌ وزن‌

علل
- يك‌ انگل‌ ميكروسكپي‌ به‌ نام‌ آنتاموبا هيستوليتيكا ، كه‌ توسط‌ پشه‌، سوسك‌ حمام‌، و تماس‌ مستقيم‌ با دستمال‌ يا غذاي‌ آلوده‌ به‌ مدفوع‌ انتقال‌ مي‌يابد. شايع‌ترين‌ منابع‌ عفونت‌ عبارتند از:

- آلودگي‌ در افرادي‌ كه‌ با غذا سروكار دارند.

- معيوب‌ بودن‌ لوله‌كشي‌ هتل‌ يا كارخانه‌

- سبزيجات‌ يا ميوه‌هاي‌ خامي‌ كه‌ با كود انساني‌ پرورش‌ يافته‌اند يا در آب‌ آلوده‌ شسته‌ شده‌اند.

عوامل‌ افزايش‌ دهنده‌ خطر
- محيط‌ زندگي‌ شلوغ‌ و غير بهداشتي‌

- مسافرت‌ به‌ مناطق‌ با زيرساخت‌هاي‌ بهداشتي‌ نامطلوب‌

- زندگي‌ در مؤسسات‌ نگهداري‌ مختلف‌ مثل‌ خانه‌ سالمندان‌ و غيره‌

پيشگيري
دستان‌ خود را به‌ طور مرتب‌ بشوييد، خصوصاً قبل‌ از غذا خوردن‌ اگر در منطقه‌اي‌ هستيد كه‌ غذا و آب‌ ممكن‌ است‌ در آنجا آلوده‌ باشد، اقدامات‌ زير ضروري‌ هستند: ـ آب‌ آشاميدني‌ را 5 دقيقه‌ بجوشانيد. ـ براي‌ مسواك‌ كردن‌ و شستن‌ دندان‌ها از آب‌ شير استفاده‌ نكنيد و مراقب‌ باشيد هنگام‌ حمام‌ كردن‌ آب‌ قورت‌ ندهيد. ـ از خوردن‌ ميوه‌ با پوست‌ يا سبزيجات‌، ماهي‌ يا صدف‌ خام‌، يا هرگونه‌ محصول‌ لبني‌ مشكوك‌ (بستني‌، شير، كره‌ و غير) خودداري‌ كنيد.

عواقب‌ مورد انتظار
در اكثر موارد بدن‌ عارضه‌، اسهال‌ آميبي‌ در عرض‌ 3 هفته‌ با درمان‌ خوب‌ مي‌شود. در مواردي‌ كه‌ فرد به‌ صورت‌ حامل‌ بيماري‌ در آمده‌ است‌، هيچ‌ علامتي‌ ممكن‌ است‌ وجود نداشته‌ باشد. در موارد شديد، امكان‌ دارد اسهال‌ خوني‌ شديد بروز كند كه‌ نياز به‌ درمان‌ در بيمارستان‌ وجود دارد.

عوارض‌ احتمالي‌
- پريتونيت‌ (التهاب‌ پرده‌ صفاق‌ كه‌ سطح‌ حفره‌ شكم‌ را مي‌پوشاند).

- هپاتيت‌ يا آبسه‌ كبد

- آبسه‌ ريه‌

- عفونت‌ پرده‌ دور قلب‌

- آبسه‌ مغز

درمان‌
اصول‌ كلي‌
- اقدامات‌ تشخيصي‌ ممكن‌ است‌ عبارت‌ باشند از آزمايش‌ مدفوع‌ و خون‌؛ سي‌تي‌ اسكن‌ در موارد شك‌ به‌ گرفتاري‌ كبد و در صورت‌ لزوم‌، نمونه‌برداري‌

- در مورد بهداشت‌ شخصي‌ بسيار مراقب‌ باشيد. مرتب‌ حمام‌ كنيد و پس‌ از اجابت‌ مزاج‌ و قبل‌ از دست‌ زدن‌ به‌ غذا يا مواد غذايي‌ دستان‌ خود را با آب‌ گرم‌ و صابون‌ بشوييد.

- در مواردي‌ كه‌ آبسه‌ كبد وجود دارد، جراحي‌ ممكن‌ است‌ ضروري‌ باشد.

داروها
- امكان‌ دارد مترونيدازول‌ يا يدوكينول‌ (يا هر دو)، پارومومايسين‌، يا ديلوكسانيد تجويز شوند.

- امكان‌ دارد جايگزيني‌ مايعات‌ از دست‌ رفته‌ براي‌ درمان‌ اختلال‌ آب‌ و الكتروليت‌ به‌ وجود آمده‌ در اثر اسهال‌ ضروري‌ باشد.

فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
به‌ هنگام‌ حمله‌ حاد اسهال‌ در رختخواب‌ استراحت‌ كنيد. فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي‌ عادي‌ خود را وقتي‌ آغاز كنيد كه‌ تب‌ رفع‌ شود و اسهال‌ رو به‌ بهبود گذارد.

رژيم‌ غذايي
رژيم‌ غذايي‌ شامل‌ غذاهاي‌ نرم‌ و تدريجاً از سر گرفتن‌ رژيم‌ غذايي‌ عادي‌.

در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر شما يا يكي‌ از اعضاي‌ خانواده‌ تان علايم‌ اسهال‌ آميبي‌ را داريد.

- اگر يكي‌ از موارد زير هنگام‌ درمان‌ رخ‌ دهد: ـ دل‌پيچه‌ بيش‌ از 24 ساعت‌ طول‌ بكشد. ـ اسهال‌ يا خون‌ در اجابت‌ مزاج‌ بيشتر شود. ـ استفراغ‌ آغاز شود. ـ درد در ناحيه‌ كبد آغاز شود يا زردي‌ به‌ وجود آيد (زردي‌ پوست‌ يا چشم‌ها) ـ بثور پوستي‌ ظاهر شود. ـ تحريك‌پذيري‌ يا سردرد شديد رخ‌ دهد.