کیست جسمی بسته، کیسه‌مانند و پر از ماده‌ای مایع، گازی یا نیمه‌جامد است و جزء بافتی که درآن قراردارد، نیست. کیست‌ها عادی بوده و می‌توانند در هرجایی از بدن فرد با هر سنی رشد کنند. کیست‌ها از نظر اندازه متفاوت هستند؛ ممکن است فقط زیر میکروسکوپ دیده شوند یا آنقدر بزرگ شوند که اندام‌ها و بافت‌های بدن را جابجا کنند. دیواره بیرونی کیست را کپسول می‌نامند.
کیست به چه دلیل به وجود می‌آید؟
کیست‌ها به دلایل مختلفی شامل موارد زیر در بدن ایجاد می‌شوند:
- " فرسودگی و سائیدگی" یا مسدود شدن عادی جریان مایعات،
- عفونت
- تومورها
- بیماری التهابی مزمن
- شرایط ژنتیک ( ارثی)
- اشکال در رشد اندام‌های جنین
بیشتر کیست‌ها به دلیل شرایط توضیحی در بالا ایجاد شده و فقط در صورتی قابل پیشگیری هستند که علت نهفته آن قابل پیشگیری باشد.
علائم و نشانه‌های کیست چیست و کیست‌ها چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
گاهی حین احساس "برآمدگی" غیر عادی در بدنتان، می‌توانید کیست را احساس کنید. برای مثال، کیست‌های زیر پوست یا بافت زیر‌پوست معمولاً قابل‌توجه هستند. کیست‌های درون پستان ها(سینه) نیز ، ملموس هستند (بدین معنی که حین امتحان آن ناحیه با دست می‌توانید کیست را حس کنید). کیست‌های اندام‌های داخلی همانند کلیه یا کبد ممکن است هیچ‌گونه علائمی نداشته باشند یا ممکن است توسط فرد مبتلا، تشخیص داده نشوند. این کیست‌ها اغلب برای اولین بار توسط ابزارهای تشخیصی همانند دستگاه های رادیولوژی، فراصوت(سونوگرافی)، پرتونگاری کامپیوتری یا اسکن CA و تصویر برداری رزونانس مغناطیسی یا( MRI ) شناسایی می‌شوند. بسته به موقعیت و اندازه کیست، ممکن است علائمی وجود داشته باشد و یا وجود نداشته باشد.
کیست‌ها چه انواعی دارند؟
صدها نوع مختلف از کیست ممکن است در بدن رشد کند. چند نوع از شناخته شده‌ترین کیست‌ها را در اینجا آورده‌ایم:
- کیست‌های داخل سینه‌ها که بخشی از آنها خوش‌خیم هستند (بیماری فیبروسیت سینه)
- کیست‌های تخمدان، شامل کیست‌های درون پوستی، نوع خاصی از تومور تخمدان که اغلب حاوی کیست و دیگر بافت‌ها است.
- کیست‌های داخل غده تیروئید
- کیست بیکر (زانویی) در پشت زانو
- کیست‌های لنفاوی در مفاصل و تاندون‌ها
- کیست‌های غده‌های درون پلک چشم، با عنوان چالازیون Chalazions
- کیست‌های چربی سباسئوز در غده‌های کوچک داخل پوست
- کیست‌های بشره‌ای پوست، که گاهی با عنوان کیست‌های بشره‌ای داخلی نامیده شده و اغلب در صورت، سر، گردن و بالاتنه دیده می‌شوند.
- کیست‌های بارتولین Bartholin، بزرگ شدن غده‌های کوچک در نزدیکی دهانه واژن
- کیست‌های صنوبری، کیست‌های داخل غده صنوبری مغز
- کیست‌های پانکراس که محل تجمع مایعات در غده پانکراس هستند. برخی کیست‌های پانکراس کیست‌های واقعی هستند که توسط سلول‌های نگهدارنده مایع آستر شده‌اند. برخی دیگر از کیست‌های پانکراس کیست‌های غیر واقعی می‌باشند و آستر سلولی مخصوص را ندارند.
- بیماری‌های کلیوی جند کیستی، یک بیماری موروثی که در آن کلیه حاوی کیست‌های چندتایی است.
- کیست‌های تارلوTarlov ، همچنین شناخته شده به عنوان کیست‌های پاشامی، که در استخوان خاجی، استخوان‌های متصل به هم در انتهای ستون فقرات، قرار دارند.
- آلودگی و عفونت، همانند ورم چرکی و دمل بر روی پوست که می‌توانند منجر به پدیدار شدن کیست گردند.
- کیست‌های عنکبوتی که بین مغز یا نخاع و غشاء - یکی از سه غشائی که مغز را می‌پوشاند- قرار دارند.
کیست‌ها عمدتاً خوش‌خیم و بی‌خطر ند و برخی ممکن است به دلیل اندازه و/یا موقعیت خود عوارضی را ایجاد نمایند. بندرت، کیست‌ها با تومورهای بدخیم (سرطان) یا عفونت‌های شدید مربوط اند. اگر شما نگران هرگونه توده یا برجستگی غیرعادی هستید، با پزشک خود مشورت نمایید. او می‌تواند تست تشخیصی صحیح برای شناسایی کیست و یافتن علت آن را ارائه کند.
کیست چگونه درمان می‌شود؟
درمان کیست‌ها به علت کیست و موضع آن بستگی دارد. کیست‌هایی که خیلی بزرگ اند و به همین دلیل ، منجر به ایجاد عوارضی می‌شوند، باید از طریق جراحی برداشته شوند. گاهی اوقات مایع داخل کیست را می‌توان تخلیه نمود، خشک کرد، یا با وارد کردن سوزن یا میل جراحی در حفره کیست، باعث فرو ریختن کیست گردید. در صورتی که کیست به آسانی قابل دسترس نیست، تصویربرداری رادیولوژی در طول عمل خشک کردن (تخلیه) کیست، برای هدایت کار قابل استفاده است.
گاهی برداشتن کیست از طریق جراحی ضروری است. درصورت هرگونه احتمال سرطانی بودن ، کیست کاملا به روش جراحی برداشته می‌شود و یا از آن نمونه برداری (بایوپسی) انجام می‌گردد تا بدخیم بودن آن مشخص شود. در موارد خاص، ماده بیرون کشیده شده از کیست در زیر میکروسکوپ آزمایش می‌شود تا سلول‌های سرطانی احتمالی موجود در آن شناسایی شوند.
درصورتی که کیست وابسته به درمان یک بیماری مزمن است (برای مثال سندروم تخمدان کیست‌ساز یا بیماری فیبروسیت پستان ) درمان کیست به طور کلی ، تابع نوع درمان آن بیماری است.
آیا می‌توان از تشکیل کیست پیشگیری نمود؟
جلوگیری از تشکیل کیست فقط زمانی ممکن است که جلوگیری از علت اصلی کیست امکان‌پذیر باشد. بیشتر انواع کیست‌ها قابل پیشگیری نیستند.
چگونه می‌توان درمان کیست را سرعت داد؟
غالب کیست‌ها خوش‌خیم اند و منجر به عوارض جدی یا بلندمدت نمی‌گردند. با این وجود، کیست‌هایی که در ارتباط با بدخیمی یا عفونت‌های شدید باشند، به سختی بهبود می‌یابند.
کیست‌ها در یک نگاه
- کیست‌ها اجسامی بسته، و کیسه‌مانندی هستند که حاوی ماده‌ای مایع، گاز یا نیمه‌جامد هستند.
- صدها نوع از کیست‌های مختلف وجود دارد.
- کیست‌ها می‌توانند در تمامی نقاط بدن به وجود آیند.
- کیست‌های سطحی ممکن است به صورت "برآمدگی‌های" غیر عادی بر روی پوست پدیدار شوند. کیست‌های اندام‌های داخلی همانند کبد، کلیه‌ها، یا پانکراس ممکن است دیده نشده یا علائم ایجاد نکنند.
- فرایندهای مختلفی شامل انسداد جریان مایعات، عفونت، تومورها، نواقص مادرزادی و بیماری‌های التهابی مزمن می‌توانند منجر به تشکیل کیست شوند.
- اغلب کیست‌ها خوش‌خیم اند، اما در موارد خاص ممکن است با تومورهای بدخیم مربوط باشند.
گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، نازنین جعفری
منبع: medicinenet.com