با شنیدن بیماری قلبی، مردم فکرشان به حمله قلبی متوجه می شود. اما طبف وسیعی از بیماریهای دیگر قلبی وجود دارد که با وجود آنها، قلب همچنان می طپد و زندگی می بخشد.
در زیر به معرفی کوتاه تعدادی از این بیماریهای قلبی، می پردازیم:
حمله قلبی چیست؟
هر سال عده ای زیاد دچار حمله قلبی می شوند. حمله قلبی عبارت است از ایست ناگهانی خون رسانی به قلب و این حمله در اثر انسداد شریانهای کرونری روی می دهد. شریانهایی که خون را به عضلات قلب می رسانند و قلب را تغذیه می کنند. وقتی خون رسانی قطع می شود، عضله قلب به سرعت آسیب می بیند. امروزه فوریت های پزشکی باعث کاهش مرگ و میر در اثر حمله قلبی شده است.
علائم و نشانه های حمله قلبی کدامند؟
حمله قلبی یک وضعیت اورژانسی است، حتی اگر علائم زیاد شدید نباشد. این علائم به شرح زیر است:
- احساس درد یا فشار در ناحیه قفسه سینه
- انتشار درد به پشت، شانه و بازوی چپ
- تهوع و استفراغ و احساس سوزش در ناحیه قلب
- ضعف، اضطراب و کوتاه شدن تنفس
- تند یا نامنظم شدن ضربان قلب
علائم حمله قلبی در زنان
زنان معمولا درد در ناحیه قفسه سینه را احساس نمی کنند. تپش زنان بیشتر از مردان مستعد احساس سوزش قلبی، کاهش اشتها، خستگی یا ضعف، سرفه و قلب هستند. این علائم نباید نادیده گرفته شوند. هرچه تاخیر بیشتر باشد، قلب بیشتر صدمه می بیند.
علائم نارسایی شریان کرونری
معمولا قبل از حمله قلبی، در شریان ها، پلاک های خونی چسبناک تشکیل می گردند.
این امر باعث تنگی عروق و دشواری عبور جریان خون می شوند. بیشتر مردم تا دچار حمله قلبی نشوند ،به وجود این گرفتگی ها، پی نمی برند. اما برخی علائم و نشانه ها، مانند دردهای قفسه صدری که همان آنژین صدری است، پیشاپیش از وجود این عارضه خبر می دهند.
درون یک حمله قلبی
پلاک های خونی باعث سخت و سفت شدن جداره بیرونی و شل و نرم شدن جداره داخلی شریان ها می شوند. گاهی در اثر این سختی، جداره شکنندگی پیدا می کند. در این صورت حول این شکست و ترک، لخته های خونی تشکیل شده و باعث انسداد کلی شریان می گردد در پی این انسداد، اگر رسیدگی و درمان فوری انجام نگیرد، حمله قلبی به وقوع می پیوندد و آن قسمت از عضله قلب دچار صدمه و آسیب کلی می گردد.
فورا اقدام کنید
بهترین زمان برای معالجه حمله قلبی، هنگام شروع علائم است. فرصت را از دست ندهید. اگر صبر کنید تا مطمئن شوید، ممکن است آسیب های جدی و دائمی به قلب وارد شود. بلافاصله با شماره 115 اورژانس تماس بگیرید.
مرگ های ناگهانی (SCD)
در آمریکا بیش از نیمی از مرگهای ناگهانی به قلب مربوط می شوند. اما این به معنای وقوع حمله قلبی نیست. علت این نوع مرگ و میر، اختلال ناگهانی در شرایط الکتریکی قلب و نامنظم و تند شدن شدید ضربان قلب است.
در این حالت دریچه های قلب عملکرد، خود را از دست می دهند. در این شرایط بدون CPR (عمل احیای قلب) و بازگرداندن ریتم درست به فرد، مرگ حتمی خواهد بود.
آریتمی: ضربان های نامنظم قلب
ضربان قلب به طور عادی از الگوی طبیعی پیروی می کند. هر نوع اخلال و بی نظمی، باعث بهم خوردن این ضربان می گردد. گاهی این بی نظمی و اختلال موقتی و زود گذر است و اما گاهی پایدار و طولانی می شود که عوارض شدید در پی دارد. بنابراین مراجعه به پزشک و بررسی این آریتمی ها بسیار ضروری است.
کاردیومیوپاتی
این بیماری مربوط به ایجاد تغییرات در عضلات قلب است. گاهی این تغییرات مانعی برای عملکرد درست قلب می باشد. این امر منجر به ناهنجاری عضلانی و مشکلات و نارسایی های مزمن و افزایش فشار خون مزمن یا همزمان با آن می گردد.
نارسایی قلب
نارسایی قلب به معنای ایستادن آن نیست. بلکه به معنای ناتوانی قلب در خون رسانی کافی به اعضای بدن است. به مرور قلب بزرگ و خون بیشتری در آن جمع می شود ولی هنگام پمپاژ این خون به بدن، تنگی شریان ها و یا ضعف ماهیچه های قلب، اجازه کار را نمی دهند، در نتیجه، خون رسانی به بدن کاهش می یابد و شخص دچار ضعف و ناتوانی می گردد. حمله قلبی و گرفتگی های عروق بیشترین تاثیر را در نارسایی قلب و ناتوانی آن دارند.
نقص مادرزادی قلب
گاهی نوزادان با مشکلات قلبی مانند سوراخ بودن دریچه و یا ناهنجاری در جداره های قلب بدنیا می آیند. برخی از مشکلات مادرزادی هم تا زمان نوجوانی و جوانی خود را نشان نمی دهند.
یک دسته از این مشکلات نیاز به درمان ندارند و دسته ای هم با دارو و یا عمل جراحی درمان می شوند. این افراد از نظر ابتلا به آرتیمی ها، نارسایی قلبی و یا عفونت دریچه قلب در معرض خطر هستند. ولی راه هایی برای کاهش خطر وجود دارند.
آزمایش های قلبی
* نوار قلب یا الکتروکاردیوکراف (EKG)
نوار قلب بوسیله یک دستگاه که الکترودهای مربوط به آن در محل های خاصی بر روی سینه قرار می گیرند، گرفته می شود. بکمک تفسیر این نوار، پزشک اطلاعات خوبی در مورد چگونگی ضربان قلب، و یا بزرگی قلب و سایر نارسایی ها پیدا می کند.
* تست ورزش یا استرس تست
گاهی لازم است، قلب را در حین فعالیت بیمار، مورد بررسی قرار داد، در این زمان بیمار بر روی دستگاه تردمیل که یک تسمه متحرک است قرار می گیرد و همراه با آن راه می رود و با افزایش سرعت تسمه بیمار نیز مجبور است سریعتر قدم بردارد تا اینکه عاقبت به حالت دویدن می رسد. از سویی دستگاه الکترو کاردیوگراف همزمان لحظه به لحظه، نوار قلب بیمار را می گیرد. پزشک با تفسیر این نوار و وضعیت بیمار در حین راه رفتن، قب او را از جنبه های مختلف بررسی می کنند.
* هولتر مانیتورینگ
گاهی نوار قلب و یا تست ورزش چیز روشنی درباره قلب نمی گویند. بیمار اظهار می کند که بطور تصادفی و در شرایط نامشخص دچار آریتمی و یا ناراحتی قلبی می گردد. برای بررسی این مشکل، دستگاهی به نام هولتر مانیتورینگ به بیمار وصل می شود که بیمار می تواند همراه با این دستگاه در خانه و یا محل کار فعالیت های روزانه خود را انجام دهد و حتی شب با این دستگاه بخوابد. این دستگاه بطور پیوسته در طول شبانه روز نوار قلب بیمار را ثبت می کند و هر نوع اخلال و بی نظمی را هم گزارش می دهد. پزشک با مشاهده این نوارها و گزارشات به نوع نارسایی قلبی بیمار پی می برد.
عکس قفسه سینه
گاهی لازم است که با عکس گرفتن از قفسه سینه، وضعیت ظاهری قلب، از نظر بزرگی و کوچکی بررسی شود.
اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرافی بکمک امواج فراصوت، تصویر برداری از قلب را در حین کار کردن امکان پذیر ساخته است. پزشک بطور زنده عملکرد قلب را مشاهده و وضعیت آن را بررسی می کند. بوسیله این دستگاه انواع پارامترهای مربوط به قلب اندازه گیری و مورد ارزیابی قرار می گیرد.
سی تی اسکن قلب
توپوگرافی کامپیوتری قلب، روش دقیقتری برای بررسی وضعیت عروق کرونری، دریچه و سایر بیماریهای قلبی است. بکمک آن تصویر واضح و سه بعدی از قلب تهیه می شود که در آن تشکیل پلاک ها، و رسوب کلسیم در جداره عروق قابل مشاهده است.
کاتتر گذاری قلب
با تعبیه یک کاتتر یا لوله در یکی از رگ های شریانی، معمولا در ناحیه ران، و با تزریق ماده حاجب و همزمان با عکس گرفتن، وضعیت گرفتگی عروق قلب و میزان نارسایی آن بطور دقیقتر قابل مشاهده می گردد. این دستگاه را آنژیوگرافی می نامند. آنژیوگرافی به پزشک در انتخاب نوع و چگونگی درمان بسیار کمک می کند.
زندگی با بیماری قلبی
بیشتر بیماریهای قلبی مزمن هستند. ممکن است در آغاز علائم آنها خفیف باشد اما رفته رفته شدیدتر می شوند. بکمک درمان می توان این بیماریها را تحت کنترل در آورد. زمانی که بیماری شدت گرفت و علائم خستگی، ناتوانی، تورم پاها و درد، زیاد شد، ناگزیر باید راههای دیگری را مانند جراحی، تغییر در روش زندگی، ورزش و ... بکار بست. با ادامه نارسایی ها و شدت گرفتن آن آخرین راه حل، پیوند قلب خواهد بود.
درمان نارسایی های قلبی
درمان های دارویی
داروها، نقش مهمی را در درمان بیماریهای قلبی بازی می کنند. برخی داروها در کاهش فشار خون، کلسترول خون و تنظیم ضربان قلب موثر هستند. داروهایی هم مانع لخته شدن خون و تشکیل پلاک ها می گردند. بعضی داروها هم به افزایش قدرت پمپاژ قلب کمک می کنند.
آنژیوپلاستی
از آنژیوپلاستی برای باز کردن رگ های مسدود شده و یا رفع تنگی عروق کمک می گیرند. در واقع در این روش، یک لوله باریک (کاتتر نازک) را بهمراه یک بالن داخل رگ های قلب می فرستند. و با باد کردن بالن تنگی عروق رفع شده و جریان خون رسانی بهبود می یابد. گاهی برای پیشگیری از برگشت تنگی، یک لوله مشبک (استنت) را در داخل رگ جای گذاری می کنند.
جراحی بای پس
گاهی یک رگ آنقدر گرفتگی دارد که بکمک بالن و یا استنت هم نمی توان وضعیت آن را بهبود بخشید. در این هنگام، بکمک جراحی آن رگ را حذف و رگ سالم دیگری را بجای آن پیوند می زنند. در حقیقت آن رگ مسدود را دور می زنند.
چه کسی بیشتر در معرض خطر بیماری قلبی است؟
مردان بیشتر از زنان، در معرض خطر حمله قلبی هستند. حتی در سنین کمتر. اما باید بدانیم که حمله قلبی اولین عامل مرگ و میر زنان است. کسانی که سابقه فامیلی داشته و یا کم تحرک بوده و روش زندگی نامناسبی دارند، بیشتر در معرض خطر بیماری قلبی قرار دارند.
عوامل مستعد کننده بیماری قلبی
فشار خون بالا و کلسترول بالا، مهمترین عوامل بروز بیماری قلبی در یک فرد هستند. افزایش وزن و کم تحرکی نیز این خطر را افزایش می دهند. بعضی از بیماریها مانند دیابت و استعمال دخانیات از دیگر عوامل موثر می باشند.
چگونه با حمله قلبی کنار بیاییم
بازیابی توانایی، پس از حمله قلبی، امکان پذیر است . بکمک پرهیز از استعمال دخانیات، افزایش فعالیت بدنی و انتخاب تغذیه مناسب، می توان تا حدودی توانایی لازم را مجددا بدست آورد.
پیشگیری از بیماریهای قلبی
با اتخاذ یک رژِم غذایی مناسب، و انجام ورزش منظم در طول هفته حداقل هربار به مدت 30 دقیقه، کمک بسیار بزرگی به پیشگیری از بیماریهای قلبی می کند. عدم استعمال دخانیات، کاهش مصرف الکل، کنترل فشار خون، کلسترول خون و دیابت از دیگر اقدامات موثر هستند. کاهش استرس، و ایجاد فضای شاد و صمیمانه در زندگی کمک بزرگی به حفظ سلامتی قلب می کند.
مجله پزشکی مادر
منبع: webmd.com