علائم اختلال خوردن

 

اختلالات خوردن را می توان به عنوان گروهی از اختلالات که فرد ارتباط ناسالمی با غذا دارد، شناخت. سه نوع اختلال خوردن وجود دارد:

بی اشتهایی روانی: این نوع اختلال خوردن با ویژگی بارز کاهش وزن که اغلب از طریق رژیم های غذایی یا ورزش شدید ایجاد می شود و گاهی اوقات به قحطی زدگی نیز می رسد: فرد مبتلا به بی اشتهایی روانی هرگز خود را به اندازه کافی لاغر نمی بیند و علی رغم کاهش وزن شدید، همچنان خود را چاق می بیند.

پر اشتهایی روانی: این نوع با چرخه های پرخوری شدید به نام پرخوری افراطی و در پی آن پاکسازی و رفتارهایی به منظور جبران پرخوری شناخته می شود. این نوع اختلال با احساس از دست دادن کنترل خوردن در ارتباط می باشد.

اختلال پرخوری افراطی: این نوع نیز با دوره های منظم پرخوری بیش از حد و احساس از دست دادن کنترل خوردن مشخص می شود.

اختلالات خوردن در طی سنین نوجوانی و بزرگسالی بروز می کنند و در میان زنان و دختران شیوع بیشتری دارد. علت دقیق اختلالات خوردن مشخص نیست ولی به نظر می رسد که با انواع مشکلات روانشناختی و پزشکی همچون عزت نفس پایین، افسردگی، اضطراب، مشکل در سازگاری با حیوانات و سوء مصرف مواد همراه می باشد.

 

پرخوری

در مورد برخی افراد، شیفتگی و جذابیت غذا راهی برای کنترل جنبه ای از زندگی آنها می باشد. اگرچه ممکن است با مسئله ساده ای همچون کمی کمتر یا بیشتر خوردن شروع شود ولی این رفتار ممکن است تغییر کرده و از کنترل فرد خارج شده و زندگی وی را تحت تاثیر قرار دهد. اختلالات خوردن یک مشکل طبی جدی است که در صورت درمان نشدن تاثیر دراز مدتی بر سلامت فرد خواهد گذاشت.

افراد مبتلا به اختلالات خوردن معمولا رفتارهای ناسالم غذایی خویش را مخفی می کنند، بنابراین تشخیص علائم اختلال به خصوص در افرادی که اخیرا مبتلا شده اند، دشوار می باشد.

در اینجا نکاتی بیشتر را درباره نشانگان اختلالات خوردن ارائه خواهیم کرد.

علائم بی اشتهایی روانی:

افراد مبتلا به بی اشتهایی روانی، ترس شدیدی از افزایش وزن دارند. آنها اغلب اوقات رژیم های سخت می گیرند و شدیدا ورزش می کنند، گاهی اوقات به حد قحطی زدگی می رسند. در حدود یک سوم تا یک چهارم افراد بی اشتهای روانی پرخوری می کنند و سپس با استفراغ و سوء مصرف ملین ها اقدام به تخلیه و پاکسازی می نمایند. این افراد تصویر بدنی تحریف شده ای دارند و با وجود اینکه واقعا لاغر هستند، فکر می کنند افزایش وزن دارند. آنها ممکن است وسواس گونه میزان کالری ها را محاسبه کنند و تنها خود را مجاز بدانند که حجم معینی از غذاهای خاص را بخورند. زمانیکه با چنین افرادی مواجه می شوید، اغلب اوقات مشکل خویش را انکار می کنند.

علائم بی اشتهایی باید در ابتدا بسیار دقیق بررسی شود، چرا که بتدریج پیشروی می کند. این اختلال ممکن است با مسائل ساده ای همچون تمایل به لاغر شدن و رژیم گرفتن قبل از اتفاقاتی مثل کلاس رقص و یا گذراندن تعطیلات ساحلی، آغاز شود. اما همان طور که اختلال پیشرفت می کند، اشتغال ذهنی با وزن نیز افزایش می یابد. این حالت باعث ایجاد چرخه معیوبی می شود: هرچه فرد وزن بیشتری از دست می دهد، نگرانی ها و وسواس وی درباره وزن افزایش می یابد.

نشانگان و رفتارهای زیر در افراد مبتلا به بی اشتهایی روانی رایج است:

- کاهش وزن چشمگیر

- پوشیدن لباس های گشاد و بزرگ به منظور پنهان کردن کاهش وزن

- اشتغال ذهنی با غذا، رژیم، محاسبه کالری غذاها و مسائل دیگر

- امتناع از خوردن غذاهای خاصی چون کربوهیدراتها و چربی ها

- احتراز از زمان زمان صرف غذا و یا غذا خوردن مقابل دیگران

- درست کردن غذاهای پر زحمت و استادانه برای دیگران و امتناع از خوردن آن

- ورزش بسیار سخت

- اظهار نظرهایی درباره چاق بودن خویش

- متوقف شدن سیکل ماهانه

- شکایت از یبوست و یا شکم درد

- انکار کردن اینکه لاغری شدید یک مشکل می باشد

از آنجایی که افراد مبتلا به بی اشتهایی در پنهان کردن این مسئله بسیار خوب عمل می کنند، بیماری آنها ممکن است قبل از اینکه اطرافیان متوجه آن شوند، بسیار شدید شود. اگر احساس می کنید شخصی از نزدیکان شما بی اشتهایی دارد، ضروریست که سریعا توسط پزشک معاینه شود. در صورتیکه این اختلال درمان نشود، می تواند به عواقب جدی منجر شود. ده درصد از کسانیکه بی اشهایی روانی شدیدی دارند، در اثر آن جان خویش را از دست می دهند. بهر حال، در صورت درمان شدن، اعلب افراد مبتلا وزن خویش را دوباره بدست می آورند و مشکلات جسمی ناشی از بی اشتهایی روانی در آنها بهبود می یابد.

علائم پر اشتهایی روانی:

افراد مبتلا به پر اشتهایی روانی دوره های از خوردن حجم زیاد غذا (به نام پرخوری افراطی) و به دنبال آن پاکسازی کردن (استفراغ کردن یا مصرف ملین ها)، روزه داری یا ورزش کردن بسیار شدیدی را برای جبران پرخوری نشان می دهند.

برخلاف بی اشتهایی روانی، افراد مبتلا به پر اشتهایی روانی اغلب اوقات وزن نرمالی دارند. ولی آنها نیز ترس شدید و مشابهی از اضافه وزن و تصویر بدنی تحریف نشده دارند. آنها خودشان را چاق می بینند و ناامیدانه می خواهند که وزن خویش را کاهش دهند. از آنجایی که این افراد احساس شرمساری و انزجار از خویشتن دارند، رفتارهای پر اشتهایی روانی خویش را ماهرانه از دید دیگران مخفی می کنند.

 

در اینجا به علائم عمومی پر اشتهایی روانی اشاره می کنیم:

- شواهدی مبنی بر پرخوری افراطی، از جمله ناپدید شدن حجم زیادی از غذا در زمانی کوتاه یا پیدا کردن انبوهی از ظرف های خالی غذا

- شواهدی مبنی بر پاکسازی، از جمله رفت و آمد به دستشویی پس از صرف غذا، صداها و یا بوی استفراغ یا بسته های ملین ها و ادرار آورها

- فرار کردن از غذاها و یا اجتناب از غذا خوردن در مقابل جمع، یا خوردن حجم غذای بسیار کم

- ورزش کردن افراطی

- پوشیدن لباس های گشاد و به منظور مخفی کردن اندام

- شکایت از چاق بودن خویش

- استفاده افراطی از آدامس، نعناع

- رژیم دائمی

- بند انگشت های زخمی ناشی از استفراغ های تکرار شونده و القائی

در صورتیکه پراشتهایی درمان نشود، باعث مشکلات دراز مدتی در سلامت فرد همچون ضربان قلب نامنظم، بیماری رفلاکس معده و مشکلات کلیوی می شود. به هر حال پرخوری روانی از طریق درمان رفتاری – شناختی، ضد افسردگی ها و یا مصرف هر دوی آنها قابل درمان می باشد. در صورتیکه نزدیکان شما مبتلا به پرخوری روانی می باشند، ضروریست که به دنبال کمک تخصصی باشید.

علائم اختلال پرخوری افراطی

علی رغم خوردن مقدار بسیار زیاد غذا در تمام مواقع، افراد مبتلا به اختلال پرخوری افراطی دوره های متناوبی دارند که حجم بسیار زیادی غذا می خورند همانند افراد مبتلا به اختلال پراشتهایی روانی. این افراد نیز اغلب اوقات در طی این دوره ها، کنترل خویش را از دست می دهند و پس از آن احساس گناه و شرمساری نسبت به آن دارند. این رفتار چرخه معیوبی می شود، چرا که هر چه فرد اضطراب بیشتری نسبت به پرخوری افراطی پیدا کند، بیشتر آن را انجام می دهند. از آنجاییکه افراد مبتلا تخلیه نمی کند، روزه نمی گیرند و ورزش نمی کنند، چاق هستند و افزایش وزن دارند.

برخلاف دیگر اختلالات خوردن، این اختلال در میان مردان شایع تر از زنان می باشد. همچنین این اختلال افراد با سن بالا را بیشتر از نوجوانان و بزرگسالان جوان تحت تاثیر قرار می دهد.

نشانه های رایج اختلال پرخوری افراطی به قرار زیر می باشد:

- شواهد مبنی بر پرخوری افراطی از جمله ناپدید شدن حجم زیادی از غذا در زمان کوتاه یا پیدا کردن انبوهی از بسته ها و کاورهای غذایی خالی

- احتکار و ذخیره کردن غذا یا پنهان کردن حجم زیادی از مواد غذایی در مکان های عجیب

- پوشیدن لباس های شل به منظور پنهان کردن اندام

- فرار کردن از وعده های غذایی و یا اجتناب از غذا خوردن در مقابل دیگران

- روزه داری دائمی ولی کاهش وزن به ندرت

از آنجاییکه خوردن، منجر به چاقی می شود، در صورتیکه درمان نشود پیامدهای جدی برای سلامت فرد به دنبال خواهد داشت. برنامه های کاهش وزن هم برای کاهش وزن فرد و هم در کنترل انگیزه خوردن افراطی مشاهده می شود، ضد افسردگی ها و روان درمانی ممکن است مفید باشند.

نخستین گام در کمک به مبتلایان به این اختلال تخشیص علائم و نشانگان می باشد. اختلالات خوردن قابل درمان می باشند و با درمان صحیح و حمایت، اکثر افراد دارای اختلالات خوردن می توانند عادت های غذایی صحیح را بیاموزند و سلامت خود را بازیابند.

مهدیه گنجه ، کارشناس ارشد روانشناسی – مجله پزشکی مادر
منبع:
Webmd.com