اضطراب
روبرو شدن با یک مار در بیابان ، حتما ترسناک است. این ترس کاملا طبیعی بوده و خاصیت دفاعی ماست. حالا تصور کنید تصویر یک مار را در تلویزیون ببینید: چه واکنشی به آن نشان می دهید؟ اگر بترسید و دچار وحشت بشوید، طوری که ضربان قلبتان تند شده و یا احساس نفس تنگی بکنید، این غیر طبیعی بوده و شما دچار اضطراب هستید.

آناتومی حس بساوایی (لامسه)

پوست بزرگترین عضو بدن است. واز دوران جنینی نسبت به محرکهای بیرونی و تماسهای فیزیکی حساس می شود. پوست دارای لایه های متعدی است که هر کدام وظایف خاصی دارند لایه رویی را اصطلاحا اپی درمیس می گویند که بیشتر جنبه محافظتی دارد و از خشک شدن بدن جلوگیری نموده و همچنین از طریق تعریق به خنک شدن و تنظیم دمای بدن کمک می کند. در ضمن وظیفه دریافت ویتامین D از نور خورشید را دارد. (33 و 34 و 35)

کندوکاو در ریشه های تماس بدنی (پیدایش و تکوین حس لامسه در جانوران )

اما در لایه های بس ژرفتر، می توان نوازش را یکی از کارکردهای بنیادی حس بساوایی ( لامسه) دانست. حسی که نخستین و مهم ترین حس باشندگی و زنده بودن هر جانوری است. به بیان دیگر، هر گونه تماس فیزیکی و بدنی مقوم احساس پایداری، ثبات و زنده بودن هر جانوری بوده و به آن وجود دیگری را آشکار می سازد: من و دیگری.

به دلیل این اهمیت حیاتی حس بساوایی، اختصارا به شرح پیدایش و شکل گیری آن می پردازیم.

لمس درمانی

لمس درمانی، در چهل سال گذشته، موضوع بسیاری از مقالات پژوهشی بوده است. این روش درمانی در طیف گسترده ای از بیماری‌ها، بکار رفته است. انسانها موجودات بسیار پیچیده ای هستند که بطور خلاصه دارای ابعاد وجودی زیراند :  بدنی و جسمانی، فکری و ذهنی، هیجانی و احساسی، روحی و روانی.(24 و 26)

اهمیت نوازش

دکتر اریک برن در کتاب بازی‌ها، می نویسد:" دکتر اسپیتز متوجه شده است نوزادانی که پس از تولد برای مدت طولانی از آغوش محروم می گردند، رفته رفته دچار افت روحی غیر قابل جبرانی می شوند و چه بسا سر انجام با ناراحتی های روانی ناشی از آن از پای در آیند. در نتیجه این نکته به آن معناست که آنچه اسپیتز " محرومیت عاطفی" می نامد، ممکن است مهلک و کشنده باشد.

نقش و اهمیت نوازش و تماس بدنی در زندگی انسان (قسمت 1 از 5)

چکیده: نوازش  وتماس بدنی، یک رفتار زیستی و اجتماعی انسانها از زمان پیدایش بوده است. این رفتار پیوسته، در طول تاریخ، در حال تحول بوده است. فواید نوازش شامل همه ابعاد جسمانی، هیجانی، ذهنی  و فکری می شود . نوازش  از یک سو برای رشد و بقای نوزادان اهمیت حیاتی دارد واز سوی دیگر در ارتقای روابط میان فردی بزرگسالان نیز کارکردهای زیادی برای آن می توان برشمرد: از جمله کاهش احساس تنهایی، هیجانهای خشم، اندوه، اضطراب و...

 به گزارش مجله پزشکی مادر به نقل از گروه علمی ایرنا،در سال 1966 موضوع تاثیر واژگان بر روان انسان مورد تحقیق قرار گرفت و نتایج حاصله در

ِمجله شخصیت و روان‌شناسی اجتماعی به چاپ رسید.

این مقاله که توسط سه پژوهشگر دانشگاه نیویورک نوشته شده نشان می‌دهد که کلیشه‌های ذهنی، ناخودآگاه روی حرکات ما تاثیر دارند.

روشی باستانی برای کاهش استرس‌

نمک درمانی به عنوان یکی از تکنیک‌های کاهش دهنده استرس و التیام بخش درد در دنیای امروز بریتانیایی‌ها به یکی از مشاغل درآمدزا تبدیل شده است.

به گزارش مجله پزشکی مادر به نقل از روزنامه ایران تاریخچه استفاده از اتاق نمک و حمام نمکی به تمدن‌های کهن مثل یونان باستان باز می‌گردد و نورولوژیست‌های بریتانیایی نیز یک قرن پیش، از خواص درمانی نمک برای از بین بردن خستگی‌ها و استرس‌ها کمک می‌گرفتند.یکی از طرفداران این تکنیک درمانی می‌گوید، در هفته دو یا سه بار از این روش استفاده می‌کنم و وان حمام را از آب 37 تا 40 درجه سانتیگراد پر کرده و 20 تا 30 دقیقه در وان باعث کاهش استرس و از بین رفتن دردها می‌شود.

تاثیرِ منفیِ سخت‌گیری والدین بر سلامت روان کودک

سخت‌گیری پدر و مادر احتمال مشکلات روانشناختی را در بزرگسالی افزایش می دهد.

به گزارش مجله پزشکی مادر به نقل از بی بی سی به گفته پژوهشگران دانشگاه یوسی‌ال لندن، تاثیر سخت‌گیری پدر و مادر بر فرزند می‌تواند مانند تاثیر منفی مرگ یکی از نزدیکان یا دوستان باشد.

برای این تحقیق ۲۰۰۰ نفر که در سال ۱۹۴۶ در بریتانیا به دنیا آمده بودند زیر نظر قرار گرفتند.
سلامت آنها در نوجوانی، در دهه سی، دهه چهل و بین ۶۰ تا ۶۴ سالگی بررسی و از آنها خواسته شد تا رابطه خود با والدین‌شان را در ۱۶ سال اول زندگی ارزیابی کنند.

برای مثال از آنها درباره محبت و گرمی و درک پدر و مادر سوال شد و اینکه چقدر آزادی عمل داشتند یا اینکه پدر و مادر چقدر محدودکننده و سخت‌گیر بودند.
اهمیت دوران کودکی در رشد و تکامل مغز موضوعی کاملا شناخته شده است، اما این نخستین بار است که تاثیر عملکرد پدر و مادر در دوران کودکی، در طول زمانی چنین طولانی ارزیابی می شود.

سبک‌های بزرگ‌کردن کودک
قاطع: به کودک یاد می‌دهد که مسئولیت پذیر باشد، خودش فکر کند و بداند چرا برایش قاعده و قانون گذاشته و چرا باید آنها را رعایت کند.
سلطه‌گر: انتظار اطاعت و فرمانبرداری دارد و از تنبیه یا تهدید به تنبیه برای کنترل کودک استفاده می‌کند.
منفعل: این پدر و مادرها گرما و محبت به کودکشان می‌دهند، اما نمی‌توانند قاعده و قانون بگذارند یا قاطعیت آن را ندارند که کودک این قواعد را رعایت کند.
منفک: این پدر و مادرها حمایت عاطفی کافی از کودکشان نمی‌کنند و نمی‌توانند رفتار مناسب را مشخص کرده و این رفتارها را در آنها تثبیت کنند.

دکتر می استفورد نویسنده ارشد این تحقیق می‌گوید: تمام پدر و مادرها به درجاتی فرزندشان را کنترل می کنند.
اما مسئله این است که آیا کودک احساس می‌کند به حریم خصوصی‌اش تعرض شده یا احساس می‌کند که از او مراقبت می‌شود.

هر چه پدر و مادر درک بیشتری داشته و دلسوزتر باشند، به آنچه فرزندشان می‌گوید بیشتر گوش می‌دهند و بیشتر با آنها گرم و دوستانه صحبت می‌کنند.
پدر و مادرهایی که بستری با ثبات برای کودکانشان فراهم می‌کنند تا در محیطی گرم و پاسخگو، دنیا را تجربه کنند باعث رشد و ارتقاء عاطفی آنها می شوند.
به گفته محققان، کنترل و نظارت شدید بر کودکان، خودمختاری آنها را سلب می کند و مانع از شکل‌گیری یک هویت مستقل و قوی در آنها می‌شود، چون این کودکان نمی‌توانند از رویارویی با مسائل و از اشتباه کردن یاد بگیرند و این تاثیر منفی تا سال‌های طولانی باقی خواهد ماند.

دکتر استفورد می‌گوید: ما متوجه شدیم بچه هایی که پدر و مادرهایی گرم و پاسخگو دارند در اوایل، اواسط و اواخر بزرگسالی از نظر روانی سالمترند و بیشتر از زندگی رضایت دارند.

اما برعکس، کنترل روانشناختی با مشکلات روانی و رضایت کمتر از زندگی ربط دارد. برای مثال کنترل روانشناختی یعنی به کودک اجازه داده نشود خودش تصمیم بگیرد، به حریم خصوصی‌اش تعرض و وابسته بودن در او تقویت شود.

این تحقیق همچنین نشان داد کسانی که در کودکی با سخت‌گیری پدر و مادر روبرو بوده‌اند، در روابط خود در آینده بیشتر دچار مشکل شده بودند.

مجله پزشکی مادر

محیط پرخاشگر، باعث تشدید پرخاشگری می‌شود

خشونت و آمار رو به رشد قربانیان آن در جوامع امروزی موضوع نشستی بود که دو روز پیش در محل ساختمان‌ آرشیو کتابخانه ملی برگزار شد. در این نشست که سخنران آن علیرضا شیری، پزشک و تحصیلکرده روانشناسی یونگ (تحلیلی) از دانشگاه آکسفورد بود با استناد به روانشناسی اجتماعی به دلایل پرخاشگری و خشونت در افراد جامعه پرداخته شد. او در ابتدا تعریف‌هایی از خشونت ارائه کرد. به گفته شیری، پرخاشگری تنها آسیب جسمی رساندن به افراد نیست و می‌تواند تعاریف متفاوتی داشته باشد؛ به‌طوری که می‌تواند شامل مواردی مثل بلند صحبت کردن، تحقیر و... شود.

به گزارش مجله پزشکی مادر به نقل از روزنامه فرهیختگان البته مطالعات نشان می‌دهد که مردان بیشتر مستعد خشونت هستند. از سوی دیگر در نظریه‌های اجتماعی افرادی مثل بندورا معتقدند خشونت قابل یادگیری است و نمی‌توان منشأ اصلی آن را ژنتیک برشمرد.

به اعتقاد این استاد دانشگاه، محیط پرخاشگر، باعث تشدید پرخاشگری می‌شود: «وقتی افراد در موقعیت‌هایی زندگی کنند که دائما در حال تحقیر شدن باشند، خشن می‌شوند.

از سوی دیگر ممکن است گروهی از افراد گروهی دیگر را حقیر بشمارند که همین امر موجب می‌شود مجوز خشونت به خود بدهند. البته تحقیقات مختلفی درباره خشونت‌های رسانه‌ای هم انجام شده است. به‌طوری که قرارگرفتن در معرض خشونت‌های رسانه‌ای، مثل دیدن فیلم‌ها و بازی‌های خشن افراد را بیشتر مستعد خشونت می‌کند.»


در ادامه شیری با طرح این سوال که آیا فرهنگ نیز می‌تواند مشوق خشونت باشد، حاضران را به شرکت در بحث دعوت کرد. به گفته او، مطالعات مختلفی در مورد غیرت و انحصارطلبی در جامعه انجام شده که بسیاری از آنها در ایران قابل مشاهده است. او صحبت‌های خود در این باره را با مثال ساده‌ای شروع کرد: «غیرت در مسائل زناشویی». به اعتقاد او، غیرت‌هایی از این دست چه در زن و چه در مرد ریشه در حسادت دارد.

البته او این موضوع را به طور کامل نفی نکرد و گفت: «در جامعه حسادت و انحصارطلبی سالم هم وجود دارد؛ چراکه ما به هر حال باید با ایجاد حریم‌هایی زندگی خصوصی خود را از دیگران جدا کنیم، اما این انحصارطلبی نباید در تمامی اتفاقات اجتماعی ما حاکم شود.

به همین دلیل است که موضوع انحصارطلبی در روانشناسی اجتماعی مورد بحث جدی قرار می‌گیرد. اگر افراد در مواجهه با تمام موضوعات و اتفاقات پیرامون خود انحصار طلب باشند، سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.» به اعتقاد این استاد دانشگاه، در جوامعی که بیش از حد غیرت و انحصارطلبی بدون منطق و پشتوانه عقلی ترویج داده می‌شود، خشونت آمار بالایی دارد.


شیری با استناد به تحقیقات صورت‌گرفته، دیگر عوامل موثر در خشونت را نیز بازگو کرد. به گفته او، براساس نتایج تحقیقاتی که در طول 45 سال در آمریکا انجام‌شده، آب ‌و هوای گرم و خشک در شروع و تشدید خشونت موثر است: «براساس این تحقیق 45 سال آب و هوای یک شهر از آمریکا ثبت شد، که بررسی‌ها نشان داد در روز‌های گرم میزان بزه و خشونت در میان افراد زیاد می‌شود.

این آزمایش در شرایط آزمایشگاهی نیز انجام شد و افراد در موقعیت‌های مختلف مورد سنجش قرار گرفتند که نشان داد افراد در محیط‌های گرم زودتر به خشونت متوسل می‌شوند.»


شیری در بخش دیگری از صحبت‌هایش به رابطه بین شخصیت افراد و میزان گرایش آنها به خشونت پرداخت. او گفت: «افراد خودشیفته بیش از دیگران مستعد خشونت هستند. چراکه افراد خودشیفته خودانگاری خوبی ندارند و رفتار عادی دیگران را به خود می‌گیرند و همین امر باعث می‌شود آنها مجوز خشونت به دیگران را به خود بدهند.

این در حالی است که این افراد حتی خود را قربانی و در معرض خشونت نیز می‌پندارند. در آزمایشی از افراد خواسته شد هر زمان احساس می‌کنند که قربانی خشونت شده‌اند، یادداشت کنند و آن را به اطلاع محقق برسانند. این تحقیق نشان داد که بیشتر گزارش‌ها مربوط به افرادی بود که در تست‌های روانشناسی خودشیفته معرفی شده بودند.»


شیری البته به تیپ‌های شخصیتی A و B نیز اشاره کرد. به گفته او، اگرچه در علم روانشناسی جدید این تقسیم‌بندی جایگاهی ندارد، این تیپ‌های شخصیتی نیز از نظر میزان خشونت متفاوتند.

این استاد دانشگاه افزود: «افرادی که داری تیپ شخصیتی A هستند، افرادی زودرنج، رقابت‌جو و همیشه در حال عجله هستند. برخلاف آنها افراد تیپ شخصیتی B آرام و فاقد هرگونه رقابت‌جویی هستند.

به همین دلیل تیپ شخصیتی A پرخاشگرترند، به‌طوری که حتی پرخاشگری‌آنها به سمت پرخاشگری خصمانه نیز کشیده می‌شود. در پرخاشگری خصمانه افراد گرایش به آسیب زدن به بقیه افراد را دارند.» به اعتقاد شیری در این مواقع اسناد افراد درباره علل رفتار دیگران نقش بسیار مهمی دارد. تلقی افراد از علت رفتار دیگران و پیشداوری نسبت به آنها مجوز بسیاری از پرخاشگری‌ها را به آنها می‌دهد.


او به گرایش برخی افراد به پرخاشگری در درازمدت نیز اشاره کرد و گفت: «بسیاری از افراد زورگویی و پرخاشگری به صورت یک‌طرفه را در درازمدت در دستور کار خود قرار می‌دهند که می‌تواند دلایلی همچون ‌انگیزه حفظ قدرت، پذیرفته شدن در یک گروه و مقابله با افسردگی داشته باشد.» شیری به خشونت‌هایی که در محیط‌های کاری نیز گریبانگیر افراد می‌شود، اشاره کرد.

به اعتقاد او این خشونت با موارد مختلفی همچون زیرآب‌زنی، تحقیر، غیبت، ایجاد موانع برای همکاران (انتقال ندادن اطلاعات یا مداخلات مخرب) و آشکار به صورت حمله بدنی یا دزدیدن وسایل همکاران می‌تواند اتفاق بیفتد.

مجله پزشکی مادر

صفحه1 از6