شب ادراری در کودکان


بی اختیاری عملکردی ادرار به بی اختیاری ادرار در کودکی گفته می شود که قاعدتا باید قدرت کنترل ادرار را داشته باشد و همچنین هیچ علت جسمانی برای بی اختیاری او یافت نشده باشد.
چنانچه شب ادراری پس از یک دوره کنترل به وقوع بپیوندد، شب ادراری ثانویه نامیده می شود و در غیر این صورت اولیه می باشد.
شب ادراری در پسر بچه ها شایع تر است در حالی که بی اختیاری روزانه شیوع کمتری دارد و در دختر بچه ها بیش تر مشاهده می شود.
به طور کلی اغلب کودکان در سنین 3 تا 4 سالگی کنترل ادرار شبانه را پیدا می کنند. بنابراین کمترین سن جهت مطرح کردن تشخیص شب ادراری 5 سالگی می باشد.

اختلالات روانپزشکی در کودکان مبتلا به شب ادراری شایع تر می باشد.
شب ادراری اولیه ( یعنی کودک بعد از سن 5 سالگی هنوز کنترل ادرار را بدست نیاورده باشد) غالبا در اثر تاخیر در تکامل عصبی مثانه ایجاد می شود و یا بندرت ممکن است یک اختلال آناتومیک یا عملکردی در خود مثانه وجود داشته باشد. سایر علل عبارتند از : آموزش نادرست والدین ، استرس و اضطراب.

شب ادراری نوع ثانویه (یعنی شب ادراری بعد از یک دوره بدست آوردن کنترل ادرار) می تواند مربوط به اتفاقات استرس زای خانواده یا مدرسه باشد.

جهت برخورد با این مسئله باید به نکات زیر توجه نمود:
1- ابتدا علل جسمانی نظیر دیابت، صرع و عفونت ادراری باید رد شوند.

2- شرایط استرس زا شناسایی شده و کاهش یابند.

3- نگرانی کودک راجع به شب ادراری و دیگر مسائل و همچنین نگرش اعضای خانواده نسبت به این مسئله بررسی گردد.

4- نسبت به چگونگی کمک خانواده جهت رفع این مشکل ، آگاهی کامل وجود داشته باشد.

مراحل درمان شب ادراری عبارتند از :
1- اختلالات جسمانی باید درمان گردند.

2- اختلالات روانپزشکی درمان شود.

3- به والدین و کودک توضیح داده شود که این اختلال بسیار شایع است و نباید کودک را سرزنش نمود بلکه با اجتناب از تنبیه و پاداش دادن به کودک سعی در رفع آن کرد.

4- شرایط استرس زا کاسته شوند.

5- مصرف مایعات قبل از خواب محدود گردند.

6- کودک را در طول خواب شبانه برای دفع ادرار بیدار کرد.

چنانچه با این روش ها بهبودی حاصل نشود باید از دو روش زیر استفاده نمود:

1- آژیر شب ادراری( وسیله ای است که به لباس زیر کودک وصل می شود و به محض خیس شدن لباس به صدا در می آید و کودک را بیدار می کند).

2- استفاده از ضد افسردگی های سه حلقه ای که به دلیل ایجاد عوارض جانبی، احتمال عود بالا و خطر ایجاد مسمومیت تصادفی ؛ تنها جهت کنترل موقت ادرار کاربرد دارد.

دکتر مهدیه گلستانی
منبع: مبانی طب کودکان نلسون