سیستم بینایی در بدو تولد یک سیستم تکامل نیافته است و تکامل آن در طول سال اول زندگی رخ می دهد. از این رو، توجه والدین و پزشکان به مشکلات احتمالی در طول سال اول نقشی بسیار تعیین کننده در تکامل بینایی کودک و جلوگیری از مشکلات ناشی از اختلال در بینایی نظیر مشکلات یادگیری خواهد داشت.

سه ماه اول
نوزادان معمولا قبل از هر چیز "حرکت" را می بینند. نوزادانی که به موقع بدنیا آمده باشند (هفته 38 تا 42 حاملگی) باید بتوانند تغییرات صورت مادر نظیر خنده، اخم، ... را در هفته اول بعد از تولد ببینند. در این زمان درک رنگ هنوز کاملا تکامل نیافته و درک عمق نیز در طول سال اول به موازات هماهنگ شدن حرکت چشم ها ایجاد می شود. هماهنگی عضلات چشم در نوزادان تازه متولد شده و شیرخواران بسیار ناقص است. چشم نوزادان اغلب به بیرون یا داخل منحرف شده و حرکت چشم ها با هم هماهنگ نیست. این وضعیت استرابیسم یا انحراف چشم خوانده می شود. اگر استرابیسم تا 3 یا 4 ماهگی خودبخود بر طرف نشود بهتر است نوزاد توسط یک چشم پزشک معاینه شود.

اولین علائم مشکلات چشم و بینایی
در بعضی موارد لازم است نوزاد قبل از 3-4 ماهگی مورد معاینه قرار گیرد. این موارد عبارتند از: انحراف شدید چشم ها، عدم حرکت چشم قبل از 3 ماهگی، انحراف هر دو چشم به داخل، ثابت ماندن یک چشم در زمان حرکت چشم دیگر و یا تفاوت فاحش بین حرکات دو چشم.

تشخیص زودرس استرابیسم بسیار مهم است زیرا تنبلی چشم یا آمبلیوپی حاصل استرابیسم درمان نشده است. اگر یک چشم کودک نتواند بر اثر استرابیسم خوب ببیند هماهنگی چشم ها بر هم می خورد. همچنین اگر مغز تصویری از یکی از چشم ها دریافت نکند در طول زمان علائم ارسالی از چشم مبتلا را نادیده می گیرد و نهایتاً فرد دچار تنبلی چشم و متعاقب آن کاهش شدید دید می شود.

مشکلات بینایی در نوزادان نارس
تکامل بینایی در نوزادان نارس کمی بیشتر از نوزادانی که به موقع بدنیا آمده باشند طول می کشد. احتمال ایجاد استرابیسم و آمبلیوپی در نوزادانی که قبل از هفته 35 حاملگی بدنیا آمده باشند 30% بیشتر است. هر چه نوزاد زودتر از زمان طبیعی بدنیا بیاید این احتمال افزایش می یابد.

نوزاد باید کاملا به نور روشن (مثلا لامپ) و یا  آویز هایی که معمولا بالای سر نوزادان آویزان می کنند توجه کند. اگر در 3 ماهگی جسم را جلو چشم نوزاد بگیرید و آن را از یک سمت آهسته به سمت دیگر ببرید و نوزاد قادر به دنبال کردن آن با چشم نباشد بهتر است مورد معاینه قرار گیرد. البته در بعضی موارد تکامل بینایی دیرتر رخ می دهد که به آن تأخیر در تکامل بینایی می گویند.

حرکات نامنظم چشم
اختلالی بنام نیستاگموس ممکن است در نوزادی رخ دهد. در این اختلال چشم ها حرکاتی به چپ و راست، حرکات دورانی و یا حرکات نامنظمی دارند. علت این اختلال ممکن است ضعف بینایی، وجود نقص در مسیر عصبی از چشم به مغز و یا آلبینیسم (کمبود رنگدانه ها) باشد. نیستاگموس ممکن است ارثی هم باشد. نوزادانی که نیستاگموس دارند ممکن است دید طبیعی و یا ضعیف داشته باشند. اگر نیستاگموس تا بعد از 3 ماهگی باقی بماند نوزاد باید مورد معاینه قرار گیرد.

در مجموع باید گفت که 3 تا 4 ماه اول زندگی زمان بسیار مهمی از نظر تکامل بینایی است و توجه والدین و مراجعه به موقع به چشم پزشک نقش تعیین کننده ای در بینایی کودک خواهد داشت.

4 تا 6 ماهگی
در این سن نوزاد باید دستش را به طرف اسباب بازی که جلوی او می گیرید دراز کند و یا دستش را به آن بزند. در ابتدا ممکن است دست نوزاد بطور اتفاقی به جسمی که جلویش گرفته اید بخورد ولی در طول زمان با رشد بینایی، درک عمق و درک بیشتر نوزاد این کار ارادی تر می شود.

از 6 تا 8 ماهگی نوزاد شروع به غلت زدن و احتمالا چهار دست و پا راه رفتن می کند. در این مرحله می توانید یک اسباب بازی را طوری جلو کودک قرار دهید که مجبور باشد برای رسیدن به آن غلت بزند و یا کمی از جای خود جلوتر بیاید. این کار به تقویت بینایی نوزاد کمک می کند.

بین 8 تا 12 ماهگی نوزاد شما ممکن است چهار دست و پا حرکت کند و یا راه برود. سعی کنید به جای راه افتادن زودتر، کودک خود را به حرکت چهار دست و پا تشویق کنید زیرا باعث ایجاد هماهنگی میان حرکات دست و چشم می شود. در این سنین بویژه وقتی کودک روی مبل یا تخت و یا نزدیک پله است باید بسیار مواظب وی بود زیرا دید کودک در این مرحله هنوز فاقد درک عمق کافی است و در نتیجه پستی و بلندی ها را بخوبی درک نمی کند. به عبارت دیگر کودک در این سن متوجه نیست که لبه تخت در جایی تمام می شود و زمین پایین تر از آن قرار گرفته است بنابراین احتمال سقوط کودک از تخت و پله وجود دارد.

دکتر محمد پاکروان


بی اختیاری عملکردی ادرار به بی اختیاری ادرار در کودکی گفته می شود که قاعدتا باید قدرت کنترل ادرار را داشته باشد و همچنین هیچ علت جسمانی برای بی اختیاری او یافت نشده باشد.
چنانچه شب ادراری پس از یک دوره کنترل به وقوع بپیوندد، شب ادراری ثانویه نامیده می شود و در غیر این صورت اولیه می باشد.
شب ادراری در پسر بچه ها شایع تر است در حالی که بی اختیاری روزانه شیوع کمتری دارد و در دختر بچه ها بیش تر مشاهده می شود.
به طور کلی اغلب کودکان در سنین 3 تا 4 سالگی کنترل ادرار شبانه را پیدا می کنند. بنابراین کمترین سن جهت مطرح کردن تشخیص شب ادراری 5 سالگی می باشد.

اختلالات روانپزشکی در کودکان مبتلا به شب ادراری شایع تر می باشد.
شب ادراری اولیه ( یعنی کودک بعد از سن 5 سالگی هنوز کنترل ادرار را بدست نیاورده باشد) غالبا در اثر تاخیر در تکامل عصبی مثانه ایجاد می شود و یا بندرت ممکن است یک اختلال آناتومیک یا عملکردی در خود مثانه وجود داشته باشد. سایر علل عبارتند از : آموزش نادرست والدین ، استرس و اضطراب.

شب ادراری نوع ثانویه (یعنی شب ادراری بعد از یک دوره بدست آوردن کنترل ادرار) می تواند مربوط به اتفاقات استرس زای خانواده یا مدرسه باشد.

جهت برخورد با این مسئله باید به نکات زیر توجه نمود:
1- ابتدا علل جسمانی نظیر دیابت، صرع و عفونت ادراری باید رد شوند.

2- شرایط استرس زا شناسایی شده و کاهش یابند.

3- نگرانی کودک راجع به شب ادراری و دیگر مسائل و همچنین نگرش اعضای خانواده نسبت به این مسئله بررسی گردد.

4- نسبت به چگونگی کمک خانواده جهت رفع این مشکل ، آگاهی کامل وجود داشته باشد.

مراحل درمان شب ادراری عبارتند از :
1- اختلالات جسمانی باید درمان گردند.

2- اختلالات روانپزشکی درمان شود.

3- به والدین و کودک توضیح داده شود که این اختلال بسیار شایع است و نباید کودک را سرزنش نمود بلکه با اجتناب از تنبیه و پاداش دادن به کودک سعی در رفع آن کرد.

4- شرایط استرس زا کاسته شوند.

5- مصرف مایعات قبل از خواب محدود گردند.

6- کودک را در طول خواب شبانه برای دفع ادرار بیدار کرد.

چنانچه با این روش ها بهبودی حاصل نشود باید از دو روش زیر استفاده نمود:

1- آژیر شب ادراری( وسیله ای است که به لباس زیر کودک وصل می شود و به محض خیس شدن لباس به صدا در می آید و کودک را بیدار می کند).

2- استفاده از ضد افسردگی های سه حلقه ای که به دلیل ایجاد عوارض جانبی، احتمال عود بالا و خطر ایجاد مسمومیت تصادفی ؛ تنها جهت کنترل موقت ادرار کاربرد دارد.

دکتر مهدیه گلستانی
منبع: مبانی طب کودکان نلسون

پوسته ریزی پوست سر اگر چه منظره زیبایی ندارد اختلالی شایع بی خطر است. ممکن است کودک شما مختصری پوسته خشک شبیه شوره سر داشته باشد و یا ممکن است در مواردی این پوسته ریزی شدید بوده و پوسته ها کاملاً ضخیم ، چرب و زرد رنگ باشند و یا حالت کبره داشته باشند .

این اختلال ممکن است بین دو هفتگی تا سه ماهگی دیده شود و معمولا بعد از چندین ماه خودبخود برطرف می گردد و به نظر می رسد که بعد از 6 تا 7 ماهگی دیده نمی شود . علت ایجاد این پوسته ها آن ست که غدد سباسه موجود در پوست سر بیش از حد چربی ترشح می کنند و این چربی ها تبدیل به پوسته هایی خشک می شوند و می ریزند .

بسیاری از کارشناسان معتقدند که ترشح بیش از حد هورمون ها در مادر و رسیدن آن به جنین هنگام تولد موجب فعال شدن بیش از حد غدد سباسه می شود. وقتی پس از چند ماه سطح هورمون ها در بدن کودک پایین می آید، این اختلال نیز از بین می رود .

برای برداشتن پوسته ها بهترین راه آنست که دو بار در هفته روغن های مخصوص کودک یا روغن های گیاهی مانند روغن زیتون را روی سر کودک بمالید و 15 دقیقه صبر کنید سپس موهای او را شانه کنید تا پوسته ها بریزند. سپس سر او را با یک پارچه یا حوله نرم ماساژ دهید .

این اختلال رفته رفته بطور خودبخود از بین می رود ولی اگر این حالت تا چندین ماه ادامه یافت و یا شدت پیدا کرد و به سایر قسمت های بدن انتشار یافت، با یک متخصص اطفال مشورت کنید. ممکن است پزشک یک شامپوی دارویی تجویز کند .

کوتاه کردن ناخن ها
ناخن های کودک نرم تر و تا شونده تر از ناخن های شماست ولی اشتباه نکنید ؛ کودکان ناخن های تیزی دارند . اگر ناخن های کودک را به موقع نگیرید ممکن است هنگام دست و پا زدن صورت شما یا خودش را زخمی کند . ناخن های دست نوزاد خیلی به سرعت رشد می کنند و ممکن است لازم باشد چند بار در هفته ناخن های او را کوتاه کنید . سرعت رشد ناخن ها پا از ناخن های دست کمتر است .

آسان ترین راه کوتاه کردن ناخن های دست کودک با استفاده از قیچی مخصوص کودکان است . نوک این قیچی های ناخنگیر گرد است و تیز نبودن آن کمک می کند تا در صورت تکان خوردن به کودک آسیب نرسد .

نوک انگشت کودک به طور اتفاقی در آن گیر نکند . بهتر است همراه یک نفر دیگر نسبت به انجام این کار اقدام کنید .

یکی از شما دو نفر کودک را نگه می دارد و یا مانع حرکت زیاد او می شود و نفر دیگر ناخن ها را کوتاه می کند . یک روش دیگر این است که هنگام شیر خوردن یا موقعی که کودک در خواب است نسبت به چیدن ناخن هایش اقدام کنید زیرا آرامتر است . هنگام چیدن ناخن ، نوک انگشت کودک را از لبه ناخن دور کنید تا در ناخن گیر یا قیچی گیر نکند و در عین حال دست او را محکم نگه دارید .

مراقبت از محل قطع شدن بند ناف
بند ناف نوزاد بعد از تولد از نزدیکی بدن بسته شده و بطور بدون دردی بریده می شود . محل بریدگی باید تا آنجا که ممکن است تمیز و خشک نگه داشته شود. معمولا مدت یک هفته تا 10 روز طول می کشد تا بند ناف خشک شود و بیفتد. ترمیم محل افتادن بند ناف ممکن است چند روز به طول انجامد.موقع افتادن بند ناف ممکن است پوشک را زیر بند ناف ببندید تا جریان هوا برای خشک کردن آن کافی باشد و ادرار با آن تماس نداشته باشد. مادام که بند ناف نیفتاده است از حمام وان استفاده نکنید. در هوای گرم بهتر آنست که تنها یک پوشک و یک تی شرت آزاد به نوزاد بپوشانید تا هوا جریان کافی داشته باشد و خشک شدن بند ناف تسریع شود . تا وقتیکه بند ناف نیفتاده است از پوشاندن زیر پوشهای سرهمی بپرهیزید تا بند ناف بخودی خود خشک شود .

نویسنده : دکتر هادی افتخاری

فصلنامه بهداشت پوست و  مو  

 

ناخن جويدن ممكن است از سنين پايين حتي يك سالگي شروع شود.ميزان بروز آن تا 12 سالگي افزايش مي يابد.معمولا تمام ناخن ها به يك نسبت جويده مي شوند.در موارد شديد صدمه ناخن ها جدي است و ممكن است منجر به عفونت انگشتها و بستر ناخن ها شود.ناخن جويدن در موقعيت هاي اضطراب آور و ناكامي ها شدت مي يابد.شديدترين آن در برخي كودكان خيلي عقب مانده و يا مبتلايان به اسكيزو فرني ديده مي شود. اما برخي از اين افراد هم هيچ نوع اختلال رواني بارزي ندارند.

درمان:  

الف- توصيه به والدين:

1- تا آنجا كه ممكن است اين رفتار را ناديده بگيريد

2- كودك را تنبيه نكنيد

3- محيط امني براي كودك فراهم آورندتا نياز او براي اين گونه رفتارها كاهش يابد .

4- توجه كودك را به رفتارش جلب نكنيد

5- كودك را بويژه هنگام خواب سرگرم نگه دارند(مثلا با اسباب بازي)تا حواسش از طرف اين عادت به فعاليت ديگر منحرف شود.

ب- مشاوره با روانشناس وروانپزشك و دارودرماني.

 

دکتر آیدا رستمی- مجله پزشکی مادر
منبع : روانپزشكي آكسفورد

بیشتر کودکان خوشبختانه در صحت و سلامت متولد می شوند ولی گاهی یک نوزاد ، هنگام تولد در تماس با یک عامل عفونی ، آلوده و بیمار می گردد که نیازمند درمان و رسیدگی پزشکی خواهد شد.

نوزادان هنگام تولد ، آسیب پذیر هستند . چون هنوز سیستم ایمنی آنها به قدر کافی برای مقابله با باکتریها و ویروس ها قوی نیست .

نوزادان بیمار در بیمارستان مدتی بستری می شوند و اگر حال عمومی آنها وخیم باشد معمولاً به بخش مراقبت های ویژه نوزادان ( NICU ) منتقل می گردند . مشاهده کودک نوزاد در وضعیت بستری در بیمارستان برای هر پدر و مادری دردناک است ولی گاهی دیگر چاره ای جز تحمل و بردباری نیست .

علائم ونشانه های بیماری در نوزادان

اغلب عوامل بیماری زا ، علائم مشابهی بر روی نوزادان دارند . بنابراین بهتر است که با مراجعه به پزشک همه علائم بررسی و در صورت لزوم داروها و دستورات مناسب تجویز گردند .

علائم زیر اغلب می توانند نشان دهنده بیماری نوزادان باشند :

- بی اشتهایی و میل کم به مکیدن پستان

- تنفس سخت و همراه با مشکل

- کاهش یا افزایش دمای بدن

- جوش ها و یا تغییرات ناگهانی و غیر عادی رنگ  در پوست

- گریه و بی قراری مستمر و مداوم

- بی توجهی و سطح هوشیاری پایین

علاوه بر موارد فوق ، تغییرات ناگهانی و آشکار در حالت نوزاد ، مانند به خواب  رفتن ناگهانی و طولانی و نخوابیدن مکرر و طولانی نیز می توانند از نشانه های بیماری قلمداد شوند .

نشانه های بالا را باید در نوزادان زیر دو ماهگی ، جدی تر تلقی نمود . و مراجعه به پزشک حتماً ضروری خواهد بود .

شرح و توضیح

رنگ آمیزی گرم Gram staining  یکی از مهمترین و متداول ترین روش های رنگ آمیزی در علم میکروب شناسی است که اول به وسیله کریستین گرم ابداع شد . در این رنگ آمیزی باکتریها بر مبنای رنگ باکتری ، پس از رنگ آمیزی به دو دسته گرم مثبت و گرم منفی تقسیم می شوند . رنگ باکتری پس از رنگ آمیزی به توانایی حفظ رنگ اول و به عبارتی ساختمان دیواره سلولی باکتری بستگی دارد . و در رنگ آمیزی گرم ، باکتری گرم مثبت ، پس از رنگ آمیزی به رنگ بنفش و باکتری های گرم منفی به رنگ قرمز مشاهده می شوند . گر چه هر دو گروه یعنی باکتری های گرم مثبت و منفی دارای دیواره می باشند ولی فرق این دو گروه مربوط به خواصی است که در ساختمان دیواره سلولی آنها وجود دارد .

- باکتریهای استرپتوکوک گروه  B( GBS )

استرپتوکوک نام یک گروه باکتریهای گروه B است که خطرناک بوده و باعث بیشترین بیماری ها در نوزادان هستند . بیشتر این باکتریها از نوع سپسیس ( SEPSIS ) و پنومونی و مننژیت هستند . این باکتریها گاهی در نواحی مقعد و واژن زنان باردار وجود دارند ، و به هنگام تولد نوزادان را آلوده می سازند :

نوزادان مبتلا به   GBS ، معمولاً دو هفته اول تولد ، علائم بیماری را نشان می دهند . گرچه بعضی از نوزادان ممکن است هفته ها و یا سالها ی بعد این علائم را نشان بدهند . بسته به نوع باکتری ( پنومونی باشد یا مثلاً سپسیس ) ، کودک نوزاد دچار سختی تنفس و بی میلی به مکیدن پستان ، و یا کم هوشیاری و بی توجهی و یا دل درد های غیر عادی می گردد .

- راه تشخیص و درمان

تشخیص آلودگی نوزاد به GBS از طریق آزمایش خون ، ادرار و در صورت نیاز ، نمونه گیری از مایع نخاعی امکان پذیر است . پس از تشخیص نوع باکتری ، معمولاً با تجویز آنتی بیوتیک مناسب ، درمان انجام می گیرد .

- لیستریوزیس

عامل این بیماری ، باکتری گرم منفی لیستریامونو سیتو  آن است . این باکتری گاهی باعث عفونت های حاد در حیوانات و انسان ها می گردد . مننژیت یکی از بیماری های ناشی از آلودگی به این باکتری است . این بیماری اغلب از راه غذا وارد بدن می شود . این باکتری بیشتر در خاک و آب زندگی می کند و سپس از طریق سبزیجات و میوه و نیز غذاهایی با منشاً حیوانی مانند پنیر ولبنیات ، به انسان نوزادان ممکن است هنگام تولد از طریق مادر به این بیماری آلوده شوند . در وضعیت حاد ، این باکتری می تواند باعث تولد پیش از موعد ، و حتی مرگ نوزاد گردد . علائم و نشانه های این عفونت نیز مشابه آلودگی های گروه GBS است .

- راه تشخیص و درمان

نمونه گیری از خون و یا مایع نخاعی نوزاد ، وجود باکتری را می توان ثابت کند و پس از شناسایی نوع میکروب ، درمان یا آنتی بیوتیک انجام می گیرد.

- ای.کولی E.Coli

باکتری اشریشیا کولی در محیط حیوانات اهلی و پرندگان وجود دارد . این باکتری نیز از عوامل آلودگی نوزادان به شمار می رود . همه این باکتری را به گونه ای در بدن خود دارند . و نوزادان هنگام تولد ، از طریق مادر آلوده می شوند . این باکتری می تواند مجاری ادرار را آلوده ساخته و یا منجر به سپسیس ، مننژیت و یا پنومونی نوزاد گردد . خوشبختانه بیشتر نوزادان ، مقاومت خوبی در برابر این عامل بیماری زا دارند .

علائم آلودگی به این عفونت نیز مشابه با عوامل بیماری زای قبلی است .

- راه تشخیص و درمان

نمونه گیری از خون ، ادرار و مایع نخاعی ، راه تشخیص عامل عفونت بوده و  با تجویز آنتی بیو تیک مناسب درمان انجام می گیرد .

- مننژیت

این بیماری باعث التهاب غشاء مغز می گردد و یک وضعیت حاد و خطرناک را به وجود می آورد . این بیماری می تواند ناشی از ویروس ، باکتری های فوق الذکر و قارچ باشد . تشخیص نوع عامل در درمان این بیماری ، بسیار مهم و حیاتی است .

علائم این بیماری در نوزادان ، خیلی متمایز نیستند . نوزاد ممکن است با گریه های شدید ،بی قراری ، خواب بیش از حد ، بی اشتهایی و نامنظم بودن حرارت بدن و غیره این عارضه را نشان بدهد .

اگر عامل بیماری ، باکتری یا قارچ باشند ، حتماً از آنتی بیوتیک برای درمان استفاده می شود و اگر ویروس باشد . باید از داروهای ضد ویروس استفاده گردد . همه این بیماران باید چند روز در بیمارستان تحت مراقبت های شدید قرار بگیرند .

- سپسیس ( Sepsis )

این بیماری نیز یک بیماری خطرناک است . این بیماری در کل بدن منتشر می شود . عامل آن هم می تواند قارچی ، ویروسی و یا باکتریهای فوق الذکر باشد . نوزاد ممکن است به این بیماری در بدو تولد مبتلا شود و یا از عوامل محیطی پس از تولد این آلودگی را اخذ کند .

از نشانه های این بیماری ، می توان کاهش ضربان قلب ، مشکلات تنفسی ، بی میلی و بی اشتهایی ، عدم ثبات دمای بدن ، یرقان ( زردی ) ، بی حالی و غیره را نام برد .

ورم ملتحمه  Conjunctivitis  

بعضی از نوزادان ، دچار ورم ملتحمه در ناحیه چشم می شوند . عامل این ورم می تواند باکتری یا ویروس باشد .

برای درمان می توان از آنتی بیوتیک ، قطره ها و یا پمادهای مخصوص ، استفاده کرد . این بیماری بسیار مسری است و لذا تا تکمیل دوره درمان معمولاً توصیه می شود ، کودکان دیگر از نزدیک شدن به نوزاد پرهیز کنند .

کاندیدیازیس  Candidiasis

این یک بیماری قارچی است که در کودکان نوزاد بیشتر به صورت برفک دهان بروز می کند . این قارچ گاهی در ناحیه دهان ، واژن ، کشاله ران و زیر بغل نوزاد را هم مبتلا می کند .

این بیماری نیز معمولاً در بدو تولد از مادر به نوزادان سرایت می کند . و با داروهای ضد قارچ قابل درمان است .

عفونت های مادرزادی  Congenital

بیشتر بیماری های نوزادان از طریق مادر به آنها انتقال می یابند . بنابراین مادران به بهداشت خود باید خیلی اهمیت بدهند .

از عفونت های مادرزادی می توان به HIV ، ( rubella ) ، آبله مرغان ، سیفلیس ، هرپس ، توکسوپلاسموزیس ، سیتومگالو ویروس (CMV) اشاره کرد .

البته این طور نیست که همه نوزادان به این بیماری ها آلوده می شوند . و از سویی گاهی نوزادان از عوامل محیطی دیگر نیز به این بیماری ها آلوده می شوند .

احتمال ابتلای نوزادان در برخی از این بیماری ها ، با آلودگی مادر ارتباط زیادی دارد . به ویژه در مورد سرخجه و توکسوپلاسموزیس ، اگر مادر به این نوع بیماریها مبتلا شود ، به خصوص در ابتدای دوره حاملگی خطرات جدی برای جنین و یا نوزاد خواهد داشت .

بنابراین قویاً  توصیه می گردد که مادران قبل از بارداری حتماً از نظر این نوع بیماری ها کنترل شوند و سلامت آنها تایید گردد.

بعضی از علائم آلودگی جنین به بیماری های مادرزادی ، علائم ظاهری هستند : مانند داشتن کله بزرگ یا کوچک ، جثه ریز ، مشکلات چشمی ، جوش های پوستی ، اعضای شکمی بزرگ شده ، تشنج ، صداهای اضافی قلب و غیره

پیامد های عفونت های نوزادی

با توجه به اینکه نوزاد به سرعت در حال رشد است و همه اعضای آن به سمت کامل شدن می روند ، هرگونه وقفه و یا کندی در این روند ، برای نوزاد می تواند عواقب بدی داشته باشد . بنابراین بیماری ها را باید خیلی جدی گرفت و در همان مراحل اولیه به تشخیص و درمان اقدام کرد .

راه های پیشیگیری از عفونت های نوزادان

در مرحله اول باید از سلامت مادر مطمئن بود . اگر مادر به یکی از این بیماری های عفونی مبتلا باشد ، حتماً باید پیشگیری لازم را در باره جنین به کار بست .

به طور کلی زنان می توانند با مراقبت از سلامتی خود ، در حقیقت از سلامت کودک خود نیز مراقبت کنند و از ابتدای وی به بسیاری از بیماری های عفونی پیشگیری نمایند .

مادران بهتر است که موارد زیر را رعایت کنند :

- از ایمن بودن خود نسبت به سرخی ، آبله مرغان ، قبل از بارداری اطمینان حاصل کنند .

- رعایت بهداشت شخصی و شستن مرتب دست ها و اجتناب از تماس با حیوانات خانگی و نیز غذاها و مواد آلوده

- رابطه جنسی ایمن و سالم داشته باشند و خود را در معرض بیماری های (STD ) مربوط به روابط جنسی ، قرار ندهند .

مادران بهتر است که به کمک نمونه برداری از خود ، نسبت به آلودگی به GBS در دوران بارداری هشیار و مراقب باشند .

 

دکتر مریم نظری- مجله پزشکی مادر
منبع :
Kidhealth.com

بی خوابی: در حدود 20% از کودکان 1 تا 2 ساله تقریبا یک ساعت طول می کشد تا به خواب بروند و یا در طول شب به طور مکرر از خواب بیدار می شوند و مدت های طولانی بیدار می مانند. این مشکل معمولا بعد از چند ماه بهبود می یابد و اگر شدید نباشد، فقط اطمینان دادن به والدین و توصیه به آنها جهت اجتناب از رفتار تند با کودک، کفایت می نماید.
برخی رفتارهای والدین، از جمله پاسخ دادن سریع به گریه کودک، مدتهای طولانی در کنار رختخواب کودک بودن، اجازه دادن به کودک برای برگشتن به اتاق نشیمن و بردن کودک به رختخواب پدر و مادر، موجب تشدید و تقویت مشکل بی خوابی کودک می گردد.

والدین باید نکات زیر را همواره رعایت کنند:

1- فهم علت
2- برای خواب کودک، یک برنامه خواب منظم داشته باشند.
3- با برخی رفتارهای خود، مشکل کودک را تقویت ننمایند.
4- اتاق خواب کودک را تبدیل به مکانی دلپذیر کنند.

کابوس شبانه: به بیدار شدن از خواب REM و رسیدن به هوشیاری کامل، همراه با یادآوری یک رویای ناخوشایند گفته می شود.در سنین 5 تا 6 سالگی شایع است و معمولا در اثر تجربه های دردناک شروع می شود و با اضطراب در طول روز همراه است.جهت درمان باید شرایط استرس زا کاهش یابند.باید به کودک و والدین او در مورد بهبود اطمینان داده شود.

وحشت شبانه: کمتر از کابوس شبانه شیوع دارد و در مراحل 3 و 4 خواب non-REM رخ می دهد.
کودک چند ساعت بعد از خوابیدن بیدار می شود یا جیغ می کشد و وحشت زده به نظر می آید. معمولا کودک بعد از چند دقیقه آرام می شود و به خواب می رود. درمان اختصاصی هم وجود ندارد. گاهی بیدار کردن کودک قبل از ساعت مقرر در رفع وحشت شبانه مفید است.

راه رفتن در خواب: به راه رفتن کودک در حال خواب و اغلب با چشم های باز گفته می شود که در خواب non-REM عمیق و در اوایل شب رخ می دهد. دوره های راه رفتن در خواب اغلب چند دقیقه می باشند و به ندرت ممکن است تا یک ساعت طول بکشد. این اختلال در کودکان 5 تا 12 ساله بیش ترین شیوع را دارد. درمان خاصی موجود نیست لیکن باید به والدین اطمینان داده شود.

دکتر مهدیه گلستانی – مجله پزشکی مادر
منبع: مبانی طب کودکان نلسون

انگل، دلیلی برای درد شکم کودکان

 

ژیاردیا، کرمک، آسکاریس و آمیب برای والدینی که فرزندانشان در سنین کودکی با دردهای شکمی، بی‌اشتهایی، اختلال رشد، حالت تهوع و استفراغ مواجه بوده‌اند، نام‌های آشنایی است.

منظور از انگل، موجود زنده‌ای است که داخل یا روی بدن موجود زنده دیگری زندگی می‌کند و اگر این موجودات از نوع روده‌ای باشند، در لوله گوارش انسان یا سایر حیوانات زندگی و تکثیر پیدا می‌کنند. عامل مهم در بیماری‌زایی این نوع انگل‌ها آن است که تخم‌شان از طریق مدفوع خارج و از طریق آب، خاک و دست آلوده به دیگر افراد منتقل می‌شود. به بیان دیگر مهم‌ترین راه انتقال انگل‌های روده‌ای، از طریق دهان است.
به گفته دکتر محمدجعفر فره‌وش، فوق‌تخصص گوارش، علائم بالینی ناشی از آلودگی با انگل‌های روده‌ای مختلف تا حدی متفاوت است، اما وجه مشترکشان درد شکمی، نفخ، اسهال و استفراغ است، ولی در مواردی این بیماری با درد قفسه سینه، خستگی، ضعف مفرط و کم‌خونی نیز همراه می‌شود.
در انواعی از انگل‌ها همچون آسکاریس که نوعی انگل کرمی است، تخم انگل از راه خون وارد ریه می‌شود و زمانی که به انگل تبدیل شد، از طریق سرفه خارج و دوباره از طریق دست آلوده وارد سیستم گوارش می‌شود. در چنین شرایطی ممکن است بیمار با علائمی چون سرفه خونی، علائم ریوی و تب مختصر نیز مواجه شود.

کرمک‌ها از روده دفع می‌شود

این درست است که برخی انگل‌ها عوارضی مثل کم‌خونی، ضعف و بی‌حالی را همراه می‌آورد، اما این مساله به آن معنا نیست که هر کسی که دچار ضعف و بی‌حالی است، به انگل گوارشی مبتلاست.
دکتر فره‌وش می‌گوید: شاید مشاهده کرم‌های بزرگی که از روده هنگام دفع خارج می‌شود، ترسناک به نظر برسد، اما چنین اتفاقی در صورت ابتلا به کرمک کاملا طبیعی است. البته ابتلا به کرمک بیشتر در مناطقی اتفاق می‌افتد که امکان دسترسی به آب آشامیدنی و غذای سالم وجود ندارد و در مناطق شهری احتمال آن بسیار کم است.
نکته مهم درباره کرمک، بحث سرایت آن است که بر اثر خاراندن نشیمنگاه، بخصوص از سوی کودکان اتفاق می‌افتد. یعنی از این طریق، تخم انگل در زیر ناخن‌ها جمع می‌شود یا به انگشتان کودک مبتلا می‌چسبد و با گذاشتن انگشتان در دهان، تخم انگل وارد دستگاه گوارش شده و این تخم در ادامه به کرم تبدیل می‌شود.

گوشت را خوب بپزید

شاید نام کرم کدو را شنیده باشید، اما ندانید که از عمده‌ترین راه‌های انتقال این نوع انگل به سیستم گوارشی، خوردن گوشت خام و نیمه‌پخته گاو است. دکتر فره‌وش درباره آلودگی به این نوع انگل می‌گوید: البته آلودگی به کرم کدو بیشتر از طریق گوشت شکار اتفاق می افتد که بخوبی پخته نمی‌شود، اما نکته مهم در مورد این نوع آلودگی آن است که تخم کدو می‌تواند از طریق خون وارد مغز شود و ابتلا به کیست‌ها و ضایعات شدید مغزی چون تومورهای مغزی را به دنبال داشته باشد. آلودگی با این نوع انگل، باعث ناراحتی، ضعف و کم‌‌خونی شدید بیمار نیز می‌شود.

آسکاریس، شایع است

آسکاریس، انگلی کرمی شکل است که آلودگی به آن در قاره آسیا و بویژه در ایران بسیار شایع است. آلودگی به این نوع انگل از طریق آب و غذای ناسالم است و از مهم‌ترین علائم آن می‌توان به اختلالات دستگاه گوارش یعنی درد شکم،‌ تهوع، استفراغ، ‌پرآبی دهان، پرخوری،‌ لاغری و نیز اختلالات تنفسی و عصبی مانند لرزش و تشنج، عصبانیت و زودرنجی، دیدن خواب‌های آشفته،‌ پریدن از خواب، سردرد و سرگیجه اشاره کرد.
دکتر فره‌وش با تاکید بر این که برخی از انواع انگل مانند آمیب از طریق آب‌های سرد چشمه‌ها منتقل می‌شود، می‌افزاید: به همین دلیل هرگز نباید از آب چشمه‌ها بدون جوشاندن استفاده کرد. همچنین امکان آلودگی به برخی انواع انگل از طریق مزارع برنج، بخصوص در شالیکاران وجود دارد. برخی انگل‌ها هم از طریق ارتباط جنسی قابل سرایت است.

پارک‌ها؛ محیط زندگی انگل‌ها

بسیاری از کودکان، بویژه در سنین زیر سه سال عادت دارند هر جسمی را بسرعت در دهان می‌گذارند. بی‌شک امکان آلودگی به انگل‌ها در این کودکان بسیار بالاست. از سوی دیگر پارک‌ها و محیط‌های عمومی بازی کودکان به انواع انگل و میکروب آلوده است. در نتیجه باید دست کودکان را بلافاصله پس از بازی در پارک یا حیاط، شست و اجازه نداد آنها با دست آلوده، چیزی بخورند. همچنین باید شست‌وشوی دست پس از دستشویی را به کودکان آموزش داد تا امکان سرایت به آلودگی‌های انگلی کاهش یابد.

پیشگیری از ابتلا به انگل‌ها

فراموش نکنید که بهترین روش مقابله و پیشگیری از ابتلا به آلودگی‌های انگلی، دقت در رعایت بهداشت فردی،‌ بهداشت محیط و مواد غذایی است. البته به گفته دکتر فره‌وش، در صورت ابتلای فردی در خانواده به نوعی از انگل، بقیه اعضای خانواده نیز باید تحت درمان‌های ضدانگلی قرار بگیرند. از سوی دیگر دقت کافی در پخت کامل گوشت، شست‌وشوی کامل میوه و سبزیجات، شست‌وشوی مکرر دست‌ها با آب و صابون، بخصوص قبل از غذا خوردن و بعد از دستشویی، کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها، جوشاندن آب آشامیدنی نامطمئن و نیز آموزش کودکان به شستن دست‌ها با آب و صابون بعد از بازی در محیط‌های باز در پیشگیری از آلودگی‌های انگلی بسیار موثر است.

منبع: روزنامه جام جم