تصور کنید با یک بیمار مبتلا به افسردگی رو به رو هستید که به هیچ دارویی پاسخ نداده است. یا بیماری را می بینید که دست به خودکشی زده و افکار خودکشی همچنان در ذهن او ماندگار هستند.
آیا می توانید فکر کنید که چنین بیمارانی در عرض چند ساعت بهبود پیدا کنند؟! دانشمندان آمریکایی می گویند چنین چیزی ممکن است، آن هم به مدد داروی کتامین.
یک گروه از دانشمندان آمریکایی به تازگی موفق شده اند با تغییر ساختار داروی کتامین، که به طور معمول به عنوان یک داروی بی حسی استفاده می شود، آن را برای درمان افسردگی به کار گیرند. این دانشمندان نتایج بسیار مطلوبی گرفته اند، تا جایی که دکتر رونالد دومن، استاد فارماکولوژی و روانپزشکی و پژوهشگر اصلی این تخقیق نتایج بدست آمده با استفاده از این دارو را در درمان مبتلایان به افسردگی، نوعی معجزه توصیف می کند. نتایج این پژوهش در شماره 20 آگوست مجله Science به صورت آنلاین انتشار یافته است.
دکتر دومن، معتقد است که تنها یک دوز از این دارو به سرعت تاثیر خود را نشان داده و مدت 7 تا10روز در بدن باقی می ماند. دانشمندان برای آزمایش این دارو از موش ها استفاده کرده و مشاهده کردند این دارو نه تنها رفتارهای شبه افسردگی موش ها را بهبود می بخشد، بلکه ختی قادر است ارتباط میان نورون های مغزی را که در اثر آزار مزمن آسیب دیده بود، دوباره برگرداند. این پژوهشگران نام این پدیده را synaptogenesis یا سیناپس سازی نامیده اند.
این دانشمندان سپس داروی کتامین را روی چند بیمار مبتلا به افسردگی نیز آزمایش کرده و به نتایج مشابه دست یافتند. آنها امیدوارند یافته هایشان به تهیه نوع جدیدی از داروهای کتامین که تجویز و مصرف آن آسان باشد، بیانجامد.
نخستین بار حدود 10 سال قبل، دانشمندان مرکز سلامت روان کانکتیکات دریافتند کتامین، که به طور معمول برای بیهوشی عمومی در کودکان استفاده می شد، در دوزهای اندک می تواند علائم را در بیماران مبتلا به افسردگی بهبود بخشد.
به گفته دکتر دومن از آن زمان تا کنون پژوهش های دیگر نشان داده اند بیش از دو سوم بیمارانی که به هیچ یک از انواع دیگر آنتی دپرسان ها پاسخ نداده اند، تنها چند ساعت پس از دریافت کتامین نشانه هایی از بهبود را بروز می دهند.
اما تاکنون مشکل استفاده گسترده از کتامین برای درمان افسردگی آن بوده است که این دارو باید به صورت وریدی و تحت نظر پزشک استفاده شود و ممکن است باعث بروز علائم سایکوتیک کوتاه مدت شود.
بنابراین دکتر دومن و همکارانش تصمیم گرفتند اثر این دارو را روی مغز بررسی کرده و راه ایمن تر و آسان تری برای تجویز این دارو بیابند.
داروی کتامین، نوعی آنتاگونیست رسپتور گلوتامات ان متیل دی آسپار تیک اسید اسن و طبق یافته های این پژوهشگران بر مسیری که ساخت ارتباطات سیناپسی جدید میان نورون ها را کنترل می کند، تاثیر می گذارد و موجب افزایش سیگنال های سیناپسی و بهبود ارنباط نورون ها می شود.
این دانشمندان چنین نتیجه گرفته اند که:"تاثیرات کتامین درست بر خلاف آثار مخرب استرس طولانی مدت هستند.
این کشف تازه نه تنها امید را به شمار زیاد(حدود 40 درصد) بیماران مبتلا به افسردگی که به دارو پاسخ نمی دهند، بر می گرداند بلکه می تواند برای بیمارانی که به دارو پاسخ می دهند، ولی بهبود آنها پند ماه یا سال طول می کشد نیز مفید باشد.
پژوهشگران می گویند کتامین پیش از این نیز به عنوان درمانی سریع در افرادی که افکار خودکشی دارند، موثذ عمل کرده است. چنین بیمارانی با داروهای متداول حداقل چند هفته پس از شروع درمان بهبود می یابند.
ماهنامه نسخه