دو مرد مبتلا به بیماری ایدز، پس از دریافت پیوند مغز استخوان برای درمان لنفوم هوچکین، دارای هیچ نشانه ای از ویروس HIV در خون خود نمی باشند. تیموتی هنریش و دنیل کوریتزکس از بیمارستان زنان و بریگهام در بوستون آمریکا در کنفرانس جامعه ایدز بین المللی در کوالالامپور مالزی شرح دادند که یکی از بیماران به مدت بیش از 15 هفته و دیگری نزدیک به 7 هفته تحت درمان قرار داشتند و اکنون دیگر هیچ نشانه ای از بازگشت ویروس در آنها وجود ندارد.

رهایی کامل یک بیمار از ویروس HIV کاری بس دشوار است. ویروس درون DNA فرد به گونه ای که غیر قابل دسترس باشد پنهان می شود. ART (درمان ضد ویروسی) به کنترل ویروس در جریان خون کمک می کند. هرچند به محض توقف ART، HIV عموما به سرعت باز می گردد.

هر دو بیمار به مدت 30 سال، HIV مثبت بوده اند. هر دوی آنها دچار لنفوم هوچکین (نوعی سرطان خون که در صورت عدم نتیجه گیری از شیمی درمانی و پرتو درمانی نیازمند پیوند مغز استخوان است) شدند. سلول های خونی در مغز استخوان ساخته می شوند. متخصصان بر این باورند که مغز استخوان مخزنی اصلی برای HIV می باشد.

پس از انجام پیوند مغز استخوان یکی از بیماران برای 4 سال و دیگری برای 2 سال ویروس ایدز قابل شناسایی در خون خود نداشتند. پژوهشگر ارشد، دکتر تیموتی هنریش در مورد استفاده از واژه «درمان» هشدار داده و ذکر می کند این مساله هنوز در روزهای اول خود به سر می برد.

دکتر هنریش بیان کرد:

«ما چیزی تحت عنوان درمان قطعی را اعلام نکرده ایم؛ فرایند نیازمند تحقیقات و زمان بیشتر است. چیزی که اکنون می توان مطرح کرد این است که اگر ویروس به مدت 1 تا 2 سال پس از توقف درمان در بدن وجود نداشته باشد، احتمال بازگشت مجدد آن به شدت کاهش می یابد».

سال گذشته دکتر هنریش و کوریتزکس اعلام کردند که HIV به سادگی در لنفوسیت های خون دو بیمار پیش از انجام پیوند مغز استخوان شناسایی شده است. اما پس از 8 ماه از انجام پیوند، ویروس غیر قابل شناسایی شد. در آن زمان بیماران هنوز تحت درمان ضد ویروسی قرار داشتند.

هر دو بیمار در اوایل سال جاری درمانهای ضد ویروسی خود را قطع کرده و به طور مرتب تحت آزمایش قرار گرفتند؛ نتایج نشان داد که ویروس HIV در بدن آنان قابل شناسایی نیست. دکتر هنریش گفت: «1000 تا 10000 برابر کاهش در اندازه مخزن HIV در خون محیطی این دو بیمار مشاهده شده است. اما ویروس همچنان می تواند در سایر بافت ها مانند مغز یا دستگاه گوارش حضور داشته باشد. در صورت برگشت ویروس می توان نتیجه گرفت که مغز، دستگاه گوارش، گره های لنفاوی یا سایر مکانها مخازن مهمی از ویروس عفونی هستند و روشهای نو جهت اندازه گیری مخازن مرتبط با این مکانها مورد نیاز است».

پیوند مغز استخوان راه حل درمان عفونت HIVنیست

احتمال تبدیل پیوند مغز استخوان به صورت یک عمل جراحی بالینی استاندارد به عنوان راهی جهت درمان افراد مبتلا به HIV بسیار کم است.

در این مورد خاص هر دو بیمار مبتلا به سرطان خون بودند؛ پیوند جهت درمان سرطان انجام گرفت نه عفونت HIV.

بیشتر افراد مبتلا به ایدز دارای سرطان خون نمی باشند. پیوند مغز استخوان بسیار هزینه بر بوده و دارای ریسک 20 درصدی مرگ برای بیماران است. پیش از انجام پیوند نیاز است تا سیستم ایمنی بیمار تضعیف شود تا ریسک بازپس زنی پیوند به حداقل برسد.

بیمار سومی که مبتلا به HIV و لنفوم بود، همانند دو بیمار قبلی پیوند مغز استخوان دریافت کرد اما متاسفانه به دلیل بیماری سرطان جان خود را از دست داد.

با انجام درمانهای ضد ویروسی، بیمار مبتلا به ایدز می تواند امید به زندگی مشابهی همچون سایر مردم داشته باشد.

پزشکان نوزاد متولد شده با بیماری ایدز را درمان کردند

در ماه مارس سال جاری، پزشکان دانشگاه جان هاپکینز، مرکز پزشکی می­سی­سی­پی و دانشگاه ماساچوست اعلام کردند نوزاد متولد شده با بیماری ایدز پس از انجام 30 ساعت درمان ضد ویروسی معالجه شد.

دکتر دبورا پرسود توضیح داد که این روش درمان برای نوزاد تازه متولد شده مبتلا به HIV غیر معمول است. وی افزود که این پرونده اولین مورد از درمان عملکردی در نوزاد HIV مثبت بود. تیم پزشکی بر این باور است که انجام فوری و سریع درمانهای ضد ویروسی منتج به درمان نوزاد شده است.

دکتر پرسود بیان کرد: «اعمال درمانهای ضد ویروسی در نوزادان تازه متولد شده که در روزهای اولیه تشخیص بیماری آغاز می شود می تواند به رهایی از ویروس و دست یابی به بهبودی بلند مدت نوزاد بدون نیاز به درمان کمک کند (شناسایی و ممانعت از شکل گیری بیماری در نهانگاه های ویروسی در این مورد ضرورت دارد)».

نخستین درمان آشکار عفونت HIVاحتمالا در سال 2010 در آلمان رخ داده است

در دسامبر سال 2010، محققان دانشگاه پزشکی برلین در مجله Blood نوشتند: یک بیمار مبتلا به لوسمی میلوئیدی حاد، تیموتی براون که HIV مثبت نیز تشخیص داده شده بود، پس از دریافت پیوند مغز استخوان از بیماری ایدز رهایی پیدا کرد. دانشمندان بیان کردند نتایج قویا نشان می دهد که درمان در این بیمار انجام شده است.

در سال 2007 درمانهای ضد ویروسی تیموتی قطع و سیستم ایمنی بدن او به طور موثر با شیمی درمانی و پرتو درمانی پاکسازی شده و در نهایت پیوند مغز استخوان برای وی انجام پذیرفت.

در این مورد، اهدا کننده یک جهش ژنی بسیار نادر داشت (CCR5-delta32) که وی را در برابر عفونت HIV مصون نگه می داشت؛ یعنی تیموتی براون نیز پس از پیوند این مصونیت را دریافت نمود. در جولای سال 2012، دانشمندان در کالیفرنیا نشانه هایی از HIV را در بافت های وی پیدا کردند. هرچند بروان می گوید ویروس های موجود در بدن وی کاملا غیر فعال (مرده) هستند و نمی توانند تکثیر شوند.

گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، احسان جمال ریحان
منبع: medicalnewstoday.com