تمامی افراد هر از چند گاهی دچار گلودرد می شوند؛ گاهی اوقات لوزه های درون دهان، عفونت پیدا می کنند. اما، لوزه ها تنها غدد آسیب پذیر درون دهان شما نیستند. لوزه های سوم که در قسمت بالاتر درون دهان (پشت بینی و در سقف دهان) قرار دارند نیز می توانند دچار عفونت شوند. لوزه های سوم متورم و بزرگ (که التهاب لوزه سوم خوانده می شود) می تواند دردناک بوده و کار تنفس را دشوار کند. اما لوزه های سوم چیستند؟

کار لوزه های سوم محافظت از بدن در مقابل میکروب های مضر عبور کرده از بینی یا دهان، است. این عضو از بدن با تولید پادتن ها به مبارزه با عفونت کمک می کند. برخلاف لوزه های معروف، که به راحتی با باز کردن دهان قابل رویت هستند، نمی توانید لوزه های سوم را این گونه تشخیص دهید. پزشک مجبور به استفاده از آینه کوچک یا تجهیزات ویژه مجهز به نور برای مشاهده لوزه سوم است. در برخی موارد برای آشکارا دیدن لوزه سوم می توان از اشعه ایکس نیز استفاده کرد.

گرچه لوزه های سوم نقش کلیدی در سالم نگه داشتن فرد دارند، اما با بالا رفتن سن، اهمیت کمتری پیدا می کنند؛ چرا که بدن قادر است تا از راههای دیگر به مبارزه با عفونت بپردازد. در­واقع، لوزه های سوم در سن 5 یا 6 سالگی کوچک تر شده و تقریبا در نوجوانی ناپدید می شوند.

التهاب لوزه سوم چیست؟

اگرچه لوزه های سوم به فیلتر میکروب ها از بدن کمک می کند، اما گاهی اوقات از سوی باکتری ها، مورد حمله قرار گرفته و عفونی می شوند. هنگامی که این اتفاق رخ می دهد، لوزه های سوم بزرگ و متورم می شوند. این حالت، التهاب لوزه سوم نام دارد. این پدیده در میان کودکان بسیار شایع است؛ اما گاهی در میان بزرگسالان نیز دیده می شود.

علایم التهاب لوزه سوم کدامند؟

این علایم می تواند بسته به عامل ایجاد عفونت متغیر باشد؛ اما شامل موارد ذیل است:

- گلودرد

- آب ریزش بینی

- غدد متورم درون گردن

- درد گوش و سایر مشکلات مربوط به آن

هنگام آب ریزش بینی، تنفس از طریق آن می تواند دشوار باشد. سایر علایم التهاب لوزه سوم مربوط به احتقان بینی عبارتند از:

- تنفس از طریق دهان

- تو دماغی صحبت کردن

- مشکلات خواب

- خر و پف یا آپنه خواب (حالتی که در آن برای مدت زمان کوتاه در هنگام خواب، نفس قطع می شود)

درمان التهاب لوزه سوم

این بیماری توسط آنتی بیوتیک ها درمان می شود. اما در صورت بروز عفونت های پی در پی در کودک، مانند عفونت های گوش یا سینوس، یا در صورت اثر بخش نبودن آنتی بیوتیک ها، یا وجود مشکلات تنفسی در وی، ممکن است نیاز باشد تا از طریق جراحی لوزه سوم از بدن خارج شود. این روش آدنوئیدکتومی نام دارد. از آنجایی که لوزه ها و لوزه سوم با هم در ارتباط اند، ممکن است پزشک، به خارج کردن لوزه ها نیز توصیه کند. جراحی جهت خارج کردن لوزه ها تانسیلکتومی نامیده می شود. همراه با پزشک می توانید به سنجش جنبه های مثبت و منفی جراحی پرداخته و تصمیم نهایی را اتخاذ کنید.

در حین جراحی آدنوئیدکتومی چه رخ می دهد؟

این جراحی توسط جراح متخصص گوش، حلق و بینی در بیمارستان یا مرکز جراحی بیماران سرپایی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود؛ لوزه ها و یا لوزه سوم  را می توان از طریق دهان خارج کرد؛ لذا نیازی به برش های اضافی به جز جایی که بافت بریده می شود، وجود ندارد. بیشتر بیماران پس از جراحی می توانند مرخص شوند. اما حدود 4 تا 5 ساعت در مراکز درمانی جهت کنترل دقیق کودک خود باید منتظر بمانید. پزشک دستورالعمل های لازم متناسب با نیازهای سلامتی، ویژه فرزند شما، رائه خواهد داد.

بهبودی پس از جراحی آدنوئیدکتومی

پس از جراحی، تا از بین رفتن کامل اثر بیهوشی، کودک ممکن است حالت تهوع داشته باشد. در هفته اول جراحی، موارد زیر می تواند رخ دهد:

- گلودرد: ممکن است بیمار 7 الی 10 روز پس از جراحی احساس گلودرد کرده و خوردن غذا برایش دشوار باشد.

- تب: چند روز پس از جراحی ممکن است تب خفیف در بیمار وجود داشته باشد. در صورت بیشتر بودن تب از 39 درجه سانتیگراد، پزشک را مطلع سازید. در صورتی که تب با سایر علایم نظیر بی حالی، حالت تهوع، استفراغ، سردرد یا خشک شدن گردن همراه باشد، با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.

- تنفس از راه دهان: به دلیل تورم موجود در ناحیه گلو، تنفس از راه دهان یا خر و پف کردن پس از جراحی طبیعی است. معمولا 10 الی 14 روز پس از جراحی و با فروکش کردن تورم، تنفس باید به الگوی عادی خود بازگردد. در صورت بروز مشکلات تنفسی حاد از مراقبت های پزشکی استفاده کنید.

- درد: بروز درد در گلو و گوش در هفته های ابتدایی پس از جراحی طبیعی است. پزشک بایستی برای کمک به کنترل درد، داروهای مناسب تجویز نماید.

- زخم و دلمه درون دهان: پس از جراحی دلمه های سفید و ضخیم در محل برش لوزه ها و لوزه سوم به وجود خواهد آمد. این مساله طبیعی است و بیشتر این جراحات 10 روز پس از جراحی با ریز ریز شدن از بین می روند. به کودک اجازه ندهید به این ضایعه ها دست بزند؛

نکاتی برای تسهیل بهبودی پس از جراحی آدنوئیدکتومی

- غذاهای نرم مانند نیمرو، ژله، سوپ و بستنی چوبی به فرزند خود بدهید. استفاده از شیر یا سایر محصولات لبنی تا 24 ساعت پس از جراحی توصیه نمی شود. خوردن بستنی، پودینگ و ماست پس از این مدت، مشکلی نخواهد داشت.

- برای جلوگیری از کمبود آب  بدن یا دی هیدریتاسیون، مطمئن شوید کودک به میزان کافی آب می نوشد.

- در روزهای اول پس از جراحی استراحت الزامی است. زمانی که کودک بتواند غذاهای عادی مصرف کند، و نیازی به داروهای ضد درد نداشت و هنگام شب به طور کامل قادر به خوابیدن بود، می تواند به مدرسه بازگردد.

- تا چند هفته پس از جراحی مسافرت نروید.

آدنوئیدکتومی: نشانه های هشدار

در صورت خونریزی از دهان یا بینی به رنگ قرمز کم رنگ، سریعا با پزشک تماس گرفته یا کودک را به اورژانس انتقال دهید. این نشانه به این معناست که دلمه ها سر باز کرده اند. مشاهده لکه های کوچک خونی در بزاق یا بینی نیز ممکن است. همچنین در صورت دشواری تنفس، به گونه ای که کودک خس خس کند، با فوریت های پزشکی تماس بگیرید. این مساله می تواند نشانه ای از تورم بیش از حد در ناحیه جراحی باشد که بلافاصله باید تحت مراقبت قرار گیرد.

جراحی هرگز نباید سبک شمرده شود. پیش از تصمیم گیری در مورد جراحی، در صورت داشتن هرگونه شک و شبهه، تمامی پرسش های خود را طرح کرده و برای اطمینان بیشتر با یک پزشک واجد شرایط دیگر مشورت کنید.

گروه ترجمه مجله پزشکی مادر، احسان جمال ریحان
منبع: webmd.com